Ацетилен генераторлары

Ацетилен генераторы деп кальций карбидінен су көмегімен ацетиленді алуға арналған қондырғыны айтады.

МЕСТ 5190-78 стандарты бойынша ацетилен генераторлары келесі белгілерімен жіктеледі:

- алынатын ацетиленнің қысымымен;

- өнімділігімен;

- пайдалану әдісімен;

- кальций карбидінің сумен әсерлесу әдісімен.

Алынатын ацетиленнің қысымына байланысты генераторлар төменгі (0,02 МПа-ға дейін) және орташа (0,02-ден 0,15 МПа-ға дейін) қысымды генераторлар деп бөлінеді. Өнімділігімен ацетилен генераторлары он түрге бөлінеді: 1,25; 3; 5; 10; 20; 40; 80; 160; 320; 640 м³/сағ. Пайдалану әдісіне байланысты генераторларды тұрақты және жылжымалы деп бөлінеді. Біріншісінің өнімділігі 3-тен 6540 м³/сағ. дейін, жылжымалары - 3 м³/сағ. болады. Кальций карбидінің сумен әсерлесу әдісі бойынша генераторларды сұлбасымен бөледі:

- «карбид суға» (белгіленуі КБ);

- «су карбидке» (ВК);

- «суды ығыстыру» (ВВ);

- құрама (ВК+ВВ).

Барлық ацетилен генераторлары олардың жүйесіне қарамай негізгі бөлшектерден тұрады: газ қалыптастырушы, газ жинаушы, қорғаушы затвор, ацетиленді пайдалану шамасына байланысты өндіретін ацетиленді автоматты реттеу жүйесі.

Ацетилен генераторларының құрылысы мен жұмысы.

АНВ-1,25 (23-сурет) ацетилен генераторының өнімділігі 1,25 м³/с және жұмыс қысымы 0,025-0,003 МПа. Генератор жылжымалы болып табылады, жұмыс істеу жүйесі ВВ ВК жүйесімен біріктірілген.

23 - сурет. АНВ-1,25-68 төменгі қысымды ацетилен генераторы

Генераторға реторта 2 пісірілген, онда тиейтін корзина 3 орналасқан тұғырдан тұрады. Генератор тұғыры екі бөлікке бөлінеді – төменгі (газ жинаушы) және жоғарғысы (су жинаушы), олар горизонталь қабырғамен 25 бөлінген. Жоғарғы бөлігі төбесінен ашық. Төменгі және жоғарғы бөліктері газ жинауыштың түбіне дейін жететін циркуляциялық түтікпен 8 өзара жалғасады. Газ жинауышпен су затворының арасында олармен резеңке түтікпен 23 және 21 жалғасқан карбид кептіргіші 22 орналасқан. Генератор сумен тұғырдың ашық жоғарғы бөлігінен толтырылады. Су ретортаға газ шығатын түтік 28, бұрылыс 26 (вентиль 27 ашық болғанда) арқылы келеді. Реторта қақпақ 5, иін 6 және арнайы бұрандамен 7 жабылады. Кальций карбидінің сумен әсерлесу нәтижесінде бөлінетін ацетилен түтікпен 28 газ жинауышқа жиналады да ондағы суды су жүретін түтік 8 арқылы генератордың жоғарғы бөлігіне ығыстырады. Ретортаға су газ жинауыштағы вентиль 27 деңгейінен төмен ығыстырылғана дейін беріледі.

1. Сәлемдесу;

2. Білім алушыларды түгендеу;

3.Білім алушылардың оқу құрал - жабдықтарын тексеру.

1. 
   Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру;
   
2. 
   Білім алушылардың теориялық сабақтарда оқыту және өндірістік сабағында іске асыру
   

Газбен пісіру кезінде қолданылатын жабдықтарға негізінен ацетилен генераторы, баллондар, бәсеңдеткіш, шілтер және кескіш жатады. Ацетилен генераторы (1-сурет) бұл – кальций карбиді мен суды өзара әрекеттестіру жолы арқылы ацетилен (С₂ Н₂) газын алуға арналаған құрылғы. Оған суды бақылау тығынының деңгейіне дейін құяды. Кальций карбидін құрылғының құжатында көрсетілген мөлшерде кәрзеңкеге салып, оны суға түсіргеннен кейін 5-10 с. ішінде қақпағын қымтап бұрайды.Ацетилен газы бөлінген кезде манометрді мұқият қарау керек.Кальций карбидін аузы қымталған бөшке ыдыста сақтайды.

Ацетилен генераторы міндетті түрде арнайы сақтандырғыш бекітпемен жабдықталуы тиіс.Сақтандырғыш бекітпе (2-сурет) ацетилен генераторын кері соққының әсерінен қорғау қызметін атқарады. Бекітпе болмаған жағдайда жұмыс істеуге рұқсат етілмейді.

Баллондар (3-сурет) ішінде толтырылғын газдың түріне байланысты түрлі түспен боялады.Оттегі көк түспен, ацетилен сұр түспен, пропан газы қызыл түспен боялады.Төмендегі кестеде баллондардың сипаттамасы көрсетілген.

1 Білім алушының өндірістік оқу шебері көрсеткен еңбек тәсілдерін орындап көруі; 2.Көбінше жіберілетін қателіктерді талдау және оларды болдырмаудың жолдарын анықтау; 3 Кіріспе нұсқаулық материалдарын бекіту және білім алушылардың жаңа тақырып бойынша білім деңгейлерін тексеру;

1. 
   Еңбекті қорғау және техника қауіпсіздік ережелерін қарастыру немесе қайталау;
   
2. 
   Білім алушыларға тапсырма беру және оларды жұмыс орындарына орналастыру;
   
3. 
   Білім алушылардың өзіндік оқу-өндірістік жұмыстары:
   
4. 
   Металл дайындамаларды темір щетка көмегімен тазалау
   
5. 
   Слесарлық жұмыстар кезіндегі техника қауіпсіздігі
   
6. 
   Әр түрлі детальдарды кесу, тазалау жұмыстары
   
7. 
   Ағымдағы нұсқау (арнайы аралаулар арқылы және Ацетилен генераторының құралымен жұмыс істеу):
   
8. 
   - жұмыс орнының ұйымдастырылуын және жағдайын тексеру;
   
9. 
   - еңбек тәсілдерін орындау дұрыстығын және техника қауіпсіздік ережелерінің сақталуын тексеру;
   
10. 
    - технологиялық жұмыстарды орындау ретінің дұрыстығын тексеру;
    
11. 
    - жұмыстарды қабылдау.
    

1. 
   Сабақты қорытындылау;
   
2. 
   Жіберілген қателерді талдау;
   
3. 
   Білім алушылардың жұмысын бағалау және оны түсіндіру;
   

1. Газды пісіру мен кесуге қандай газдар қолданылады?

2. Оттегінің қандай қасиеттері бар?

3. Ацетилен дегеніміз не?

4.Пропан-бутан қоспалары және табиғи газдар қандай мақсатта қолданылады?

5.Ацетилен генераторының құрылысын жазыңыз?