1. Зат есімнен жасалған етістік жұрнақтары Зат есім жұрнақтары түрік тілінде зат есімнен етістік тудыру үшін қолданылатын жұрнақтар. Бұл жұрнақтар зат есімнің соңына жалғана отырып, оларға етістік мағынасын береді
жүктеу/скачать 31.59 Kb.
|
|
13 – билет 1. İsimden fiil yapım ekleri İsimden fiil yapım ekleri, Türkçe'de isimlerden fiil türetmek için kullanılan eklerdir. Bu ekler, isimlerin sonuna eklenerek onlara fiil anlamı kazandırırlar. Türkçe'de isimden fiil yapım ekleri olarak, "-laş/-leş", "-dir/-tir", "-dur/-tür", "-ma/-me" ve "-la/-le" gibi ekler bulunur. "-laş/-leş" eki, bir isme "olma durumu" anlamı katarak, fiil haline getirir. Örneğin, "güç" kelimesinden "güçleşmek" fiilini türetmek mümkündür. "-dir/-tir" eki, bir isme "-dirmek/-tirmek" anlamı katarak, fiil haline getirir. Örneğin, "temiz" kelimesinden "temizlemek" fiilini türetmek mümkündür. "-dur/-tür" eki, bir isme "-durtmak/-turtmak" anlamı katarak, fiil haline getirir. Örneğin, "susuz" kelimesinden "susuzdurmak" fiilini türetmek mümkündür. "-ma/-me" eki, bir isme "yapmama" anlamı katarak, olumsuz fiil haline getirir. Örneğin, "oku" kelimesinden "okumamak" fiilini türetmek mümkündür. "-la/-le" eki ise, bir isme "bir şey yapma" anlamı katarak, fiil haline getirir. Örneğin, "yol" kelimesinden "yollaşmak" fiilini türetmek mümkündür. İsimden fiil yapım ekleri, Türkçe'de oldukça sık kullanılan yapım ekleridir ve dilin zenginliğine katkı sağlarlar. Қазақша
Зат есім жұрнақтары түрік тілінде зат есімнен етістік тудыру үшін қолданылатын жұрнақтар. Бұл жұрнақтар зат есімнің соңына жалғана отырып, оларға етістік мағынасын береді. Түрік тілінде «-laş/-leş», «-dir/-tir», «-dur/-tür», «-ma/-me» және «-la/-le» сияқты жұрнақтар кездеседі. «-laş/-leş» жұрнағы зат есімге «болу» мағынасын үстеп, етістікке айналдырады. Мысалы, «күш» сөзінен «күшті болу» етістігінің туындысын жасауға болады. «-дир/-тір» жұрнағы «-дір/-тір» мағынасын үстеу арқылы зат есімді етістік жасайды. Мысалы, «таза» сөзінен «тазалау» етістігінің туындысын жасауға болады. «-dur/-kind» жұрнағы «-тоқтау/-қою» мағынасын үстеп, зат есімді етістік жасайды. Мысалы, «шөлдеу» сөзінен «шөлдеу» етістігінің туындысын жасауға болады. «-ма/-ме» жұрнағы зат есімге жасамау мағынасын үстеп, болымсыз етістікке айналдырады. Мысалы, «оқы» сөзінен «оқымау» етістігінің туындысын жасауға болады. «-la/-le» жұрнағы зат есімге «бірдеңе істеу» мағынасын қосып, етістікке айналдырады. Мысалы, «жол» сөзінен «саяхаттау» етістігінің туындысын жасауға болады. Зат есімнен жасалған етістік жұрнақтар түрік тілінде өте жиі кездесетін жұрнақтар болып табылады және олар тіл байлығын арттыруға ықпал етеді. 2. Aşağıdaki isimlerden fiil yapınız Az-azalmak Ev-evlenmek Beyaz-beyazlamak Hoş-hoşlanmak ses-seslenmek yaş-yaşamak 3. Kazak mutfağı Kazak ulusal mutfağı, yüzyıllardır var olan geleneksel bir menüdür. Kazak mutfağı denilince akla ilk et geliyor. Kazak halkının oluşumunda et yemekleri büyük önem taşımaktadır. Göçebe hayvancılık nedeniyle Kazak menüsünün yüzde 80'i etten oluşuyor. Kazak ulusal mutfağının en popüler yemeği kurudaktır. Kuyrdak, taze kesilmiş etlerin küçük parçalar halinde kızartılmasıyla yapılan çok lezzetli bir yemektir. Süt yemekleri Kazak mutfağının temelidir. Bu tür yiyecekleri yemeklerden önce veya sonra yemek vücuda büyük fayda sağlayacaktır. Kazaklar sütten çeşitli yemekler hazırlamışlardır. Ayran inek sütünden, şubat deve sütünden, kımız kısrak sütünden yapılır, kurt, tereyağı ve kaymak hazırlanır. Sonuç olarak Kazak milli yemekleri insanlar için çok faydalıdır.Kazak milli yemekleri çok besleyici, lezzetli, insan vücuduna faydalı vitaminler açısından zengin, hastalıklara şifa veren besinlerden oluşur. 14 – билет 1. Fiilden isim yapım ekleri Fiilden isim yapım ekleri, Türkçe'de fiillerden isim türetmek için kullanılan eklerdir. Bu ekler, fiillerin sonuna eklenerek onlara isim anlamı kazandırırlar. Türkçe'de fiilden isim yapım ekleri olarak, "-me/-ma", "-luk/-lık", "-sizlik/-sızlık", "-iş/-ış" ve "-de/-da" gibi ekler bulunur. "-me/-ma" eki, bir fiile "yapmama" anlamı katarak, olumsuz isim haline getirir. Örneğin, "yaz" fiilinden "yazmama" ismini türetmek mümkündür. "-luk/-lık" eki, bir fiile "-lilik" anlamı katarak, isim haline getirir. Örneğin, "temizle" fiilinden "temizlik" ismini türetmek mümkündür. "-sizlik/-sızlık" eki, bir fiile "-sizlik" anlamı katarak, isim haline getirir. Örneğin, "sessiz" fiilinden "sessizlik" ismini türetmek mümkündür. "-iş/-ış" eki, bir fiile "-me" anlamı katarak, isim haline getirir. Örneğin, "anla" fiilinden "anlaşılmazlık" ismini türetmek mümkündür. "-de/-da" eki ise, bir fiile "bulunma hali" anlamı katarak, isim haline getirir. Örneğin, "yaşa" fiilinden "yaşayış" ismini türetmek mümkündür. Fiilden isim yapım ekleri, Türkçe'de sıkça kullanılan yapım ekleridir ve dilin zenginliğine katkı sağlarlar. Bu ekler sayesinde, Türkçe'de kelime çeşitliliği artar ve daha zengin bir dil kullanımı mümkün hale gelir. Қазақша 1.Етістік есімдік жұрнақтар Етістік есім жұрнақтары түрік тілінде етістіктен зат есім тудыратын жұрнақтар. Бұл жұрнақтар етістіктердің соңына жалғанып, оларға зат есімдік мағына береді. Түрік тілінде «-me/-ma», «-luk/-lık», «-siz/-sız», «-iş/-ış» және «-de/-da» сияқты жұрнақтар етістік формалары болып табылады. табылды. «-ме/-ма» жұрнағы етістікке жасамау мағынасын үстеп, болымсыз зат есім жасайды. Мысалы, «жазу» етістігінен «жазбау» зат есімін шығаруға болады. «-лық/-лік» жұрнағы «-сызық» мағынасын үстеп, етістікті зат есім жасайды. Мысалы, «таза» етістігінен «таза» зат есімін шығаруға болады. «Жоқ» жұрнағы етістікке «жоқ» мағынасын қосып, зат есімге айналдырады. Мысалы, «тыныш» етістігінен «тыныш» зат есімін шығаруға болады. «-iş/-iş» жұрнағы етістікке «-ме» мағынасын қосып, зат есімге айналдырады. Мысалы, «түсіну» етістігінен «түсінбеу» зат есімін шығаруға болады. «-де/-да» жұрнағы етістікке «жағдай» мағынасын қосып, зат есімге айналдырады. Мысалы, «өмір» етістігінен «тірі» зат есімін шығаруға болады. Етістік есімдік жасау жұрнақтары түрік тілінде жиі қолданылып, тіл байлығына ықпал етеді. Осы жұрнақтардың арқасында түрік тілінде сөздердің түр-түрі көбейіп, бай тілді қолдануға мүмкіндік туады. 2. Aşağıdaki fiillerden isim yapınız Açmak-açma Silmek-silme Bilmek-bilme Uçmak-uçma Yatmak-yatma Durmak-durma Sevmek-sevme 3. Türk mutfağı Geleneksel Türk yemekleri çeşitlidir ve çok zengindir. Türk mutfağında dana eti ve kuzu eti sıklıkla kullanılmaktadır. En lezzetli yemeklerden biri de çeşitli kebaplardır, bunların hazırlanmasında birçok baharat kullanılır. Ayrıca pek çok hafif yemek çeşidi vardır: sebze ve meyve salataları, koyun peyniri veya üzüm yaprağına sarılmış pilav, ezilmiş domates ve biber. Peynir, baharat, et ve balıkla hazırlanan özel "Berek" böreği hafif veya ana yemek olarak sunuluyor. Türk mutfağında tatlılar çok önemlidir. İnce hamur tabakaları arasında ceviz ve ceviz kırıntıları ile doldurulmuş kırk kat ("baklava") özellikle popülerdir. Bu tatlı yerli halk ve birçok turist arasında çok popüler. 15 – билет 1. Fiilden fiil yapım ekleri
Türkçe dilinde fiilden fiil yapım ekleri çok sayıda ve çeşitlidir. Bu ekler, fiillerin zaman, kip, çekim ve anlam özelliklerini değiştirerek daha geniş bir kullanım alanı sunar. Fiilden fiil yapım ekleri, genellikle eklerin yapıldığı fiil köklerine göre sınıflandırılır. Bazı fiilden fiil yapım eklerinin örnekleri şunlardır: - -leş-/-laş- ekleri: Bu ekler, bir fiilin sonuna getirilerek o fiilin başka bir fiille birleşmesi sonucu yeni bir fiil oluşturur. Örneğin, "su" fiiline "-laş-" eki getirilerek "sulaşmak" fiili oluşur. - -tır-/-tırıl-/-tırış-/-tırma- ekleri: Bu ekler, bir fiilin sonuna getirilerek o fiilin etrafında bir hareket veya eylem olduğunu belirtir. Örneğin, "yıkama" fiiline "-tır-" eki getirilerek "yıkatmak" fiili oluşur. - -dir-/-diril-/-diriş-/-dirme- ekleri: Bu ekler, bir fiilin sonuna getirilerek o fiilin yapılmasının zorunlu olduğunu veya bir başkasına yaptırıldığını belirtir. Örneğin, "otur" fiiline "-tir-" eki getirilerek "oturtmak" fiili oluşur. - -mek/-mak: Bu ekler, bir fiilin sonuna getirilerek o fiilin mastar halini oluşturur. Örneğin, "oku" fiiline "-mak" eki getirilerek "okumak" mastar fiili oluşur. Fiilden fiil yapım ekleri, Türkçe dilinde çok sık kullanılan ve önemli bir dil bilgisi konusudur. Bu ekler sayesinde, fiiller daha etkili bir şekilde kullanılabilir ve anlatım gücü artırılabilir. Қазақша Етістік жұрнақтары – түрік грамматикасында етістіктерді жан-жақты және жан-жақты қолдануға мүмкіндік беретін жұрнақтар. Етістік-етістік жұрнақтары етістіктің мағынасын өзгерту арқылы жаңа етістік жасайды немесе етістіктің құрылымдық белгілерін ажыратады. Түрік тілінде етістік-етістік жұрнақтары көп және алуан түрлі. Бұл жұрнақтар етістіктің шақ, рай, шылау, мағыналық қасиеттерін өзгерту арқылы кеңірек қолданыс аясын ұсынады. Етістік жұрнақтары, негізінен, жұрнақтар жасалған етістік түбірлеріне қарай жіктеледі. Кейбір етістік-конструктивтік жұрнақтардың мысалдары: - -leş-/-laş- жұрнақтары: Бұл жұрнақтар етістіктің соңына жеткізіліп, сол етістіктің басқа етістікпен тіркесуі нәтижесінде жаңа етістік жасайды. Мысалы, «суға» етістігі «су» етістігіне «-laş-» жұрнағы жалғану арқылы жасалған. - -тыр-/-тиртир-/-тирыс-/-тире- жұрнақтары: Бұл жұрнақтар етістіктің соңына келіп, сол етістіктің айналасында қимылдың немесе қимылдың болғанын білдіреді. Мысалы, жуу етістігіне жуу етістігіне «-тир-» жалғануы арқылы жасалған. - -дир-/-диріл-/-диріс-/-дирме- жұрнақтары: Бұл жұрнақтар етістіктің соңына келтіріліп, мұны істеу керек екенін немесе басқа біреудің жасағанын білдіреді. Мысалы, «отыр» етістігі «отыр» етістігіне «-тір-» жалғануы арқылы жасалған. - -мек/-мақ: Бұл жұрнақтар етістіктің соңына келіп, сол етістіктің ырықсыз түрін жасайды. Мысалы, «оқу» инфинитивтік етістігі «оқы» етістігіне «-мақ» жұрнағы жалғану арқылы жасалады. Етістік-етістік жұрнақтары түрік тілінде маңызды және жиі қолданылатын грамматика пәні болып табылады. Осы жұрнақтардың арқасында етістіктер тиімдірек қолданылып, экспрессивтік күш артады. 2. Aşağıdaki fiillerden fiil yapınız Yazmak-yazma Yapmak-yapma Koşmak-koşma Başlamak-başlama Sevmek-sevme 3. Yağmurlu bir günde Almatı’da neler yapabiliriz? Yağmurlu bir günde Almatı'da yapabileceğimiz pek çok etkinlik var. İlk olarak, şehrin müzelerini ziyaret edebiliriz. Almatı, zengin tarihine ve kültürüne sahip olduğu için birçok müze barındırıyor. Özellikle Almatı Ulusal Müzesi, Kazakistan'ın en büyük müzesi olup, zengin bir arkeolojik ve etnografik koleksiyona sahiptir. Ayrıca, yağmurlu bir günde Almatı'nın sayısız kafelerinde oturup, sıcak bir içecek eşliğinde kitap okuyabilir veya arkadaşlarımızla sohbet edebiliriz. Almatı'da birçok küçük kafe, restoran ve pastane bulunmaktadır ve her biri kendine özgü bir tarza sahiptir. Son olarak, yağmurlu bir günde Almatı'da sinema keyfi yapabiliriz. Kentte birçok sinema salonu bulunmaktadır ve farklı filmler gösterilmektedir. Yağmurlu bir günde sinemaya gitmek hem keyifli hem de rahatlatıcı bir aktivite olabilir. Özetlemek gerekirse, yağmurlu bir günde Almatı'da yapabileceğimiz pek çok aktivite var. Şehrin zengin kültürel mirası, kafeleri ve sinemaları, yağmurlu bir günü keyifli hale getirebilir. 16 – билет 1. Büyük ünlü uyumu
2. Aşağıdaki kelimelerin hangileri Büyük ünlü uyumuna uyar? Fakir ünsüz yuvarlak Mektup kalın hareket Gözlük ince geniş Limon Pazartesi sema Ünlü yumuşak durak Yağmurluk imtihan fabrika Imtihan fakülte gizli 3. En sevdiğim film En sevdiğim film, benim için sadece bir film değil, aynı zamanda bir kültür ikonudur. Benim en sevdiğim film, The Godfather'dır. Bu film, Amerikan sinemasının en büyük yapıtlarından biridir ve ünlü yönetmen Francis Ford Coppola tarafından yönetilmiştir. The Godfather, New York'taki İtalyan mafyasının hikayesini anlatır. Film, aile, sadakat ve güç gibi temaları ele alır ve bu sebeple sadece bir suç filmi olarak değil, aynı zamanda insan doğasının derinliklerine de iner. Bu filmi sevmemin nedeni, sadece iyi bir senaryoya sahip olması değil, aynı zamanda oyunculuk performansları, müzikleri ve atmosferiyle de büyüleyici olmasıdır. Marlon Brando, Al Pacino, James Caan ve Robert Duvall gibi oyuncuların harika performansları, filmi unutulmaz kılıyor. The Godfather, benim için insan doğasının karmaşıklığını anlamama yardımcı oldu ve aynı zamanda beni etkilediği için de sevdiğim bir filmdir. 17 – билет
2. Aşağıdaki kelimelerin hangileri küçük ünlü uyumuna uyar? Resim- kaburga- yuvarlak çabucak- duymak- düşünce yumuşak- çeşit tavuk- dere çamur pamuk armut karpuz tekerlek davul çadır çatal yavru dede havuç 3. En sevdiğim çizgi film En sevdiğim çizgi film, benim için birçok anlam ifade eden bir yapımdır. Benim en sevdiğim çizgi film, Avatar: The Last Airbender'dır. Bu çizgi film, fantastik bir dünyada geçen, dört elementi kontrol edebilen bir kahramanın maceralarını anlatır. Avatar: The Last Airbender, hem çocuklar hem de yetişkinler için uygun bir yapımdır. Bu çizgi film, karakterlerin gelişimini, arkadaşlığı ve aile bağlarını ele alırken, aynı zamanda toplumsal konulara da değiniyor. Bu çizgi filmin benim için özel olmasının nedeni ise, hem eğlenceli olması hem de derin anlamlar barındırmasıdır. Ayrıca, harika animasyonları, müzikleri ve karakterlerinin kişilikleri de bu çizgi filmi sevmemde etkili olmuştur. Avatar: The Last Airbender, benim için hayal gücümü besleyen ve iç dünyamda farklı hisler uyandıran bir çizgi filmdir. Bu sebeple, her zaman en sevdiğim çizgi film olarak kalacaktır. жүктеу/скачать 31.59 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|