А. М. Турлыбаева, М. С. Москальцева, А. С. Хажиякпарова, Ю. С. Махмутова жалпы геология
жүктеу/скачать 2.9 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.7.2. Қабаттың созылу мен құлау азимуттерін анықтау
|
2.7. Тау құбылнамамен жұмыс жасау 2.7.1. Қабаттың созылу мен құлау сызықтарын анықтау Сызылу сызығы – белгілі бір жазықтықта орналасқан көлденең сызығы. Құлау сызығы жазықтықта жатқан жəне оның ең үлкен еңісіне бағытталған сызық деп аталады. Еңісті жазықтыққа су тамшы тамызған кезде, бұл сызықтың орнын анықтау оңай. Жазықтық бойынша су ағысының ізі, оның құлау сызығы болады. Созылу сызығы мен құлау сызығының арасында тік бұрыш пайда болады. Құлау бұрышы - құрылымдық элементтің жазықтығымен жəне көлденең жазықтықпен түзілген бұрыш. [1; 5] Қабаттың созылу сызығының анықтау үшін технологиялық қадамдар (құлау бұрышатры > 10° болған кезде): 1) Геологиялық балға арқылы жыныстар алаңшаны тазалайды, ол жыныстын табиғы қабаттылығына сəйкес болады (25 сурет). 2) Тау құбылнаманың тақташасын тік орналастыру керек 3) Қабаттың жазықтығына құбылнаманың ұзын жағымен орналастыру керек, осы кезде клинометр нөлге тұрады. 4) Тақташананың ұзын жақ бойымен сызықты салу, осы табылған сызық қабаттың созылу бағытын көрсетеді (сурет 25, ВГ). 110 25 сурет. Қабаттың созылу сызығын (ВГ) жəне құлау сызыған (АБ) өлшеу Қабаттың құлау сызығынын анықтау үшін технологиялық қадамдар (қабаттың құлау бұрышы аз болғанда): 1) Құбылнаманы тік жағдайға келтіру (25 сурет, АБ). 2) Құбылнаманың ұзын жəне жартылай лимб жағымен қою, осы кезде клинометр максималды бұрышты көрсету керек. Бұл қабаттың құлау бұрышы болып келеді. 3) Ұзын жағымен құбылнаманы қойғанды сызық пайда болады, ол қабаттың құлау бағытын көрсетеді. 2.7.2. Қабаттың созылу мен құлау азимуттерін анықтау Созылу мен құлау сызықтары жəне құлау бұрышы тек белгілі бір еңістелген жазықтыққа тиесілі болады, бірақ оның кеңістікте орналасуын анықтамайды. Кеңістіктегі жазықтықты бағдарлау үшін, оның созылу сызығының жəне құлау сызығынын орналасуын жарық жақтарына қарай анықтау қажет. Нақты мұндай бағдар географиялық меридианның солтүстік бағытынан жезөкшелік сызықтың бағытына дейін есептелетін оң бұрыштардың көлденең жазықтығында өлшеу жолымен жүргізіледі (мұндай бағыттар екі, себебі көлденең сызықтың бағдары қарама-қарсы екі бағыттарда бірдей) жəне көлденең жазықтыққа құлау сызығының проекциясының бағыты. Өлшенген бұрыштар азимуттар деп аталады, тиесінше созылу азимуты жəне құлау азимуты (26, 27 суреттер). 111 26 сурет. Қабаттың созылу 27 сурет. Қабаттың құлау азимутын анықтау азимутын анықтау жүктеу/скачать 2.9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|