2009 жылғы наурыз айында Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігіне (бұдан әрі – Агенттік) жеке және заңды тұлғалардан 1593 өтініш (оның ішінде 1299 өтініш банк қызметінің мәселелері бойынша «Тәубә» БҰ-нан келіп түскен) келіп түсті. Оның ішінде:
– 1350 өтініш – екінші деңгейдегі банктердің (бұдан әрі - банктер) қызметіне қатысты (жалпы санының 84,75 %), 141 қаралған өтініштің (өткен кезеңдерде келіп түскен 87 өтінішті қоса алғанда) - 12 негізделген (жалпы қаралған санының 8,51 %);
– 39 өтініш - банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың қызметіне қатысты (жалпы санының 2,45 %), 7 қаралған өтініштің (өткен кезеңдерде келіп түскен 3 өтінішті қоса алғанда) - негізделгені - 0;
– 43 өтініш – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының қызметіне қатысты (жалпы санының 2,70 %), 36 қаралған өтініштің (өткен кезеңдерде келіп түскен 27 өтінішті қоса алғанда) - 8 негізделген (қаралған өтініштердің жалпы санынан 22,22 %);
– 5 өтініш – бағалы қағаздар нарығы субъектілерінің қызметіне қатысты (жалпы санының 0,31 %), 3 қаралған өтініштің (өткен кезеңдерде келіп түскен 2 өтінішті қоса алғанда) – негізделгені - 0;
– 35 өтініш – жинақтаушы зейнетақы қорларының (бұдан әрі – ЖЗҚ) қызметіне қатысты (жалпы санының 2,20 %), 30 қаралған өтініштің (өткен кезеңдерде келіп түскен 24 өтінішті қоса алғанда ) – негізделгені - 0;
– 81 ҚР заңнамасы нормалары бойынша түсіндірмелер беру өтініштермен және ҚР заңнамасына өзгертулер мен толықтыруларды енгізу жөніндегі ұсыныстармен жеке және заңды тұлғалардың сұратулары (оның ішінде қаржы ұйымдардың) (жалпы санының 5,08 %);
– Агенттіктің құзырына кірмейтін мәселелер бойынша 40өтініш (жалпы санының 2,51 %).
2009 жылғы қаңтардан бастап наурыз аралығы кезеңінде Агенттікке жеке және тұлғалардан 1967 өтініш келіп түсті, оның ішінде:
– 1490 өтініш – банктердің қызметіне қатысты (жалпы санының 75,76 % ), 262 қаралған өтініштердің – 24 негізделген (банктердің іс-әрекеттеріне қатысты қаралған шағымдардың жалпы санынан 9,16 %);
– 44 өтініш - банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың қызметіне қатысты (жалпы санының 2,24 %), 12 қаралған өтініштің негізделгені – 0;
– 77 өтініш – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының қызметіне қатысты (жалпы санының 3,91 %), 73 қаралған өтініштің 26 негізделген (сақтандыру ұйымдардың іс-әрекеттеріне қатысты қаралған шағымдардың жалпы санынан 35,62 %);
– 15 өтініш – бағалы қағаздар нарығы субъектілерінің қызметіне қатысты (жалпы санының 0,76 %), 15 қаралған өтініштің 7 негізделген (БҚН субъектілерінің іс-әрекеттеріне қатысты қаралған шағымдардың жалпы санынан 46,67 %);
– 74 өтініш – ЖЗҚ-ның қызметіне қатысты (жалпы санының 3,76 %), 74 қаралған өтініштің 2 негізделген (ЖЗҚ іс-әрекеттеріне қатысты шағымдардың жалпы санынан 2,70 %);
– 217 ҚР заңнамасы нормалары бойынша түсіндірмелер беру өтініштермен және ҚР заңнамасына өзгертулер мен толықтыруларды енгізу жөніндегі ұсыныстармен жеке және заңды тұлғалардың сұратулары (оның ішінде қаржы ұйымдардың) (жалпы санының 11,03 %);
– Агенттікпен реттелмейтін мәселелер бойынша 50 өтініш (жалпы санының 2,54 %).
Барлық қаралған өтініш - 436, оның ішінде 59 негізделген (жалпы қаралған санының 13,53%).
Төменде 2009 жылғы наурыз айына екінші деңгейдегі банктер бөлігіндегі өтініштер жайлы және өтініштердің жалпы көлеміндегі олардың үлес салмағы жөнінде мәліметтер келтірілген:
1-кесте
№
|
Қаржы нарығының субъектілері
(қаржы ұйымдары, акционерлік қоғамдар)
|
Есепті кезеңде
|
Келіп түскен өтініштер
|
Қаралуы аяқталған
|
Есеп беру кезеңнің соңында қаралу үстінде
|
Саны
|
Қаржы нарығының тиісті секторындағы келіп түскен өтініштердің үлес салмағы, %
|
Саны**
|
Банк қызметі
|
1
|
«Альянс Банк» АҚ
|
563
|
41,71
|
12
|
551
|
2
|
«Қазақстан халық банкі» АҚ
|
167
|
12,38
|
3
|
164
|
3
|
«БТА Банкі» АҚ
|
117
|
8,67
|
7
|
110
|
4
|
«БТА Банкі» АҚ ЕҰ -«Темірбанк» АҚ
|
109
|
8,07
|
4
|
105
|
5
|
«Kaspi Bank» АҚ
|
81
|
6,00
|
3
|
78
|
6
|
«ЦентрКредит Банк» АҚ
|
78
|
5,78
|
2
|
76
|
7
|
«Казкоммерцбанк» АҚ
|
66
|
4,89
|
9
|
57
|
8
|
«АТФ Банкі» АҚ
|
46
|
3,41
|
4
|
42
|
9
|
"Хоум Кредит Банк" АҚ (Алма-Ата" МБ" АҚ)
|
35
|
2,59
|
0
|
35
|
10
|
«Қазақстанның Тұрғын-үй құрылыс жинақ банкі» АҚ
|
20
|
1,48
|
2
|
18
|
11
|
" Цеснабанк" АҚ
|
19
|
1,41
|
3
|
16
|
12
|
"RBS (Kazakhstan)" ЕБ" АҚ
|
18
|
1,33
|
0
|
18
|
13
|
«Нұрбанк» АҚ
|
9
|
0,67
|
0
|
9
|
14
|
"Сбербанк России" ЕБ АҚ
|
8
|
0,59
|
0
|
8
|
15
|
"Еуразиялық Банк" АҚ
|
6
|
0,44
|
1
|
5
|
16
|
«МЕТРОКОМБАНК» АҚ
|
2
|
0,15
|
0
|
2
|
17
|
"Қазақстан Даму Банкі" АҚ
|
2
|
0,15
|
2
|
0
|
18
|
«Валют - Транзит Банк» АҚ
(таратылатын банк)
|
1
|
0,07
|
1
|
0
|
19
|
"Мастербанк" АҚ
|
1
|
0,07
|
0
|
1
|
20
|
«Орта Азия келісу және даму банкі» ЖАҚ
|
1
|
0,07
|
1
|
0
|
21
|
"ЛАРИБА-БАНК" СБ АҚ
|
1
|
0,07
|
0
|
1
|
|
Жиынтығы:
|
1350
|
100
|
54
|
1296
|
84,75*
|
*- жалпы өтініш санының үлес салмағы
** - барлық өтініштер негізделген болып табылған жоқ
Наурыз айында Агенттікке банк қызметінің мәселесі бойынша 1350 өтініш келіп түсті, оның ішінде 54 - Қазақстан Республикасының (бұдан әрі – ҚР) мемлекеттік органдарынан келіп түскен.
Төменде алдыңғы есепті кезеңде келіп түскен өтініштерді қарау барысы туралы мәліметтер келтірілген***.
2-кесте
№
|
Қаржы ұйымының атауы
|
Алдыңғы есеп беру кезеңдерінде келіп түскен және қаралуы 01.03.09 ж. дейін аяқталмаған өтініштер
|
Саны
|
Қаржы нарығының тиісті секторындағы үлес салмағы, %
|
Қаралуы 2009ж. наурызда аяқталды, саны**
|
Есеп беру кезеңнің соңында қаралу үстінде, саны
|
1
|
«Альянс Банк» АҚ
|
23
|
21.92
|
18
|
5
|
2
|
«БТА Банкі» АҚ
|
10
|
9.52
|
6
|
4
|
3
|
«БТА Банкі» АҚ ЕҰ -«Темірбанк» АҚ
|
10
|
9.52
|
10
|
0
|
4
|
«Казкоммерцбанк» АҚ
|
9
|
8.57
|
5
|
4
|
5
|
«ЦентрКредит Банк» АҚ
|
8
|
7.62
|
7
|
1
|
6
|
«Валют - Транзит Банк» АҚ
(таратылатын банк)
|
8
|
7.62
|
8
|
0
|
7
|
«Қазақстан халық банкі» АҚ
|
7
|
6.67
|
6
|
1
|
8
|
«АТФ Банкі» АҚ
|
6
|
5.71
|
5
|
1
|
9
|
«Kaspi Bank» АҚ
|
4
|
3.81
|
4
|
0
|
10
|
"Еуразиялық Банк" АҚ
|
3
|
2.86
|
3
|
0
|
11
|
«Нұрбанк» АҚ
|
3
|
2.86
|
3
|
0
|
12
|
" Цеснабанк" АҚ
|
3
|
2.86
|
1
|
2
|
13
|
«Қазақстанның Тұрғын-үй құрылыс жинақ банкі» АҚ
|
3
|
2.86
|
3
|
0
|
14
|
"Delta Bank" АҚ
|
2
|
1.90
|
2
|
0
|
15
|
"RBS (Kazakhstan)" ЕБ" АҚ
|
1
|
0.95
|
1
|
0
|
16
|
"Алау"АБ (таратылған)
|
1
|
0.95
|
1
|
0
|
17
|
"Астана-Финанс" Банкі" АҚ
|
1
|
0.95
|
1
|
0
|
18
|
"Қазагропромбанк" ААҚ (таратылған)
|
1
|
0.95
|
1
|
0
|
19
|
"Қазэнергопромбанк" ААҚ (таратылған)
|
1
|
0.95
|
1
|
0
|
20
|
"Торгбанк" ААҚ
(таратылған)
|
1
|
0.95
|
1
|
0
|
|
ЖИЫНТЫҒЫ:__105__100__87__18'>ЖИЫНТЫҒЫ:
|
105
|
100
|
87
|
18
|
**- барлық өтініштер негізделген болып табылған жоқ
***- алдыңғы есеп беру кезеңдеріндегі мәліметтер нақтыланған
Сонымен қатар 3-кестеде есепті кезеңде екінші деңгейдегі банктер қызметіне қатысты қаралған шағымдар мен өтініштердің, сондай-ақ айқындалған ҚР заңнамасын және/немесе бағалы қағаздар нарығында қызметтерді ұсыну жөніндегі шарттар талаптарын бұзу негізділігінің көрсеткіштері келтірілген:
3-кесте
№
|
Қаржы ұйымының атауы
|
Қаралуы 2009 жылғы наурыз айында аяқталған өтініштер
|
Саны
|
негізделген шағымдар
|
негізделгендердің жалпы санының негізделгендер %
|
анықталған ҚР заңнамалығын және/немесе шарт талаптарын бұзушылықтарымен шағымдар
|
анықталғандардың жалпы санының анықталғандар %
|
1
|
«Альянс Банк» АҚ
|
30
|
7
|
58.33
|
7
|
58.33
|
2
|
«БТА Банкі» АҚ ЕҰ -«Темірбанк» АҚ
|
14
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
3
|
«Казкоммерцбанк» АҚ
|
14
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
4
|
«БТА Банкі» АҚ
|
13
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
5
|
«Валют - Транзит Банк» АҚ
(таратылатын банк)
|
9
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
6
|
«Қазақстан халық банкі» АҚ
|
9
|
1
|
8.33
|
1
|
8.33
|
7
|
«АТФ Банкі» АҚ
|
9
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
8
|
«ЦентрКредит Банк» АҚ
|
9
|
2
|
16.67
|
2
|
16.67
|
9
|
«Kaspi Bank» АҚ
|
7
|
2
|
16.67
|
2
|
16.67
|
10
|
«Қазақстанның Тұрғын-үй құрылыс жинақ банкі» АҚ
|
5
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
11
|
"Еуразиялық Банк" АҚ
|
4
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
|
" Цеснабанк" АҚ
|
4
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
12
|
«Нұрбанк» АҚ
|
3
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
13
|
"Delta Bank" АҚ
|
2
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
14
|
"Қазақстан Даму Банкі" АҚ
|
2
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
15
|
"RBS (Kazakhstan)" ЕБ" АҚ
|
1
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
16
|
"Алау" АБ (таратылған)
|
1
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
17
|
"Астана-Финанс" Банкі" АҚ
|
1
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
18
|
"Қазагропромбанк" ААҚ (таратылған)
|
1
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
19
|
"Қазэнергопромбанк" ААҚ (таратылған)
|
1
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
20
|
"Торгбанк" ААҚ
|
1
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
21
|
«Орта Азия келісу және даму банкі» ЖАҚ
|
1
|
0
|
0.00
|
0
|
0.00
|
|
ЖИЫНТЫҒЫ:
|
141
|
12
|
100
|
12
|
100
|
Мынадай мәселелер халық үшін өзекті болып қала береді:
- Үкімет, Ұлттық Банкі және Агенттіктің бірлескен іс-әрекеттерінің жоспарына сәйкес заемдарды қайта қаржыландыруға көмек көрсету;
- банктер шетел валютасында заем беру күні өтеу күнгі бағамына теңгенің есептеу бағамына қатысты болып есептелінетін төлемнің индексациялау коэффициентін қолданудың күшін жою бойынша көмек көрсету;
-
екінші деңгейдегі банктердің кредиттер бойынша аса көтерілген сыйақы ставкаларын және банктік қызмет үшін комиссиялық төлемдерді өндіріп алуы;
-
заемдарды өтеу бойынша мерзімін ұзарту мүмкіндігін беруге, кепілге салынған мүлікті (ипотеканы) өткізуге, ипотекалық заем бойынша сыйақы ставкасын азайту жағына қарай қарастыруға, заем бойынша өсімпұлды алып тастаға көмек көрсету;
-
банктер заемдар шарттарында заемды мерзімінен бұрын өтеген үшін комиссия мөлшерінің не оны белгілеу тәртібіне сілтемелердің көрсетілмегені;
-
банктер кепілге салынған мүлікті соттан тыс тәртіпте өткізу рәсімін бұзуы.
Жоғарыда көрсетілген барлық жеке және заңды тұлғалардың сұратулары бойынша тиісті түсініктемелері берілді.
Есепті кезеңде Агенттік жеке және заңды тұлғалардың шағымдары мен өтініштерін қарастыру нәтижелері бойынша мыналар қызметтерінде мынадай бұзушылықтар анықтады:
- «Альянс Банк» АҚ:
1) клиенттеріне уақтылы және толық көлемде ақшаны оның шотына аудару бөлігінде банктік шот шартының талаптары бұзылған, осыған байланысты Агенттік Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі атына Банктің ақшаны аударуды жүргізу бойынша жұмысын тексеру және өтінішке қатысты тиісті шаралар қолдану үшін өтініш берушінің шағым өтінішін (13.02.09ж. кіріс № 6255) жіберді;
2) клиенттің ақшаны аудару жөнінде нұсқауын ұақтылы және дұрыс орындамау бөлігінде банктік шот шартының талаптары бұзылған (06.02.09ж. кіріс № 5057 және 10.02.09 ж. № 5653). Осы факт бойынша Банк Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Солтүстік Қазақстан филиалымен Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық кодексінің 169-бабының 1-тармағына сәйкес айыппұл түрінде әкімшілік жаза салумен әкімшілік жауапкершілікке тартылды;
3) Агенттік 3 өтінішті қарау нәтижесінде Банк клиенттерднің өтініштері бойынша ақшаны уақтылы бермеу бөлігінде банктік салым/шот шартының талаптарын бұзғанын айқындады (19.02.09 ж. кіріс № Ф-205, 26.02.09 ж. № 7453, 17.02.09 ж. № 6446). Осыған орай бір өтініш бойынша материалдар Банкке қатысты Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тиісті шаралар қабылдану үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіге жолданды және екі өтініш бойынша Агенттік қазіргі уақытта міндеттемелерін уақтылы орындамау үшін Банкке қатысты шектеулі ықпал ету шараларын қолдану жөніндегі мәселені қарау үстінде;
6) Қазақстан Республикасының заңнамасымен бекітілген клиенттердің төлем тапсырмасын орындау мерзімі (02.03.09 ж. кіріс № Ю-36, 13.02.09 ж. № 6240) бұзылған. Осыған орай Агенттік қазіргі кезде бір өтініш бойынша Банкке қатысты шектеулі ықпал ету шараларын қолдану жөніндегі мәселені қарау үстінде, екінші өтініш бойынша материалдар Банкке қатысты Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тиісті шаралар қабылдану үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкке жолдады;
7) Агенттік сұратуына жауап бермегендіктен, Банкке қатысты жазбаша ұйғарым шығарылды;
- «Қазақстан халық жинақ банкі» АҚ заемшыны Банк көрсеткен бағалаушысында өз есебінен кепілге салынған мүлікті бағалауды мәжбүрлеп өткізу бөлігінде кредиттік желісін, банктік заем және кепіл шарттарын ұсыну жөніндегі Келісім талаптарын бұзған (02.02.09ж. кіріс № 4177). Осыған орай Агенттік Банкке Келісімге және банктік заем мен кепіл шарттарына тиісті өзгертулер мен толықтыруларды енгізгенге дейін өз есебінен кепілге салынған мүлікті бағалауды өткізу талабымен хат жолдады;
- «Kaspi Bank» АҚ:
1) Банк банктік заем бойынша сыйақы ставкасын бір жақты тәртіпте өсіру бөлігінде банктік заңнамасының талаптары бұзылған (05.03.09ж. кіріс №Ф-351). Қазіргі кезде осы факт бойынша сотта істі қарауды жүргізуде;
2) Банк программаның істен шығуына байланысты клиенттің жинақ шотынан соманы жаңылысып есептен шығарған (13.02.09ж. кіріс №Ю-9). Осыған орай Агенттік Банкке осындай фактілерді болдырмау мақсатында ақшаны автоматты түрде есептен шығаруды көздейтін программаның істен шығу жағдайында клиенттердің банк салымдары ахуалын бақылауды күшейту қажеттілігі жөнінде талабымен жат жолдады;
- «ЦентрКредит Банк» АҚ:
1) банктік заем шартында жылдық тиімді сыйақы ставкасы көрскетілмеген (12.02.09ж. №Ф-135). Осыған орай Агенттік қазіргі кезде Банкке қатысты Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шектеулі ықпал ету шараларын қолдану жөніндегі мәселені қарау үстінде;
2) заемшыға Банк қызметкерлерінің немқұрайлығынан ипотекалық заем шарты бойынша (18.02.09ж. №6630) қамтамасыз ету болып табылатын депозит шотындағы ақша берлген. Осыған байланысты Агенттік Банкке ескерту хатын жолдайды.
Достарыңызбен бөлісу: |