1. Жалпы тіл білімі пəні: нысаны, мақсаты, міндеттері
жүктеу/скачать 1.14 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 78. Синтаксистік талдау
| 77. Морфологиялық талдау
Морфологиялық талдау- бұл сөздің ішінара байланысын анықтау жəне оның негізгі грамматикалық тұрақты жəне тұрақты емес белгілерін көрсету. Мысалы: Етке түскен жара жазылар, жаныңызға жара түспесін. Етке- зат есім; бастапқы тұлғасындағы түбірі - ет; тұрақты белгісін айтатын болсақ, жалпы, дара, негізгі, деректі; тұрақсыз белгісі- кімге? Деген сұрақпен жауап алуымызға болады, -ке барыс септігінің жалғауы жалғанып тұр. Түскен- етістік; ең бастапқы тұлғасындағы түбірі- түс; тұрақты белгісіне келетін болсақ, негізгі одан кейін, дара жəне де болымды, салт; тұрақсыз белгісі: -кен есімшенің жұрнағы жалғанып тұр. Жара- ол ең алдымен зат есім, түбір; тұрақты белгісін қарастырсақ, жалпы, дара, негізгі, деректі. Жазылар- етістік; бастапқы тұлғасы, түбір- жаз; тұрақты белгісі: негізгі, дара, болымды, салт; тұрақсыз белгісі: -ыл ырықсыз етіс жұрнағы, -ар есімше жұрнағы. Жаныңызға- зат есім; бастапқы тұлғасында түбір- жан; тұрақты белгісі: негізгі, дара, жалпы, дерексіз; тұрақсыз белгісі: -ың тəуелдік жалғауының ІІ жағы, -ыз тəуелдік жалғаудың көпше түрі ІІ жағы, -ға барыс септік жалғауы. Түспесін- етістік; бастапқы формасы, түбір- түс; тұрақты белгісі: негігі, дара, болымды, салт; тұрақсыз формасы: -пе болымсыздық жұрнағы, -с болжалды келер шақ жұрнағы; -ін өздік етіс жұрнағы. 78. Синтаксистік талдау Келесі күні кешке қарай біз өзеннің орта тұсындағы тал басып кеткен шағын аралға тоқтадық,ал өзеннің екі жақ жағалауында да қалашықтар көрінеді, герцог пен король оларды қалай тонасақ екен деп миларын шірітуде. Келесі күні кешке қарай- пысықтауыш ( мезгіл үс. қашан?) біз (кім?, зат есім) өзеннің (ненің? толықтауыш ) орта тұсындағы (анықтауыш) орта тұсындағы (пысықтауыш,мекен үс) тал басып кеткен шағын (анықтауыш,қандай?) аралға (пысықтауыш,қайда?) тоқтадық (баяндауыш), ал өзеннің (анықтауыш) екі жақ жағалауында (пысықтауыш, мекен үс) да қалашықтар (бастауыш, зат есім) көрінеді (баяндауыш), герцог пен король (бастауыш, зат есім) оларды (толқтауыш,кімді? таб сеп) қалай тонасақ екен деп (пысықтауыш,қалай? ) миларын (толықтауыш,нені? , толық,таб сеп) шірітуде (баяндауш, не істеді?). Сөйлем ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем. Хабарлы сөйлем. Баяндауштары тиянақты- тоқтады,көрінеді,шірітеді. 1) Жақты, жайылма, толымды. 2) Жақты, жайылма, толымды. 3) Жақты, жайылма, толымды. 1. • Біз тоқтадық- қиысу • Келесі күні кешке қарай тоқтадық- қабысу немесе жанасу • Аралға тоқтадық - меңгеру 2. • Қалашықтар көрінеді-қиысу 3. • Оларды шірітуде- меңгеру • Миларын шірітуде- матасу немесе меңгеру. жүктеу/скачать 1.14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|