Ахманбетова Перизат Турганалиевна, №49 жалпы орта мектебінің химия-билогия пәні мұғалімі



Дата09.06.2016
өлшемі59.41 Kb.
#125197
Ахманбетова Перизат Турганалиевна,

№49 жалпы орта мектебінің химия-билогия пәні мұғалімі

ОҚО, Шымкент қаласы

Сабақтың тақырыбы: Ішкі секреция бездері. Гормондар. Гипофиз

Сабақтың мақсаты: Сабақта тірек-сызба белгілерін пайдалана отырып, ішкі секреция бездері туралы нақты білім беру, оқушыларды талдау жасауға үйрету, логикалық ойлау қабілеттерін дамыту.

Күтілетін нәтиже: оқушылар өз бетінше ізденеді, ойлау және есте сақтау қабілеттері артады, нақты ғылыми көзқарас қалыптасады.

Көрнекіліктер: Ішкі секреция бездерінің функциялары туындайтын аурулар, оларды емдеу жолдары нақтыланған тірек-сызбалар.


  1. Ұйымдастыру кезеңі: «Шаттық шеңбері» - оқушылар бір-біріне

денсаулық туралы тілек айтады.

  1. Үй тапсырмасын сұрау кезеңі: «Мүшелер мен мүшелер жүйесі»

Төмендегі тірек-сызбалар арқылы оқушылар үй тапсырмасын талқылайды.

1-сызба
Жүйке жүйесі




Жүйкелер


Ми

Жұлын

2-сызба


Жыныс бездері



Гипофиз


Бүйрекүсті бездер


Ұйқы безі



Қалқанша без

Тірек-қимыл аппараты

3-сызба


Қаңқа



Бұлшықеттер

4-сызба
Жүрек қантамырлар жүйесі

Жүрек


Қантамырлар

5
Бронхылар


-сызба


Мұрын қуысы



Өкпе






Жұтқыншақ



Кеңірдек

Көмекей

6
Зәр шығару
-сызба


Қуық



Бүйрек

Несепағар

7
Сілекей бездері
-сызба


Ауыз қуысы



Ішектер







Жұтқыншақ

Ұйқы безі


Асқазан



Өңеш

Дарынды, орта және үлгерімі төмен оқушыларға деңгейлік тапсырмалар беріледі.

А: Бұлшықет ұлпасы қандай қызмет атқарады?

В: Нейронның ұзын және қысқа өсінділерінің атауларын атап

бір-бірінен айырмашылығын талдап түсіндіріңдер.

С: Жеке мүшелерді қандай ұлпалар түзетінін мысалмен дәлелдеңдер.

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі:


  1. Ойтолғау: Ішкі секреция бездері туралы не білесіңдер?

Гормондар дегеніміз не?

  1. Тірек-сызба арқылы эндокриндік жүйе функциялары түсіндіріледі.

8-сызба



Жыныс безі

Гипофиз


Бүйрек үсті безі



Эпифиз


Ұйқы безі



Қалқанша безі



Айырша

Қалқанша маңы


9
Секрециялық бездер


-сызба


Сыртқы (экзокринді)



Аралас бездер

Ішкі (эндокринді)

Бауыр, сілекей, қарын, ұйқы, ішек,тер, жас, май сүт бездері



Ұйқы, жыныс бездері

Гипофиз, эпифиз, қалқанша без, тимус, қалқанша маңы безі, бүйрек үсті бездері

1
Гормондардың негізгі қасиеттері


0-сызба

Тек тірі жасушаларға әсер етеді



Өзінен алыс жатқан жасушаларға әсер етеді

Аз мөлшерде болғанымен өте белсенді түрде әсер етеді

Белгілі мүшелерге ғана әсер етеді

11-сызба


11-сызба
Гормондардың қызметі


Ағзаның қалыпты өсуі мен дамуына ықпал етеді



Ағзаның ішкі ортасының тұрақтылығын сақтайды (гонеостаз)

Ағзаның сыртқы орта жағдайларына бейімделушілігін реттейді

Ағзадағы зат алмасуды реттеп отырады

12-сызба


Гипофиз

Қызметі

Түрлері

Құрылысы







Аралық мидың астыңғы жағына жіңішке өсінді арқылы бекінеді. Пішіні үрмебұршақ тәрізді, салмағы 0,5-0,6 г жетеді. Безді, жүйке ұлпаларынан тұрады.

Өсу гормоны бөлінеді. Ол дененің, ұзын сүйектердің өсуіне әсер етеді, нәруыздың, майдың көмірсудың алмасуын реттейді. Сүт безінен сүттің бөлінуін қамтамассыз етеді. Қандағы темірдің тұрақтылығын сақтайды.

3 бөліктен тұрады.

1. Алдыңғы бөлігі өсу гормоны бөлінеді.

2. Ортаңғы бөлігі пигментті жасушалардың мөлшерімен санын ұлғайтады. Тері пигменті-меланиннің түзілуін күшейтеді.

3. Артқы бөлігі 2 түрлі гормон бөлінеді.

1-сі жатыр бұлшық етінің жиырылуын күшейтеді.

2-сі ұсақ артерия қантамырларының жиырылуын арттырып артерия қысымын жоғарлатады.


13-сызба



Гипофиз безінің ауытқуынан болатын аурулар


Алыптылық (акромегалия)



Ергежейлілік

Сергіту сәті: Матрица әдісі бойынша жасуша, ұлпа, мүше, жүйе, ағза сөздерін қолданып нақты анықтама алу.

Қорытындылау: Ішкі секрециялық бездерден бөлінетін гормондар ағзаны гуморальды реттейді.

Пысықтау: Топтық жұмыс

Сынып 2 топқа бөлінеді.

1-топ: Гормондардың негізгі қасиеттері мен қызметі туралы 9 және 10 сызбаны талдайды;

2-топ: Гипофиз және гипофиз безінің ауытқуынан туатын аурулар туралы 12 және 13 сызбаны талдайды.

Үйге тапсырма: §9 Ішкі секреция бездері. Гормондар. Гипофиз.


Дарынды оқушыларға тапсырма: Әдетте спортпен шұғылданатындардың көбінің бойы ұзын болады. Олардың гипофиз гормонына қатысы бар ма? Толық түсінік беру (өз бетінше іздену).

Оқушыларды бағалау.

Достарыңызбен бөлісу:




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет