Пробиркада қандай реакциялар пайда болады?
Азот қышқылы мен фенолдың өзара әрекеттесу реакциясының теңдеулерін жазыңыз.
4-тәжірибе. ФЕНОЛДЫҢ ТОТЫҒУЫ.
Құрал - жабдықтар: пробиркa, зертханалық штатив
Реактивтер мен ерітінділер: 5 %-дық фенол ерітіндісі, 5%-дық натрий карбонаты, 1%-дық калий перманганаты.
Жұмыс барысы: Пробиркада 1 мл 5%-дық фенол ерітіндісі мен 1 мл 5%-дық натрий карбонаты ерітіндісін араластырады. Араластыра отырып 1%-дық калий перманганаты ерітіндісін тамшылатып қосады. Ерітінді түссізденеді, қоңыр тұнба түседі.
Байқалған түс өзгерісін түсіндіріңіз.
5-тәжірибе. ФЕНОЛДЫ БРОМДАУ РЕАКЦИЯСЫ.
Құрал - жабдықтар: пробиркa, зертханалық штатив
Реактивтер мен ерітінділер: 5 %-дық фенол ерітіндісі, бром суы
Жұмыс барысы: Пробиркаға 1 мл 5%-дық фенол ерітіндісін құйып, үстіне бром суын тамшылатып қосады. Ақ түсті тұнбаның түзілгенін байқайды. Бром суын артық мөлшерде қосқанда тұнба сары түс ауысады.
Фенолды бромдау реакциясының теңдеуін жазыңыз.
Қандай зат тұнбаға түседі (қандай түс?) фенол ерітіндісі бром суымен әрекеттескенде?
Бұл реакцияны фенолдарға сапалы деп санауға бола ма?
6-тәжірибе. Фенолды нитрлеу (орто - және паранитрофенолды алу және қасиеттері)
Реактивтер: фенол, концентрацияланған азот және тұз қышқылдары, 2 Н. натрий гидроксидінің ерітіндісі.
Құрал - жабдықтар: пипеткалар, газ шығаратын түтігі бар тығын.
Жұмыс барысы: а) Нитрофенолдар алу. 1-1,5 г фенол бар пробиркаға фенол ерігенше және біртекті сұйықтық пайда болғанға дейін бірнеше тамшы су қосылады. Басқа түтікте 2 мл концентрацияланған азот қышқылы (ρ = 1,4) 2,5 мл сумен араласады. Алынған сұйылтылған азот қышқылы 20–25С температураны сақтай отырып, фенол мен су қоспасына тамшылармен (шайқау және салқындату кезінде) баяу қосылады.
15 минуттан кейін пайда болған қара сұйықтық 15 мл суға құйылады. Қоспаны тұндырғаннан кейін су төгіліп, бөлінген жартылай сұйық масса тағы бір рет 15 мл сумен жуылады, содан кейін май үлкен пробиркаға құйылады, 5-7 мл су қосылады, кеуекті кірпіштің бөліктері қайнатпа ретінде түсіріліп, төмен түсетін түтікшесі бар тығынмен жабылады. Пробиркаға нығайтады көлбеу да лапке штатива. Шығару түтігінің ұшы салқындатылған түтік қабылдағышқа батырылады. Пробирканың ішіндегісін абайлап қыздырып, қабылдағышқа сары кристалдар түрінде қатып қалған нитрофенол қосылған су қоспасын жібереді.
Дистилляциядан кейін пробиркада қалған шайырлы тұнба мен су қабаты құрамында п-нитрофенол бар. Қажет болса, п-нитрофенолды шайырдан ыстық су қабатын абайлап алыңыз. Содан кейін шайырлы массаға тағы 1-2 мл сұйылтылған тұз қышқылы қосылады (1 : 10), қоспасы қайнатылып, су қышқылы қабаты қайтадан мұқият құйылады. Су ерітінділері мұзда біріктіріліп, салқындатылады. Салқындату кезінде бөлінеді сероватые кристалдар п нитрофенола.
Достарыңызбен бөлісу: |
