1. «Коменсализм» ұғымына анықтама беріп көрсетіңіз Комменсализм терминін 1876 жылы бельгиялық зоолог және палеонтолог Пьер-Джозеф ван Бенеден «мутуализм»
Қарапайым жәндіктердің цистаға айналуы жағдайларының себептерін анықтаңыз
жүктеу/скачать 219.13 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 50. Қарапайымдылар,қарапайымдылардың жынысты көбею тәсілін сипаттаңыз
- 51. Қосжақтаулы моллюскалардың зәр шығару қызметін анықтаңыз
| 49. Қарапайым жәндіктердің цистаға айналуы жағдайларының себептерін анықтаңыз
Қарапайымдылардың бір ерекшелігі - қолайсыз жағдайларда (су кеуіп қалса, мұзға айналса, қорек жетпесе, т.б.) клетка сыртына қалың қабық шығарып, цистаға айналады. Циста қүйінде қарапайым ұзақ уақыт тіршілік етеді. Қолайлы жағдай болғанда клетка циста қабығын тастап әрекетті тіршілікке кіріседі 50. Қарапайымдылар,қарапайымдылардың жынысты көбею тәсілін сипаттаңыз Қарапайымдылардың көпшілігі жыныссыз және жынысты жолымен көбейеді. Жыныссыз көбеюінде клетканың негізгі бөліну тәсілі - митоз. Жынысты көбеюі аталық және аналық жыныс клеткаларының (гаметаларының) бір-бірімен қосылуы арқылы өтеді, осындай процесті - копуляция деп атайды. Копуляция нәтижесінде ұрықтанған клеткадан - зигота пайда болады. Зигота диплоидты, өйткені ол екі гаплоидты жыныс клеткаларының (гаметалардың) қосылуы нәтижесінде түзіледі. Жыныс клеткаларының (гаметаларының) мөлшері мен пішіні әр қилы болады. Аталық және аналық гаметалардың мөлшері және құрылысы бірдей болса, бұлардың қосылуын - изогамия копуляциясы деп атайды, ал үлкендеу келген аналық гамета - макрогамета, кішілеу келген аталық гамета - микрогаметамен қосылса - анизогамия копуляциясы деп атайды. Қарапайымдылар конъюгация (ядроның қосылуы), ұрпақ алмасуы, шизогония, гаметагония, спорогония жолымен де көбейеді. 51. Қосжақтаулы моллюскалардың зәр шығару қызметін анықтаңыз Тактажелбезектілср теңіздердс, түшы суларда, судың түбіне көміліп, жай жылжитын, 20 000-га жуык гүрі бар.билатеральды симметриялы жануарлар. Бүл кластың ец басты ерекшеліктері: басы жок. денесі тұлға және аяк бөлімінен тұрады; денесі бүйір жағынан қосжактаулы бақалшақпен капталган, оның оң жақ жәнс сол жақ жакгаулары дененіц арқа жагында лигамсит немесе тістері аркылы озара байланысады; жүп ктенидиялары копшілігінде үлкен тақталы желбезекке айналган (кластың атауы да осыдап). Ұзындығы бірнеше миллиметрден 1,5 мстргс дейін. мысалы. Тынық және Үнді мүхиттарында кездесетін Тгісіаспа gigas-тың бақалшағы 1,35 м, ал оның салмағы 250 кг-нан көп болуы мүмкін. Зәр шыгару жүйссі. Денесінің, артқы бөлігінде түтікті қалтаға үксас V-тәрізді иілген жүп бүйрегі орналасқан. Бүйректің бір ұшы воронка түрінде кеңейіп (нсфростом) перикардия қуысына, скіншісі (нефропор) мантия куысына ашылады. Тақтажслбезектілердін бүйрегі мезодермадан пайда болуына байланысты олар нағыз целомодуктылар болып келеді. Томенгі сатыдағы тактажелбезектілсрдің бүйректері карапайым қүрылысты. Мысалы, Leda, Malletia, Yoldia туыстарының бүйректері жай түтік тәрізді және көп жағдайда жыныс бездерінің өзектерімен байланысқан. Зәр шығару кызметін, бүйрсктен басқа Кеберов мүшесі деп аталатын перикардиальды бездер дс орындайды. Олар перикардияныа алдыцғы бөлігіндсгі безді клеткалар яғни екі без немесе Ксберов мүшс түрінде дамиды. Осы бездердін өнімдері перикардия қуысына түсіп, оған жалғаскан бүйрск түтікшесі арқылы сыргқа шығарылады. 52. Құршаяндар отрядының өкілдерін атап көрсетіңіз Құршаяндар - ұзындығы 1-20 см-ге дейін, төменгі сатыдағы өрмекшітәрізділер. Денесі 2 негізгі бөлімнен: баскеуде және құрсақтан тұрады. Олардың арасындағы шегі дененің арқа жағынан айқын көрінеді. Құршаянның дене ұзындығының 1/10 бөлігі цефалоторакс немесе баскеуде. Арқа жағынан ол карапакспен, немесе қалқаншамен жабылған Карапакс акронның және баскеуденің тергиттерінің қосылуынан құралған.Баскеудедегі карапакс орталығының маңында екі медиальды көзі және бүйір жақтарында бірнеше жұп көздері бар. Дененің айқын сегменттелген екінші бөлімі - абдомен немесе құрсақ, 12 сегменттен және тельсоннан тұрады. Ол екіге бөлінген: алдыңғы құрсақ бөлімі -мезасомаға және артқы метасомаға. Мезасома - кең 6 сегментті. Оның алғашқы екеуі қаруланған. Метасоманың 6 сегменттері алғашқыларына қарағанда жіңішкелеу (117-сурет). Тельсонның ұшында имек, үшкір шаншары бар көбікше болады, оның ішінде екі улы бездер орналасқан, өзегі шаншарға жалғасып, сыртқа ашылады. Уы ұсақ жануарларға қауіпті, ал адам үшін онша қауіпті емес, бірақ едәуір әсері бар.. Құршаяндардың 750-ге жуық түрлері бар.Олар негізінде субтропикалық және тропикалық аймақтарда, сондай-ақ Орталық Азияда, Қазақстанның оңтүстігінде Buthus және Euscorpius туыстың өкілдері көбінесе шөлді құмдарда мекендейді.Құршаяндар түнде тіршілік ететін жыртқыштар, күндіз тастардың, түбірлердің, басқа жерлердегі қуыстарда паналайды. Қоректері - көбінесе насекомдар, өрмекшілер. жүктеу/скачать 219.13 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|