Қазақстан республикасының Ғылым және жоғары
жүктеу/скачать 1.25 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Семестрлік жұмыс Тақырыбы: Цинк концентратын КС пешінде жауып айналдыруын автоматтандыру
- Білім алушының аты-жөні: Бақтыбай А. Мамандық шифрі: 6B07103 – Автоматтандыру және роботтандыру Оқытушының аты-жөні
- 1 Автоматтандыру сұлбасының талаптары мен ережелері
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ СӘТБАЕВ УНИВЕРСИТЕТІ «Автоматтандыру және басқару» институты «Автоматтандыру және ақпараттық технологиялар» кафедрасы Семестрлік жұмыс Тақырыбы: Цинк концентратын КС пешінде жауып айналдыруын автоматтандыру
Білім алушының аты-жөні: Бақтыбай А. Мамандық шифрі: 6B07103 – Автоматтандыру және роботтандыру Оқытушының аты-жөні: Баяндина Г.С. Алматы 2023 МАЗМҰНЫ
1 Автоматтандыру сұлбасының талаптары мен ережелері Автоматтандыру схемасы – ең негізгі техникалық құжаттардың бірі болып табылады, ол жобаланатын объектінің технологиялық процесін автоматтандыру деңгейін және құрылымын анықтайды, объектіні автоматтандыру құрылғылары мен аспаптармен жабдықтап, сонымен қатар микробақылауыштармен басқару мен бақылау пункттерімен жабдықтау болып табылады. Автоматтандыру схемасын өңдеу кезінде технологиялық параметрлерді өлшеумен жүргізіледі, автоматтандырылатын объектінің жұмысы мен талаптарына жауап бере алатын, дистанционды немесе автоматты басқарылатын құрылғының тежеуіш құрылғылар мен реттелетін орындаушы механизмдердің тізбектерімен анықталады, сондай-ақ щитте, пультте, автоматтандыру құрылғыларын орналастыру жерлері анықталады. Сонымен қатар қондырғыларда және технологиялық процестің жайы туралы ақпараттар келтірілген. Автоматтандыру схемасы, әдетте, А1 форматта сызба түрінде орындалады, онда технологиялық жабдықтар, коммуникациялар, басқару элементтері және автоматтандыру құралдары шартты кескіндермен, сондай-ақ жеке функционалды блоктар арасындағы сілтемелермен схемалық түрде көрсетіліп, автоматтандыру элементтері, барлық бақылау, реттеу, сигнализация жүйелерінің автоматика құралдары мен жабдықтары бейнеленеді. Автоматтандыру схемасында қосымша құрылғы: ауа үшін редуктор мен фильтр, реле, қорек көзі, автоматты өшіру мен басқа да монтаж элементтері көрсетілмейді. Автоматтандыру схемасы тіктөртбұрышты түрдегі щит пен басқару пульттерді көрсетумен орындалуы қажет, сызбаның төменгі бөлігінде автоматтандыру құрылғыларының орналасуы көрсетіледі. Автоматтандыру құрылғылары автоматтандыру схемасын орындау кезінде жабық түрде көрсетілуі мүмкін: біріншілік түрлендіргіштер, екіншілік аспап, орындаушы механизм, реттелетін және тежегіш құрылғы (запорные), сигнализация мен басқару аппаратурасы, кешенді құрылғылар (телемеханика өнімдері, басқарылатын есептеуіш кешені, микробақылауыштар), т.б. Технологиялық құрылғыларда коммуникация немесе механикалық байланыстардың орналасуы сызбада бір-бірімен қатар орналасады. Біріншілік түрлендіргіштер мен аспаптар үшін, яғни реттелетін мүшелердің жайын көрсететін немесе орындаушы механизмдер арасында механикалық байланыстарды көрсету қажет. Тіктөртбұрышты щиттер мен пульттерді келесі қатармен орналастыру: автоматтандыру құрылғылары мен олардың шартты белгілері нақты әрі байланыс сызығымен сәйкес келіп оның орналасу орны сызбада көрініп тұруы қажет. Ал щитке қатысы жоқ әрі техникалық құрылғылармен байланысы жоқ құрылғыларды «Жергілікті құрылғы» немесе «Орналастыру бойынша» деген тіктөртбұрышта көрсетіледі. Автоматтандыру объектісінің негізін түсіну үшін орнатылған жұмыс режимі кезінде реттелетін технологиялық параметрлермен өлшенетін мәндердің шектері көрсетіледі яғни өлшеу шектерінің мүмкіндігі мен аспаптың шкаласы да бейнеленеді. Бұл халықаралық бірліктер жүйесі «Жергілікті аспаптар» тіктөртбұрышында көрсетіледі, бұл тіктөртбұрыштың ұзындығы 50 мм аспауы қажет. Түсіндірмеші мәтіні кестенің астында шартты белгісімен жазылады. Негізгі жазуы өлшемі 25 мм Х 185 мм болып кеңістікте орналасады. Технологиялық құрылғылардың контуры, коммуникация-ның құбырөткізгіші, автоматтандыру схемасында щиттер мен пультте бейнеленуі қалыңдығы – 0,6–1,5 мм сызығымен, ал автоматтандыру құрылғысы – 0,5–0,6 мм, сызығы – 0,2–0,3 мм орындалуы қажет. Барлық құрылғылар автоматтандыру схемасында көрсетілгендей, оларға позициялық белгілері орнатылады, ол екі бөліктен тұрады: араб цифрмен әрі функционалы топтарымен орыс алфавитінің әріптерімен нөмірленеді. Әріппен белгілеу функционалы топтың әр элементіне беріледі, ол сигналдың жүріп өту тәсіліне байланысты: ақпаратты алу құрылғысынан басқарылатын процестің әрекеттеріне қарай жүреді. Автоматтандыру схемасында позиционды белгілері ішкі графикалық белгілерінің түрі – графикалық белгілеумен немесе төменгі жартышарда орналасады. Диаграммаларда аспаптар мен автоматтандыруға арналған символдар Автоматтандыру құрылғысы мен аспаптардың шартты белгіленуі МЕСТ 21.404-85 «СПДС. Технологиялық процесті автоматтандыру. Схемада автоматтандыру құрылғысы мен аспаптарды шартты белгілері» бойынша орындалады. МЕСТ 21.404-85 бойынша шартты белгілер де әріппен белгіленуі қажет (1-кесте). МЕСТ 21.404-85 бойынша автоматтандыру құрылғыларымен аспаптардың шартты графикалық мәндері 1 -кесте - Құралдар мен құралдардың графикалық белгілері. МЕСТ 21.404-85 бойынша автоматтандыру
Барлық өлшенетін түрлендіргіштер (датчиктер) үшін, сондай-ақ жергілікті орналасуы бойынша орнатылған құрылғылар (технологиялық құбырөткізгіште, аппарат, қабырға коллонада) әріппен белгіленетін сопақ түрде жарты шармен бірыңғай қабылданған. Осындай белгімен, бірақ та ортасынан көлденең бөлінген сызбасы щитпен пультте орналасқан аспаптарды көрсетеді. Тұрақты қосылған құрылғылардың таңдамалы құрылғылары үшін арнайы белгілеу болмағандықтан, тұрақты қосылған құрылғысы жоқ селективті құрылғы үшін арнайы графикалық таңба қарастырылған, ол іске қосу, бақылау сипаттамаларын беру және басқа тексеру жұмыстары кезінде құрылғыларды кездейсоқ қосу үшін қызмет етеді. Мұндай жеке құрылғылар жарты шар түрінде бейнеленеді, мұнда байланыс көрсетілген. Бұл әдіс аспаптар мен автоматика құралдарының құрастырылған шартты белгілерінің негізгі принципін өзгертпей, реттеу кезеңінде және басқа бақылау операцияларында схема бойынша қажетті таңдауларды жылдам табу мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Аспаптардың белгіленуінен басқа барлық орындаушы механизмдерден басқалары квадрат немесе дөңгелек ортасында байланыс сызығымен бейнеленеді. Кіші өлшемдер әріппен белгілеуді қажет етпейді. Энергия мен басқарылатын сигналдың берілісін тоқтату кезінде реттелетін шаманың жағдайын, орындаушы механизмнің шартты белгісі кіретін стрелкамен немесе көлденең қимамен көрсетеді. Орындаушы механизмнің қолмен қосымша өткізгіштігін Т-түрдегі символмен квадраттың жанында немесе Н әріпімен бейнелейді. Соған қатысты реттеуші құрылғы аналогты құбырөткізгіш арматурасында бейнелейді. Құрылғының немесе автоматика құралының толық белгісін алу үшін оның графикалық белгісіне шеңбер немесе сопақ түрінде алфавиттік таңба енгізіледі, ол мақсатын, орындалатын функциялары мен өнімділік сипаттамаларын анықтайды. Барлық әріппен белгілеу латын алфавитімен құрылған. Шартты белгілер әріптердің орналасуының жалпы принципінде құрылады, әріптің орналасуы оның мәнін анықтайды. Сондықтан аспаптар туралы қажетті ақпараттар барлық латын әріптері мен математикалық белгіленумен жүргізіледі. 1-кестеде әріптердің алғашқысы шартты белгінің мәндерін көрсетеді. Кестеде көргендей A,B,C,I,N,O,Y,Z әріптері жоқ, олар резервте болады. X әрпі қолдануға болмайды. Стандарт бір немесе резервті әрпін әртүрлі шамаларды белгілеу үшін сол құжатта қайта белгілемейді.
2-кесте - Өлшенетін шамалардың шартты негізгі әріппен белгіленуі Құрылғы орындаған функцияларды көрсету үшін 1-кестеде көрсетілген жеті әріп бар.
Аспаппен орындалатын функция E, G,V әріптерімен белгіленуі мүмкін. Олар резервті әріптер қатарында болады. Кіріс сигналды қалыптастыруын белгілеу 5 резервті әріптер қатарымен келтірілген: K, O, T, Y, Z. Аспаптар мен автоматтандыру құрылғылардың функционалды түрлері 4 негізгі әріппен белгіленеді (3-кесте). 3-кесте - Қосымша алфавиттік белгілер құрылғылардың функционалдық мүмкіндіктері
Е әрпі сезімтал элементті белгілеу үшін, яғни біріншілік түрлендіргішті орындайтын құрылғы, мысалы сығылу шығын өлшегіш құрылғыны, сондай-ақ термоэлектрлік түрлендіргіштерді, кедергілі термотүрлендіргішті, шығын өлшегіш датчиктерді, деңгейөлшегіштерді т.б. белгілеуге қолданады. Т әрпі дистанционды сигналдың берілісін уақытаралық түрлендіруді белгілейді. Оларды көбіне дистанционды көрсеткіштерді белгілеу үшін, мысалы шкаласыз манометр, дифманометр, манометрлік термометр т.б. К әрпі аспапқа кіретін басқару станцияларды белгілейді. Сигналдарды түрлендіргіштермен есептеу құрылғыларды құру үшін Y әрпін қолданады. Өлшенетін параметрді нақтылау үшін қосымша 4 әріптің белгіленуі көрсетілген, 4-кесте, оның үшеуі D, F және Q – жазба түрінде: d, f, q әріптерімен жазылады. 4-кесте- Қосымша алфавиттік белгілер
5-кестеде құралдар мен автоматтандырудың тиімділігін анықтайтын қосымша әріптік белгілер көрсетілген. Бұл белгілер латын әліпбиінің және математикалық белгілердің әріптерімен құрастырылған. Жеке әріптердің ерекшеліктерін атап өту қажет. 5-кесте- Қосымша алфавиттік белгілер құрылғысының сипаттамалары
Сигнализацияны 5-кестеде көрсетілгендей А әрпімен белгілейді. Бұл белгілеу сигнал жабдықтары (арматура) қалқанға орналастырылғанына немесе құрылғының өзінде орнатылғанына қарамастан пайдаланылады. Өлшенген шамалардың шектік мәндері H және L (жоғарғы және төменгі деңгей) әріптерімен нақтыланады. Ауыстыру операцияларын орындайтын құрылғыны (қосу, өшіру, бұғаттау және т.б.) байланыс құрылғысы S әрпімен көрсетіледі. Егер байланыс құрылғысы коммутация функциясымен қатар сигнализация функцияларын орындайтын болса, онда бұл жағдайда S және A әріптері тағайындалады, сонымен бірге басқару функциясын көрсету үшін S әрпі құрылғыны немесе автоматтандыру құралдарын пайдаланбайды. Ақпарттардың қалай жеткізетінін білу үшін барлық әріптік белгілерді құру қағидасын қарастырамыз. Негізгі әріптік белгілеу дәстүрлі графикалық құрылғының жоғарғы шеңберіне (шеңбер, сопақ) жазылады. Жолдың төмендегі өрісінде осы құрылғының тағайындалуы өлшеу, реттеу, сигнализацияны басқарудың нақты схемасында көрсетіледі. Төменде əліпбилік символда ақпаратты жазудың жалпы сипаттамасы берілген. Алдымен өлшенетін шаманың түрі көрсетіледі. Одан кейін функционалды түрі, қатаң түрде оның тізбек бойынша қарастырылуы қажет: I көрсеткіші, R – (регистрация) тіркеуші, С – басқару, қосу, ажырату, қайта қосылуы S, сигнализация А. Құрылғының шартты белгілерін тек әріппен белгілеу оның функционалды әрекеттеріне байланысты енгізеді. Мысалы, берілген сызбада өздігінен жазатын манометрдің көрсеткішін PI деп белгілейді. Егер де сигнализатордың шкаласыз электронды деңгейі контактілі құрылғымен, қосалқы сигнал шамдарымен жабдықталса, онда функциясынан бөлек, сызбада келтірілгендей, құрылғының шартты белгісі әртүрлі болады. Егер құрылғы тек қосу мен ажырату үшін қолданылса, онда оны LS , ал сигналдау үшін (жергілікті, дистационды) – LA; сигналды ажырату немесе қосу – LSA, деңгейді реттеу үшін – LC. Аспаптың шартты белгісін белгілеу кезіне көп мөлшерде графикалық түрден басқа ақпаратты алуымыз қажет. Бұл жағдайда қосымша ақпаратты графикалық белгілеудің (дөңгелек, жарты шардан) сол жағына белгілейді. Мысалы, өлшенетін шаманы нақтылау үшін графикалық құрылғының белгіленуі арқылы «кернеу», «ток күші», pH, O2 радиоактивтілік түрі α, β немесе γ – сәулелендіруді көрсетеді. U әріпімен бірнеше құрылғымен өлшенетін әртектес шаманы белгілейді де белгілеудің сол жағына өлшенетін шаманың талқылануы (расшировка) келтіріледі. Өлшенетін параметрді нақтылау барысында D, F, Q әріптерін кіші әріппен белгілейді d, f, q. Автоматтандыру құрылғылар кешенін шартты белгілеу кезінде, яғни ол бірнеше бірліктер белгісінен тұрса сонымен қатар бір-бірімен байланысқан болса, онда алғашқы әріпі өлшенетін шаманы көрсетеді (температура, қысым, деңгей т.б.). Тек қолмен басқаратын кешенге кіретін құрылғы ғана көрсетілмейді. Мұнда өлшенетін параметрдің шифрын белгілеу жүргізілмейді. Мысалы, реттегішті реттеу мен температураны өлшеу үшін біріншілік өлшеу түрлендіргіші ТЕ (температура өлшеген кезіндегі сезімтал элемент); екіншілік тіркеуші құрылғы TR (температура өлшегендегі өздігінен жазатын аспап); реттеуші блок ТС (температура реттегіші) т.б. Қолмен басқаруға есептелген жеке блок түрінде орындалған құрылғыны белгілеуде, әрқашанда алғашқы әрпі Н (қолмен әрекет), мысалы электрлік тізбекті өлшеуде қайта қосу кезінде, басқаруда, газ және ауа сызықтарын қайта қосуда, дистанционды басқару, баспалар мен басқару кілттерін белгілеу кезінде қолданады. Тағы бір айта кететін жай, әртектес шамаларды өлшеу үшін, біріншілік өлшеу түрлендіргіштері (датчик) әріппен белгіленеді. Келесі 1, а-суретте технологиялық құбырөткізгіште термоэлектрлік түрлендіргішті құрудағы шартты белгі көрсетілген, ал 1, б-суретте – манометр көрсеткіші. Шығын өлшеудегі біріншілік түрлендіргіш (мысалы, диафрагма) орнатылады, оны шартты түрде белгіленуі 1, с-суретте көрсетілді. а) б) c)
1-сурет- Біріншілік өлшеу түрлендіргіштер
Таңдалған құрылғының нақты орнын немесе өлшеу нүктесін көрсетуге болатын әдіс бар. Ол үшін бастапқы түрлендіргіш немесе құрылғының байланыс желісі технологиялық құрылғының контурына салынып, оның соңында байланыс желісінің конструкциялы құрылғыға немесе автоматтандыру құралына жақындауы кез келген нүктесінде (жоғарыдан, төменнен, жағынан) ұсынылған. Орташа ағынның бағыты немесе сигнал беру бағытын білу маңызды болған кезде, байланыс желісі кескінінде стрелкамен көрсетіледі. Технологиялық үрдістерді автоматтандыру жүйелерінің шиттер мен басқару панельдері диаграммаларында тікбұрыш түрінде бейнеленген, олардың өлшемдері аспаптар мен шартты графикалық символдар мен оларда орнатылған автоматтандыру құралдарын көрсету үшін қажетті орынмен анықталады. Аяқталған құрылғылар, мысалы, бағдарламаланатын микропроцессорлық контроллерлер, ерікті өлшемдердің төртбұрышы арқылы қалқандар сияқты бірдей белгіленеді. Төртбұрыштың ішінде өндірушінің құжаттамасына сәйкес толық құрылғының түрі көрсетіледі. Жергілікті орналасуы мен шиттерде орнатылған ең көп таралған құрылғылар мен автоматтандыру жабдықтары үшін таңбалардың мысалдарын қарастырайық. 2-суретте температураны өлшеуге және реттеуге арналған құрылғылар үшін шартты белгілер көрсетіледі. 2, а-суретте жергілікті орында орналасқан температураны өлшеу үшін біріншілік өлшеу түрлендіргіші бейнеленген (сезімтал элемент), мысалы термоэлектрлік түрлендіру элементі (терможұп), кедергілік термотүрлендіргіші, манометрдің термометрдің термобалоны – біріншіден, 5-кестеде көрсетілгендей, ішінде жергілікті жерде орналасқан біріншілік өлшеу түрлендіргіші немесе құрылғы горизонтальды сызықсыз шартты түрде көрсетіліп тұр, екіншіден бірінші әріп Т өлшенетін параметр температура, ал екінші әріпі Е бұл сезімтал элемент екендігін білдіреді. Осылайша, бұл белгілену ақпараттың қажетті көлемін жалпы түрде береді. а) б) в) г) д) 2-сурет- Температураны өлшеу және реттеу құралдары Температураны өлшеуге арналған құрылғыны белгілеудегі I әрпі (2, б-сурет) көрсету құрылғысы көрсетілгенін білдіреді. 2, с-суретте келтірілген құрылғылардың сипаттамалары төмендегідей декодталады: екі құрал да қалқанға орнатылады (шеңбердің көлденең сызығы), R температурасының екі тіркелімі де, екінші құрылғы да С-ны реттейді. Температура реттегіші сол жерде орналасқан, 2-суретте көрсетілген ауқымды емес, орнына орнатылады. Екінші С әрпі – бұл реттеуші. Оң жақта көрсетілгендей, бұл температура T өлшеу жиынтығы, R тіркеуі, C реттеуші станциясы бар C реттеуі. Температура релесі 2-суретте көрсетілгендей, d: T – температура; S – контактілі құрылғы (қосу, өшіру, коммутация). 3-суретте келтірілген қысым (P) өлшеуге арналған аспаптарды (тиісінше) өлшеуге арналған құралдар ұсынылады: (I) – манометр, дифманометр, габаритті өлшеуіш, қысым көрсеткіші, вакуумды өлшеуіш және т.б. (D) – дифманометр, масштабты емес (I әрпі жоқ), қашықтан берілетін (T) – манометр, пневматикалық трансмиттің электрлік коммутаторымен дифференциалды қысым өлшеуіші. а) б) в) 3-сурет. Қысымды өлшейтін аспаптар 3, b-суретте көрсетілгендей, құрылғының қысымын жазу үшін P және R әріптері шеңбердің жоғарғы бөлігіне жазылған, бұл құралдың үлгісі қысымды жазатын кез келген қосалқы құрылғы болуы мүмкін. 3-суретте электрокомпания манометрінің (вакуумметр) және контроллердің белгілері келтірілген: P – қысымы; I – көрсеткіш; S – контактілі құрылғы; C – реттеу. Көлденең жолақсыз шеңбер (4-сурет) Бұл негізгі таратқыш немесе орнатылған құрылғы. F және E әріптері шығысын, жылдамдығын және сезгіш элементін, Е әрпін, бұл құрылғы емес, өлшеу түрлендіргішін білдіреді. Демек, бұл көрсеткіш диафрагма, Вентури құбыры, индукциялық шығын датчигі сенсорына және сол сияқты болуы мүмкін. а) б) в) 4-сурет. Ағымдарды өлшеу құрылғылары 4, b-суреттен көруге болады, жергілікті орында орнатылған өлшейтін құрылғылардың бірінші әрпі (F) шығынды белгілейді, (I) көрсетуші және екінші құралы (Q) интегралдауды білдіреді. 4 суреттегі (R) контурға тіркелген (шеңбердің көлденең сызығын) тіркейтін шығындардың (F әрпінің бірінші әрпі) коэффициентін өлшеудің құрылғының белгілеуі көрсетіледі. Мысалы, шығындардың қатынасы үшін қайталама жазу құрылғысы болуы мүмкін. Сондай-ақ, 5-суретте бастапқы өлшеу түрлендіргішін (сезімтал элемент) (E) өлшеу деңгейін өлшеуге арналған (L) белгілері белгіленеді. Олар, мысалы, электрлік сыйымдылықты немесе ультракүлгін толқындардың габариті болуы мүмкін. а) б) в)
5-сурет. Деңгейін өлшеу үшін құрылғылар
Егер шеңберге жазылған негізгі әріптік дизайнға қосымша ақпарат қажет болса, мысалы, параметрдің шекті мәндері, нақты өлшенген мәні және т.б. онда мұндай ақпарат шеңбердің жанында, құрылғының нышаны – оң жағында жазылады. 5, b-суретте сигнализация тізбегіне (SA) – деңгей деңгейіне немесе контактілі құрылғы (CS) орнатылған реттеушінің сұлбалық деңгей индикаторына қосылған байланыс құрылғысымен деңгейді өлшейтін құрылғылардың белгілерін көрсетеді. Жоғарғы оң жағында H белгісі, құралдың жоғары деңгейде жұмыс істеу үшін реттелуі керек екенін білдіреді. 5, b және в-суреттегі белгілерін салыстырсақ: егер 5, b-суретте орнына орнатылған құрылғының тағайындалуы берілсе, мысалы, деңгейлік қосқыш, онда 5-суретте в-деңгейдің шекті (H, L) мәндерін көрсететін және сигнал беретін қайталама құралдың тағайындалуы, сондықтан I және A әріптерінің комбинациясы 5-суретте – индикация және сигнализация, ал 5-суреттегі S және A, b–сигнал беру жүйесінде жұмыс істейтін контактілі құрылғы. 6-суретте технологиялық бақылау мен бақылауға арналған құрылғылардың үлкен тобын белгілеу ұсынылған. Бірінші әрпі D (тығыздығы) T әрпімен (қашықтан берілетін) бірге ұштастырылса, ол электрлік және пневматикалық беріліспен тығыздықты өлшеу құралының сезімтал (E әрпі немесе P), яғни, орнына орнатылған қашықтан берілетін беріліспен шкаласы жоқ (I әрпі жоқ) ерітіндінің тығыздығын өлшеуге арналған құрылғы бар (6, а-сурет).
6-сурет. Әртүрлі параметрлерді өлшеуге арналған аспаптар Мысалы, орнына орнатылатын мыс таспасының қалыңдығын өлшейтін құрылғы көрсетілген өлшемдерді (G) өлшейтін құрылғының тағайындалуы көрсетілген (6, b-сурет). Вольтметрлер, ваттметрлер, жиіліктегі өлшегіштер және т.б. сияқты әртүрлі электрлік шамаларды (E әрпі) өлшеу үшін құралдардың үлкен тобы бар. Бұл құрылғылардың кез келгенін көрсету 6, b-суреттің сол жағында көрсетілген. Оң жақта, бұл белгілеу құрылғының электрлік шамаларының қайсысын өлшейтінін көрсететін «кернеу» түсіндірме жазумен берілген. 6-кестеде Q әрпі сапаны сипаттайтын сан: композиция, концентрация және т.б. Бұл дегеніміз, 6-суретте біз өнімнің сапасын өлшеу құралдарын көреміз. Бірінші әріптегі E әрпі бұл сезімтал элемент екенін және құрылғы R және C екінші белгілеуінде әріптерді тіркеу және реттеу екенін көрсетеді. Кескіндемедегі белгілер оны өлшейді. Осылайша, бірінші жағдайда, ол рH-метрлік метр, ал екінші – ерітіндідегі күкірт қышқылының концентрациясының реттегішінің қайталама жазу құрылғысы болуы мүмкін. 6, д-суретте радиоактивтіліктің (R) көрсеткіші (I) және сигнализация (A), атап айтқанда, α- және β-сәулелерінің ең жоғарғы рұқсат етілген (жоғарғы шегі) мәндерін көрсетеді. Тахометрдің қосалқы құрылғының тағайындалуы – қалқанға орнатылатын жетектің диапазонын өлшеу және жазу жылдамдығы (бірінші S әрпі) 6-суретте көрсетілген, тек қана әріптің өзі ғана емес, сонымен қатар оның тағайындалған орны. Барлық алдыңғы жағдайларда, екінші немесе үшінші орынды алатын 5 әрпі құрылғыда контактілі құрылғының болуын көрсетеді. Қарастырылып отырған жағдайда, бірінші орынды алған S әрпі жылдамдығын білдіреді. Сигналдың кез келген түрлендіргішінің (екінші әрпі Y) белгісі 3.24, г-суретте көрсетілген, мұнда термоэлектрлік түрлендіргіштің термоэлектрлік қуат түрлендіргіші (бірінші әріп T) көрсетілген. Кіріс және шығыс сигналдарының пайда болуын білу үшін тиісті әріптер, мысалы, Е / Е, белгілердің жанында жазылады. Бұл дегеніміз, кіріс және шығыс сигналдары бұл жағдайда электрлік болып табылады. 6, с-суретте көрсетілген пневматикалық сигнал түрлендіргішінің (Е екінші әрпі) қысымды датчиктен электр сигналына (әріптер P/E түрлендіргіш белгілеріне) (бірінші әрпі P) енгізеді. Технологиялық үрдістерді автоматтандырудың барлық схемаларында қол жетімді болатын автоматтандыру құралдарының саны бар. Олардың ең типтік белгілері 7-суретте келтірілген. 7-суретте коммутациялық басқару құрылғысының тағайындалуы көрсетіледі. Оның графикалық бейнесі бұл құрылғы қалқанға (шеңбердің көлденең сызығына) тұру керек. Алғашқы әріп (H) қолмен әсер етуді білдіреді, яғни құрылғыны қолмен басқару. Екінші хат (S) құрылғыны қосуды, өшіруді және ауыстыруды қамтамасыз ететін байланыс құрылғысы екенін білдіреді. Басқаша айтқанда, бұл қолмен байланыс құрылғысы: басқару түймесі, түйме, қосқыш және т.б. а) б) в)
7-сурет. Автоматтандыру құралдары
Қолмен басқару панелінің екінші нұсқасы, мысалы, қашық-тан басқарудың айналып өту панелі, 7, б-суретте көрсетілген. H әрпі қолмен және C-басқаруды білдіреді. 7-суретте бастапқы құрылғы – магнитті стартер, контактор және т.б. белгіленеді. электр қозғалтқышын басқаруға арналған (іске қосу, сорғы моторын өшіру, клапанды ашу, жабу және т.б.). Бұл суретте Н суретіндегі Н әрпін қолдануға мысал келтірілген, бұл сызба өрісінде қарастырылуы керек. S әрпі байланыс құрылғысын білдіреді. жүктеу/скачать 1.25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|