7. Дитерпенді алкалоидтар. Аконитин алкалоидтар екі топқа бөлінеді: азитин жәнеаконитин. Азитин алкалоидтар 20 көміртек атомынан тұрады, олар пергидрофенантрен туындылары болып табылады.
Аконитин алкалоидтарда 19 көміртек атомдары кездеседі, олар ликактонин туындылары болып есептелінеді.
Аконитин қосылыстар тегеурінгүл туысына жататын өсімдік түрлерінде кездеседі, олар кондальфин, метилликаконитин, элатин, дальсимин, сондай-ақ аконитин, зонгорин қаракөл бәрпінің түйіндерінде ұшырасады.
8. Стероидты алкалоидтар (гликоалкалоидтар). Стероидты алкалоидтардың агликондары 20 көміртек атомында азот бар сапогениндер болып табылады. Олар екі топқа бөлінеді: азоты бар сапогениндердің аналогтары және азот құрамды құрамында конденсацияланған Е және Г сақиналары бар стероидтар.
Азот құрамды сапогениндер алқа туысына жататын өсімдік түрлерінде кездеседі. Мәселен, соласодин және томатидин.
9. Ациклді және бүйір тізбегінде азоты бар алкалоидтар. Бұл топқа алифатты қатарына жататын, колхицин алкалоидтар және фенилалкиламиндер кіреді.
Алифатты алкалоидтар мен фенилалкиламиндер. Өсімдіктерде алифатты (ациклді) алкалоидтар жалғас (ілеспелі) заттар болып кездеседі. Бірақ олардың кейбіреулері негізгі фармакологиялық активті қосылыстар болуы ықтимал.
Бұл алкалоид күшті негіздерге жатады, ол сораң айбатмияның жер үстіндегі мүшелерінде кездесетін зат.
Фенилалкиламин тобына эфедрин, псевдоэфедрин жәнекапсаицин деген алкалоидтар кіреді.
Эфедрин Метил эфедрин
Ресми медицинада қышаның ілебінен алынатын алкалоидтар (эфедрин, псевдоэфедрин) қолданылады. Екеуі де оптикалық изомерлер болып табылады. Псевдоэфедринге поляризациялық жарық сәулесін оңға, ал эфедрин солға бұрады.
Колхицин алкалоидтар. Бұлар лапыз туысына жататын өсімдіктерде болады. Колхицин нейтралдық қосылыс. Колхицин алкалоидтардың молекуласы 3 конденсацияланған сақиналардан түзіледі, оның біреуі (сақинасы) трополон, ал В сақинасы гидрленген трополон болып есептелінеді.
Өсімдіктерде колхициннен басқа алкалоидтарда кездеседі: колхамин, колхинозид, алкалоидтар И, С, Е, В т.б.
Медицинада колхицинді қатерлі ісікке қарсы дәрі ретінде пайдаланады.
Достарыңызбен бөлісу: |