АЛАШ ЗИЯЛЫЛАРЫ
Құдайбергенов Серғазы Ережепұлы
Дінтану және мәдениеттану кафедрасының оқытушысы
оОиаыва
• 1905 жылдан бастап Ресей конституциялық-демократиялық партиясының (кадеттер) мүшесі
• 1905 жылы Әлихан Бөкейханов Семей облысы қазақтарының атынан 1-ші Мемлекеттік
думаға депутат болып сайланды
• 1906 жылы Омбыдан шығатын кадеттік «Голос степи», «Омич» және «Иртыш»
газеттерінде, 1908 жылы Санкт-Петерборда жарық көрген меньшевиктік «Товарищ», кадеттік
«Речь», «Слово» гәзеттерінде редакторлық қызмет атқарды.
• 1909-17 жж. «Дон егіншілік банкі» бөлімшесінде жұмыс істеді.
• 1911-14 «Қазақ» гәзетін ұйымдастыруда және оның жалпы ұлттық деңгейге көтерілуіне зор еңбек
сіңірді.
•
Әлихан қазақ тарихындағы тұңғыш саяси ұйым Алаш партиясын ұйымдастыруға кіріседі.
Артынша,1917 ж. желтоқсанында бүкіл қазақтардың құрылтайында Алаш
аутономиясы жарияланып, Ә. Бөкейханов сол алғашқы Қазақ республикасының тұңғыш
төрағасы (президенті) болып сайланады.
• 1919 жылы большевиктер өкіметінің бұрынғы алашордашыларға жасаған кешірімнен кейін Ә.
Бөкейханов қалған өмірін ғылыми зерттеушілікке арнады.
Ұлттық намыстан жұрдай, жалған интернационалист,
жадағай белсенділердің көрсетуімен ол 1926 жылы екі рет
тұтқындалып, түрме азабын тартты. Әлихан
Бөкейханов Мәскеуге жер аударылады, зор беделінен
қорыққан большевиктер өкіметі оны Қазақстанға жолатпады.
Онда он жыл үй қамауында отырған Әлиханды 1937 жылы
тамызында қайыра тұтқындап, бір айдан кейін жалған
жаламен 67 жасында Мәскеуде ату жазасына кеседі.
1989 жылы мамырдың 14 КСРО Жоғарғы сотының қаулысы
бойынша әрекетінде қылмыс құрамы жоқ болғандықтан,
ақталды.
Достарыңызбен бөлісу: |
