8. Хетт патшалығы
C. Бактрия D. Парфия E. Қытай F. Тибет G. Соғды
жүктеу/скачать 90.33 Kb.
|
| C. Бактрия
D. Парфия E. Қытай F. Тибет G. Соғды H. Сақтар 2. Сақтар соғысқан басқыншы халықтар: A. Парсы B. Арабтар C. Грек-македондықтар D. Моңғолдар E. Римдіктер F. Карфагендіктер G. Киев Русі H. Ғұндар 15.Ежелгі Үндістан 16. Ежелгі Үнді мәдениеті 1тапсырма. Тапсырманы түрлендіріп жаз. 1. Үндістан түбегі орналасқан- Азияның оңтүстігінде. Үндістан түбегінің орталық бөлігінде орналасқан- Декан таулы үстірті. Басын Гималайдан алатын Үндістандағы екі ұлы өзендер- Үнді, Ганг.Пенджабты қалай атайды- Бес өзен елі. Үнді өзенінің төменгі ағысы аталады- Синд. Ежелгі үнділіктер қант құрағын Сакхари атаған. Пілдерді алғаш қолға үйретіп шаруашылық пен әскери мақсаттарға пайдалану Үндістанда пайда болды.. Үндістанда шаруашылықтың еркін дамуына тастардың, металл кендерінің, ағаш өнімдерінің көп болуы әсер етті. Егістік алқаптары Үнді және Ганг өзендері бойында жатты. Үндістанда негізінен суармалы егіншілік дамыды. Б.з.б ІІ мыңжылдықтың басында пайда болған қалалар- Хараппа, Мохенджа-Даро. 1.1. Үндістан түбегі орналасқан- Азияның оңтүстігінде. 1.2. Декан таулы үстірті. Үндістан түбегінің орталық бөлігінде орналасқан 1.3. Басын Гималайдан алатын Үндістандағы екі ұлы өзендер- Үнді, Ганг. 1.4.Пенджабты қалай атайды- Бес өзен елі. 1.5.Үнді өзенінің төменгі ағысы аталады- Синд. 1.6.Ежелгі үнділіктер қант құрағын атаған. Сакхари 1.7.Үндістанда негізінен дамыды. суармалы егіншілік 1.8. Б.з.б ІІ мыңжылдықтың басында пайда болған қалалар- Хараппа, Мохенджа-Даро. 2. Ежелгі Үндістанда мал шаруашылығының дамығанын көптеген үйлер, жануарларының сүйегі табылуы дәлелдейді. Ежелгі Үндістанда табылған мөрлерде мүйізтұмсықтың, пілдің бейнелері кездеседі.Ежелгі Үндістан қалаларында әр үйде хауыз болды. Алтын, күміс, мыс, қорғасын, қалайының көп табылуы кең көлемдегі айырбас сауданың болғанын дәлелдейді.Үндістанның алтын көп аймағы- оңтүстік аймағы. Күміс пен мыс көп аймағы- Үндістанның солтүстіктегі көрші аймағы. Үндістан жазуы 400-дей иероглифтік таңбадан құралған.Жазудың, жүйеленген қала құрылысының болуы,кең түрде айырбастың жасалуы Үнді өзені бойында б.з.б. II мыңжылдықтың басында алғашқы қауымдық құрылыстан жоғары сатыда дамыған қоғамның болғанын көрсетеді.Үнді өркениетінің болғандығын жазудың, жүйеленген қала құрылысының болуы, кең түрде айырбастың жасалуы дәлелдейді. Үнді өркениетінің бұл кезеңін таптық қоғам мен мемлекеттің қалыптасу кезеңі деп атайды. Ежелгі Үнді өркениеті құлдырады- Б.з.б. II мыңжылдық ортасында.Үндістанға солтүстіктен арий көшпелі тайпалары б.з.б. II мыңжылдық соңында келді. Арийліктерді кейде таза қанды, асыл текті адамдар деп атайды. 1.1Ежелгі Үндістанда табылған мөрлерде кездеседі.мүйізтұмсықтың, пілдің бейнелері 1.2. Күміс пен мыс көп аймағы- Үндістанның солтүстіктегі көрші аймағы. 1.3.Үндістанның алтын көп аймағы- оңтүстік аймағы. 1.4. Үндістан жазуы құралған. 400-дей иероглифтік таңбадан 1.5.Үнді өзені бойында алғашқы қауымдық құрылыстан жоғары сатыда дамыған қоғамның болғанын көрсетеді.б.з.б. II мыңжылдықтың басында 1.6. Ежелгі Үнді өркениеті құлдырады- Б.з.б. II мыңжылдық ортасында 1.7.Үндістанға солтүстіктен арий көшпелі тайпалары б.з.б. II мыңжылдық соңында келді. 1.8.Арийліктерді кейде атайды. таза қанды, асыл текті адамдар деп 3. Үнділіктердің шаруашылығы Ганг өзенімен тығыз байланысты. Б.з.б. I мыңжылдық басында темірді шаруашылыққа пайдалану басталды. Үнділіктер өсірген дақылдар- күріш, мақта, қант құрағы. Тайпа көсемдері раджа деп аталды. Б.з.б. VІ ғ. дейін Үндістанның солтүстігінде бірнеше ұсақ мемлекет қалыптасты. Солардың ішінде Ганг өзенінің төменгі ағысы бойында Магадха мемлекеті б.з.б. ҮІ ғасырда тез күшейіп, кеңейе түсті. Б.з.б. VІ ғ. соңына қарай Магадха билеушілері бүкіл Ганг өзені бойын өздеріне бағындырды. Магадха ірі мемлекетке айналды. 1.1. Үнділіктердің шаруашылығы тығыз байланысты. Ганг өзенімен 1.2. Темірді шаруашылыққа пайдалану басталды. Б.з.б. I мыңжылдық басында 1.3. Үнділіктер өсірген дақылдар- күріш, мақта, қант құрағы. 1.4. Тайпа көсемдері аталды.раджа деп 1.5. Үндістанның солтүстігінде бірнеше ұсақ мемлекет қалыптасты. Б.з.б. VІ ғ. дейін 1.6. Магадха мемлекеті б.з.б. ҮІ ғасырда тез күшейіп, кеңейе түсті.Б.з.б. VІ ғ. соңына қарай Магадха билеушілері бүкіл Ганг өзені бойын өздеріне бағындырды. 4.Магадха билеуші сарайында Чандрагупта деген қызметкер бүлік жасаған бүлік жасаған. Чандрагупта солтүстікке қашып кетті қашты. Гималай тауларының бөктерінде Чандрагупта әскер жинады. Чандрагупта Магадхаға оралып елдің астанасын басып алып, патшаны өлтіріп, билікті өз қолына алады.Чандрагупта негізін салған жаңа әулет Маурия деп аталды. Чандрагупта Үндістанның бүкіл солтүстігін Магадха мемлекетіне қосты. Бір орталыққа бағынған бүкіл Үнді мемлекетін құру ісі Ашок патша тұсында жүзеге асты. 1.1Магадха билеуші сарайында бүлік жасаған бүлік жасаған. Чандрагупта деген қызметкер 1.2. Чандрагупта солтүстікке қашып кетті,әскер жинады.. Гималай тауларының бөктерінде 1.3. Магадхаға оралып елдің астанасын басып алып, патшаны өлтіріп, билікті өз қолына алады. Чандрагупта 1.4.Чандрагупта негізін салған жаңа әулет . Маурия 1.5 Үндістанның бүкіл солтүстігін Магадха мемлекетіне қосты. Чандрагупта 1.6Үнді мемлекетін құру ісі жүзеге асты. Ашок патша тұсында 5.Ашок- Чандрагуптаның немересі. Ашок билік еткен уақыт- б.з.б. III ғ. ортасында. Ашок тұсында Үндістанның басым бөлігін біріктірген мемлекет құрылды- б.з.б. III ғ. ортасында. Ашок кезінде Үндістан аумағына елдің орталығы мен оңтүстігінен басқа барлық жерлерін біріктірген аса үлкен мемлекет құрылды.Ежелгі Үндістанда су шығару үшін пайдаланылған шеңберлі шығыр. . Жаңа суландыру жүйесін жасағандар немесе ескіріп, бұзылғандарын қалпына келтірген адамдар салықтан босатылды. Айып төледі. өз бетімен каналдарды, арықтарды иемденіп алғандар. Үндістанның астанасы- Паталипутрада. Үндістан сауда байланыстарын Орта Азия елдерімен, гректермен, египеттіктермен орнатты. Шаруалар төлеген салық мөлшері астықтың төрттен бірін, қолөнершілер мен саудагерлер төлеген салық мөлшері оннан бір бөлігін. 1.1.Ашок- Чандрагуптаның немересі. 1.2.Ашок билік еткен уақыт- б.з.б. III ғ. ортасында. 1.3.Ашок кезінде құрылды. Үндістан аумағына елдің орталығы мен оңтүстігінен басқа барлық жерлерін біріктірген аса үлкен мемлекет 1.4. Үндістанның астанасы- Паталипутрада. 1.5.Үндістан сауда байланыстарын орнатты. Орта Азия елдерімен, гректермен, египеттіктермен 1.6.Шаруалар төлеген салық мөлшері астықтың төрттен бірін, қолөнершілер мен саудагерлер төлеген салық мөлшері оннан бір бөлігін. 6.Үнді қоғамы мүліктік және әлеуметтік жағдайына қарай 4 топқа бөлінді.Үнді қоғамы бөлінді: Брахмандар, жауынгерлер, шаруалар және шудралар. Брахмандар-дінді уағыздаушы абыздар.Брахмандар Брахма атты құдайдың аузынан жаралған сүйікті ұлдары.Ең ауыр қылмыс саналды- Брахманды өлтіру. Жауынгерлер-елді қорғаушы, күзетуші, тәртіпті реттеуші. Жауынгерлер Брахма құдайдың қолдарынан жаралған. Шаруалар тобы: еркін егіншілер, қолөнершілер, малшылар, саудагерлер. 1.1.Үнді қоғамы мүліктік және әлеуметтік жағдайына қарай бөлінді.4 топқа 1.2.Үнді қоғамы бөлінді: Брахмандар, жауынгерлер, шаруалар және шудралар. 1.3Брахмандар Брахма атты құдайдың аузынан жаралған сүйікті ұлдары.Ең ауыр қылмыс саналды- Брахманды өлтіру. 1.4.Жауынгерлер-елді қорғаушы, күзетуші, тәртіпті реттеуші. 1.5 Жауынгерлер жаралған. Брахма құдайдың қолдарынан 1.6Шаруалар тобы: еркін егіншілер, қолөнершілер, малшылар, саудагерлер. 6.Шаруалар Брахманның жамбасынан жаратылған. Шудралар- Брахманың аяғынан жаратылғандар. Өзінен жоғары топтағыларға қызмет істеуге тиіс.Шудралардың құқы жоқ. дүние-мүлік жинауға, меншіктенуге, құдайға. құрбандық шалуға, көмек сұрауға. Қоғамды бұлай бөлу Варна немесе каста деп атайды. Каста ерекшелігі: Бір топтан екінші топқа ауысуға жол берілмеді. Әркім өз тобының міндетін атқаруға тиіс. 1.1.Шаруалар жаратылған. Брахманның жамбасынан 1.2. Шудралар- Брахманың аяғынан жаратылғандар. 1.3.Шудралардың құқы жоқ. дүние-мүлік жинауға, меншіктенуге, құдайға. құрбандық шалуға, көмек сұрауға. 1.4.Қоғамды бөлуді атайды.Варна немесе каста деп 1.5. Кастаның басқаша атауы. Варна 1.6 Каста ерекшелігі: Бір топтан екінші топқа ауысуға жол берілмеді. 7. Үндістан - ән мен жырға бай ел.Ежелгі үндінің жыр-дастандары- «Махабхарата», «Рамаяна». Оларда қозғалатын мәселе. Жақсылық пен жамандық арасындағы күрес. «Махабхарата» дастанында билік үшін күреседі- 10 тайпа. Кейін қалған екі тайпа- пандавтар мен кауравтар. Кауравтарды Ганг өзенінің солтүстік жағындағы тайпалар қолдайды. Пандавтарды Ганг өзенінің оңтүстік жағындағы тайпалар қолдайды. Екі тайпа соғысы 18күнге созылған.Ақыры Пандавтар жеңіске жетті. 1.1.Ежелгі үндінің жыр-дастандары- «Махабхарата», «Рамаяна». 1.2. Оларда қозғалатын мәселе. Жақсылық пен жамандық арасындағы күрес. 1.3. «Махабхарата» дастанында билік үшін күреседі- 10 тайпа. 1.4.Қалған екі тайпа- пандавтар мен кауравтар. 1.5. Кауравтарды қолдайды.Ганг өзенінің солтүстік жағындағы тайпалар Пандавтарды қолдайды. Ганг өзенінің оңтүстік жағындағы тайпалар 1.6.Екі тайпа соғысы созылған. 18күнге Ақыры жеңіске жетті. Пандавтар 8.«Махабхарата» 18 кітаптан құралған. «Махабхарата» дастанында Ганг өзені бойындағы алғашқы мемлекеттердің құрылуы баяндалған. «Рамаяна» дастанына елдің оңтүстік бөлігіндегі кейбір жағдайлар арқау болды. Дастан бойынша Үнділіктердің Айодхий атты жерінде өмір сүрген патша- Дашарата. Дашарата үнділіктердің арғы атасы Манудың ұрпағы. Дастанның басты кейіпкерлері: Дашаратаның үлкен ұлы Рама. Раманың жары- Сита. Рама тап болған зұлым құбыжықтар елі- Ракша. Рама семсерін иеленді- Қасиетті Индира құдайдан. Рамаға қатты ыза болған Ракша патшасы он басы, жиырма қолы бар Равана. Равана өмір сүрген арал- Ланка (қазіргі Цейлон). Равана қулық жасап Ситаны ұрлап алып, қараңғы үйге қамап қояды. 1.1.«Махабхарата» құралған. 18 кітаптан 1.2.«Махабхарата» дастанында баяндалған. Ганг өзені бойындағы алғашқы мемлекеттердің құрылуы 1.3. «Рамаяна» дастанына арқау болды. елдің оңтүстік бөлігіндегі кейбір жағдайлар 1.4.Үнділіктердің Айодхий атты жерінде өмір сүрген патша- Дашарата. Дашарата үнділіктердің арғы атасы Манудың ұрпағы. 1.5.Дастанның басты кейіпкерлері: Дашаратаның үлкен ұлы Рама. Раманың жары-Сита. 1.6. Рама тап болған зұлым құбыжықтар елі- Ракша. Ракша патшасы он басы, жиырма қолы бар Равана. 1.7Рама семсерін иеленді- Қасиетті Индира құдайдан. 1.8. Равана өмір сүрген арал- Ланка (қазіргі Цейлон). 9.Рамаға көмектескен ақылды маймыл- Хануман.Рамаға көмектескен маймылдар әскері. Шайқас 7 күнге созылған.Шайқас нәтижесі Равана өліп, Сита құтқарылады. Раманың Равананы жеңген күні мереке болып саналады.Үнділіктердің мәдени жетістігі- Ману заңдары. «Ману заңдары» беретін мәлімет ежелгі үнділіктердің шаруашылығы, басқару жүйесі, әлеуметтік жағдайы, әдет-ғұрыптары туралы. Осы заң бойынша адамдар ішіндегі ең қасиеттісі- патша. Заң бойынша патша тағайындады уәзірлерді, қалалар мен облыстар басшыларын, салық жинайтын қызметкерлерді. 1.1. Рамаға көмектескен ақылды маймыл- Хануман. 1.2.Шайқас созылған. 7 күнге 1.3.Шайқас нәтижесі Равана өліп, Сита құтқарылады. 1.4 Раманың Равананы жеңген күні саналады. мереке болып 1.5.Үнділіктердің мәдени жетістігі- Ману заңдары. 1.6.Заң бойынша адамдар ішіндегі ең қасиеттісі- патша. 10.Төменгі дәрежеден орта дәрежелі қызметкер 3 есе көп алуы тиіс. Жоғары дәрежелі 6 есе көп алуы тиіс.Заң бойынша кшатрийлерден тұрақты әскер құрылды. Кшатрийлер алты топқа бөлінген: пілді жауынгерлер, атты әскерлер, соғыс арбасы бар, жаяу әскер, әскербасылар, қосалқы көмекші жабдықтау бөлімдері.Брахмандар салықтан босатылды.. Патша соттағы бас төреші. өтірік куә болушылар қатаң жаза алады.Жаза түрлері: ескерту жасау, айып төлеу, дүре соғу, түрмеге қамау, өлім жазасы.Заңда үлкен орын алады жеке меншікке қол сұғу, ұрлық мәселелері. 1.1. Төменгі дәрежеден орта дәрежелі қызметкер көп алуы тиіс. 3 есе Жоғары дәрежелі 6 жүктеу/скачать 90.33 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|