Тақырыбы: «Физиологиялық қызметтің қалыптасуы мен реттелуінің негізгі принциптері. Рефлекс». ЖОСПАР: 1.Функцияларды реттеудегі рефлекстік принципі. 2. Рефлекстік теорияның даму тарихы. 3. ОЖЖ зерттеу әдістері. 4. Рефлекс. 5. Рефлекстік доға. 6. Рефлекс түрлері. Функцияларды реттеудегі рефлекстік принципі. Функцияларды реттеудегі рефлекстік принципі. - Тітіркендіргіш әсерінен пайда болған рефлекстік реакция организмнің іс-әрекетінің негізін құрайды.
- Рефлекстік теорияның даму тарихы.
- Рефлекстік теория дамуында бірнеше кезеңдерді ажыратады:
- Декарт (1664 ,Прохаска 1817ж.);
- Сеченов(19 ғ.);
- Павлов(19-20 ғ.ғ.);
- Қазіргі, нейрокибернетикалық (20-21 ғ.ғ.).
Жүйке жүйесі екіге бөлінеді: орталық және шеткі. ОЖЖ жатады: бас ми және жұлын. Шеткі жүйесі- түйіндер мен жүйке талшықтары. Жүйке жүйесі екіге бөлінеді: орталық және шеткі. ОЖЖ жатады: бас ми және жұлын. Шеткі жүйесі- түйіндер мен жүйке талшықтары. ОЖЖ маңызы: - Жеке организмнің сыртқы ортаға бейімделуін.
- Организмнің қызметін үйлестіру, біріктіру.
- Организмнің бағытталған іс-әрекетін қалыптастыру.
- Түскен тітіркендірулерді талдауын, қортуын өткізу
- Эфференттік импульстарды қалыптастыру.
- Организм жүйелерінің тонусын қамтамасыз ету.
- Рефлекстік және өткізгіштік
ОЖЖ зерттеу әдістері. ОЖЖ зерттеу әдістері. - Экстирпация-алып тастау ( толық, толық емес).
- Қоздыру (электрлік, химиялық).
- Радиоизотоптық әдіс.
- Модель жасау (физикалық, математикалық, концептуалдық).
- ЭЭГ (электр потенциалын тіркеу).
- Стереотаксикалық әдіс.
- Шартты рефлекстерді қалыптастыру.
- Компьютерлік томография.
- Патологиялық-анатомиялық әдіс.
ОЖЖ екі қызмет атқарады: 1. Рефлекстік; 2. Өткізгіштік. Рефлекстік қызметтің негізін рефлекстер құрайды. Рефлекс - дегеніміз ОЖЖ-нің сыртқы күрделі жауабы. Рефлекстік жауап - рецептивтік өрістің табалдырықтық немесе табалдырықтан жоғары күшпен тітіркендіруден пайда болады. Рецептивтік өріс - дегеніміз әрбір рефлекстің рецепторлары орналасқан аймағы. Рефлекстің морфологиялық негізі – рефлекстік доға, яғни қозуды рецепторлардан жүйке орталығына, онан шеткі ағзаға (эффекторға) жеткізетін жол. Ол бес бөлімнен тұрады. Рефлекс уақыты – рефлекс орындалатын уақыт, ол 5 компоненттен құралады: - рецептордың жасырын (латенттік) кезеңі; - қозудың афференттік жүйке талшықтарымен өтетін уақыты; - орталық уақыт – қозудың ОЖЖ-ден афференттік нейроннан эфференттік нейронға өтетін уақыты; - қозудың эфференттік жүйке талшықтарымен өтетін уақыты; - эффектордың латенттік кезеңі. РЕФЛЕКСТЕР ЖІКТЕЛІСІ
1. Пайда болу түріне қарай:
- шартсыз (туа біткен);
- шартты (жүре біткен).
2. Рецепторлардың орналасуына (орнына) қарай:
- экстероцептивтік (ауру сезімді, температураны,
жанасу сезімді қабылдайтын);
- интероцептивтік (ішкі ағзаларда, тіндерде, қан
тамырларында);
- проприорецептивтік (сіңірде, буын қабында).
3. Рефлекстер қатысатын ми бөліміне қарай:
- жұлын;
- сопақша ми
(булбарлық);
- ортаңғы ми
(мезенцефальдық);
- аралық
(диенцефальдық);
- алдыңғы ми
(қыртыстық).
4 . Биологиялық маңызына қарай: 4 . Биологиялық маңызына қарай: - ас қорыту; - қорғаныс; - жыныс және т.б. 5. Жауаптар түрі бойынша: - секреторлық (сөл бөлу); - тамыр қозғалтқыш. 6. Жауаптың созылу уақытына қарай: - фазалық; - тонустық. 7. Рефлекстік доғаның орталық бөлімінде қатысатын нейрондар санына қарай: - екі; - үш және көп нейронды. 8. Синапстар санына байланысты: - моносинапстық; - полисинапстық; 9. ОЖЖ қатысуымен: - нағыз (нейрондар қатысады); - жалған (нейрондар қатыспайды).
Достарыңызбен бөлісу: |