РәСУЛУЛЛАҺ (С) Вә ХАЛГЛА ЈАХЫНЛЫГ
Ҹәмијјәтин рәһбәрләри, хүсуси илә дә сијаси рәһбәрләр халгдан узаг ҝәзирләр. Бир нөв өзләрини халгдан јухары билирләр. Бу узаглығын ики нөгсаны вардыр. Бир тәрәфдән бу узаглыг тәрбијәдә мүһүм рол ојнајан сәмимијјәти арадан галдырыр. Диҝәр тәрәфдән галгын рәһбәрләрә өз дәрдини демәјә еһтијаҹы вар. Әҝәр сәмимијјәт олмаса рәһбәрләр халгын дәрдини неҹә билә биләр? Бу һалда бөјүк бир нөгсан ортаја чыхыр.
Үчүнҹү тәрәфдән рәһбәрликлә халгын арасындакы сәмимијјәт халгы онлара бағлајыр. Бу бағлылыг олдугда рәһбәрләр вә халг бирләшир. Һәм халг өз чәтинликләрини асанлыгла дејир, һәм дә мүдиријјәт там аҝаһлыгла өз ишини јеринә јетирир. Бу вахт халг һөкумәти мүдафиә едир вә мүвәффәгијјәт үчүн јол ачылыр. Халгла рәһбәрлик арасында фасилә артыгдҹа нөгсанлар да чохалыр.
Бөјүк илаһи пејғәмбәрләрин, хүсуилә дә һәзрәтин бөјүк мүвәффәгијјәтләриндән бир халга сәмими әлагәдир. Пејғәмбәрләр өз садәликләринә ҝөрә хәми рәһбәр олмушлар. Она ҝөрә дә өз рисаләтләринин иҹрасында даһа чох мүвәффәгијјәт газанмышлар. Һеч бир рәһбәр бу гәдәр мүвәффәг олмамышдыр. Аллаһ бу мүвәффәгијјәти тә’риф едир: «Салам олсун пејғәмбәрләрә» («Саффат» 181).
Пејғәмбәрләр арасында һәзрәтин јолу даһа да ајдындыр. О, халг арасындан чыхмыш халгла бирҝә дајанан дини иҹтимаи, сијаси бир рәһбәрдир. Онунла үммәт арасында о гәдәр дәрин бағлылыг вардыр ки, онун ардыҹыллары бир парча ешг вә әлагәдирләр. О, ән үстүн инсан олса да, өзүнү халгдан артыг билмирди. О, мө’минләрлә о гәдәр сәмими иди ки, онларын сөзүнү гәбул едирди. Аллаһ-таала да онун бу хасијјәтини тә’риф едир ки, халгы бу сајаг динләмәк вә халга бу сајаг е’тимад ҝөстәрмәјин мүһакимәси јохдур. «Пејғәмбәр сизи јахшы динләјир» («Төвбә» 61). Фәрзанәләр фәрзанәси олан пејғәмбәрин башгаларынын мәсләһәтинә вә тәҹрүбәсинә һеч бир еһтијаҹы олмаса да онларын рә’јини гијмәтләндирирләр, онларла мәшвәрәт апарарды. «Халгын ишләриндә онларла мәшвәрәт ет, амма гәрар чыхаранда гәлбини Мәнә тапшыр» («Али-имран» 159). Ардыҹыллары арасында ән дәрин әлагә јарадан ән сәмими рәһбәр Рәсулуллаһ (с) олмушдур.
РәҺБәРЛИК ЕВИ
Халгла о гәдәр јахын иди ки, ону өзләриндән билирдиләр. Сирләрини онунла бөлүшүрдүләр. Ону гонаг чағырырдылар. Ҹәмијјәтин ән ашағы адамы ону гонаг чағыранда бу дә’вәти ачыг үрәклә гәбул едәрди. Онун еви рәһбәрлик мәркәзи вә халгын ҝәлиб-ҝетдији ев иди. Бу евдә узун узады халг јығынҹаглары оларды. Онун сүфрәси башына топлашар сөһбәтләшәрдиләр. Һәтта бу ишдә о гәдәр ифрата вардылар ки, һәзрәтин раһатлығыны поздулар. Амма о кимсәдән үз дөндәрмирди. Бә’зиләри о гәдәр һәдди ашдылар ки, Аллаһдан ајә назил олду: «Еј мө’минләр, Пејғәмбәрин дә’вәти вә иҹазәси олмадан онун отағына дахил олмајын, дә’вәт едиләндә вахтындан әввәл ҝедиб, јемәк ҝөзләмәјин. Елә ки јемәк јединиз пејғәмбәрин евиндә бир-биринизлә сөһбәтә башламајыныз. Сизин орада чох галмағыныз она әзијјәт верир. О, исә үзә вурмаға утаныр» («әһзаб» 53). Һәзрәт о гәдәр хош рәфтарлы иди ки, халг онун евиндә топланарды. Һансы рәһбәр онун кими хәлгидир?! Һансы рәһбәрин еви халг үчүн јығынҹаг јери олуб?! Бу сајаг хүсусијјәтләрә јалныз илаһи сәфирләрдә раст ҝәлмәк оларды.
РәСУЛИЛЛАҺ (С) Вә МәС’УЛИЈЈәТЛәРИН ГәБУЛУ
Пејғәмбәрин һәјатында нәзәрә чарпан диҝәр бир хүсусијјәт онун мәс’улијјәти гәбул етмәсидир. Ахы инсанда раһатлыға бир мејл вар. О, мәс’улијјәти гәбул етмәклә башгаларына хидмәтә чалышыр. Әлбәттә ки, чохлары иҹтимаи вә сијаси мәс’улијјәти өз истәкләрини һәјата кечирмәк үчүн гәбул едирдиләр. Һансы ки, илаһи вә инсани дәјәри олан мәс’улијјәтин гәбулу илаһи разылыгдан өтрү башгаларына әл тутмаг үчүндүр вә нәфс бу ишдән гачыр. Ҹәмијјәтә рәһбәрлик пејғәмбәрләрин өһдәјә ҝөтүрдүјү чох бөјүк мәс’улијјәтдир. Бу мәс’улијјәт чәтинликләрә дөзмәклә, бөһтанларла үзләшмәклә, мүхтәлиф халифәтләрлә растлашмагла һәјата кечир. Бүтүн дөзмәк үчүн инсана чох бөјүк дөзүм лазымдыр. Илаһи пејғәмбәрләр бөјүк дөзүм саһиби олдугларындан ҹәмијјәтә рәһбәрлик мәс’улијјәтини дашыја билмишләр. Инсанлары фәзиләтлә таныш етмәк јолунда зорлугларла үз-үзә ҝәлмишләр. Чәтинликләрә дөзәрәк ән јахшы мүвәффәгијјәти әлдә етмишләр. Онлар ҹәмијјәтә јол ҝөстәрмәк үчүн өз дөврләринин залымлары илә вурушмушлар. Ҹәмијјәтдән зүлмүн әлини кәсмәк вә ону низама салмаг кичик иш дејил. Бу ишин иҹрасы үчүн бөјүк дөзүм вә мәс’улијјәтин гәбулуна еһтијаҹ вар. Һәзрәтин јолу бу бахымдан чох ајдындыр. Гур’ан онун бу хүсусијјәтини чох ҝөзәл тәсвир едир. О, халгын һидајәти үчүн ҝеҹә-ҝүндүз танымады. Халгын е’тигады вә әхлаги бәлалардан, залымларын зүлмүндән гуртармаг үчүн мәс’улијјәт һисс етди. «О, сизин һидајәтиниз үчүн чалышыр, мө’минләрә рәуф вә меһрибандыр» («Төвбә» 128). «Инадкар ҝүнаһкарларын һидајәтинә нә гәдәр чалышсан вә сә’ј ҝөстәрсән дә гәбул етмәјәҹәкләр» («Нәһл» 37). О, һәтта азғын инадкарлар вә дүшмәнләр үчүн дә чалышырды. Онлары ҹәһәннәм одундан гуртармаг истәјирди. Һәзрәт о гәдәр чох чалышыр ки, Аллаһ ону өзүнү зәһмәтә салмамаға чағырыр. «Гур’аны сәнә назил етмәдик ки, өзүнү бу гәдәр зәһмәтә саласан» («Таһа» 1).
Һәзрәтин бу јолу онун ардыҹыллары үчүн чох бөјүк бир дә’вәтдир. Өзүнү мүсәлман адландырыб вәзифәјә ҝәлдикдә сәһләнкарлыг едәнләр бу јолдан дәрс алмалыдырлар. Пејғәмбәрин јолу беләҹә нүмунә олмалы, ҹәмијјәти һәрәкәтә ҝәтирмәлидир. Бу јолун гијмәти о заман билинәр ки, инсанлар пејғәмбәрин илаһи разылыгдан башга әвәз ҝөзләмәдијини билсинләр. Она дә һеч бир нәфс истәјир мүшаһидә едилмир. Она ҝөрә дә ҹәмијјәтдә бу јолун чох бөјүк бир тә’сири вар.
РәСУЛУЛЛАҺ (С) Вә ДӨЗҮМЛҮЛҮК
Бөјүк илаһи мәгсәдләрә чатмаг үчүн чәтинликләрә дөзмәк лазым ҝәлир. Һагг гүввәләри илә гаршы-гаршыја даим шејтан гүввәләри сәф чәкиб дајаныр вә илаһи мәгсәдләрә мане олур. «Елә бир пејғәмбәр ҝөндәрмәдик ки, Шејтан онун истәкләри гаршысында мане јаратмасын» («Һәҹҹ» 52). Пејғәмбәрин арзусу халгын һидајәтидир. Шејтан бу арзу гаршысында мүхалифлик едир вә инсанлар чашгынлыг јаратмаға чалышыр. Бу даим инсан вә ҹин шејтанларын һәдәфи олуб. Бу фитнәләрә гаршы чыхмаг үчүн мүбариз вә мөһкәм бир руһијјә лазымдыр. Дүшмәнин мәдәни, тәблиғи вә низами һүҹумлары гаршысында мөһкәм дајанмаг, чәтинликләрдән горхмамаг ҝәрәкдир. Дүшмән ифша едилмәли, онун фитнәләри өз әлејһинә тамамланмалыдыр. Динин јүксәлиш һагг гүввәләрин фәдакарлығы илә мүмкүндүр.
Пејғәмбәр (с) Мәдинәјә һиҹрәт едәндә мүсәлманлар гүдрәтә чатдылар. Онун ҝөстәриши илә әбу Сүфјанын тиҹарәт карваныны тутмаг үчүн Мәдинәдән чыхдылар. Бурада мәгсәд әлә гәнимәт кечирилмәси иди. Лакин Аллаһ-таала елә мүгәддәр етди ки, мүсәлманлар Мәккәдән карваны гаршыламаг үчүн ҝәлмиш силаһлы дәстә илә гаршылашдылар вә вуруш башлады. Бу вурушда мүсәлманлар әзәмәтә чатдылар вә әбу Ҹәһәл, Утбә, Шәјбә кими Гүрејш башчылары хар олдулар. Тәгрибән јетмиш нәфәрин өлүмү вә бир о гәдәрин дә әсир олмасы илә кафирләр аҹы бир мәғлубијјәтә уғрадылар.
Пејғәмбәр (с) вә мүсәлманларын бу фәдакарлығы исламын әзәмәтинә вә һаггын гәләбәсинә сәбәб олду. Аллаһ-таала ҹәбһәдә мәтанәт әтасы илә динә јардым едир. «Јада сал о заманы ки, Аллаһ ики карвандан бирини сизә вә’дә верди. Сиз силаһсыз бир карванла гаршылашмаг истәдиниз. Лакин Аллаһ һаггы мөһкәмләтмәк вә кафирләрин көкүнү горпармаг истәди» («әнфал» 7). Она ҝөрә дә сизи силаһлы карванла гаршылашдырды. Аллаһ-таала мө’ҹүзә илә дә кафирләри мәһв едә биләрди. Лакин инсанларын имтаһаны үчүн бу иш онларын әли илә һәјата кечмәли вә онларын дөзүмлүлүјү ашкара чыхмалыдыр. Дин һагг гошунунун дөзүмү илә әбәдидир. «әҝәр Аллаһ инсанларын бир гисмини диҝәр гисми илә дәф етмәсәјди, сөзсүз ки, сөвмәләр, килсәләр, мә’бәдләр, Аллаһ ады зикр едилән мәсҹидләр учулуб дағылмышды» («Һәҹҹ» 2).
Дин мүдафиә вә ҹиһадла мөһкәмләнәр. Гур’ан дүшмәнлә гаршылашмаг үчүн мөһкәм дөзүмлү олмағы тапшырыр. Дөзүмлүлүк олмаса, илаһи һәдәфләр һәгигәтә чеврилмәз. «Полад ирадәли пејғәмбәрләр кими сәбр ет» («әһгаф» 35). «Мә’мур олдуғун кими мүгавимәт етмәлисән» («Һуд» 11-ҹи ҹилд).
Рәсулуллаһ (с) Аллаһын ҝөстәриши илә илаһи мәгсәдләр уғрунда о гәдәр мүбаризә апарды ки, ондан тез гоҹалмасынын сәбәби сорушуланда бујурду: «Һуд» сурәсинин мүгавимәт ҝөстәриши верән ајәси вә «Вагеә» сурәси мәни гоҹалтды. («Нурус-сәгәлејн» 2-ҹи ҹилд). Һәзрәтин (с) һәјаты вә мүбаризәси һамы үчүн һагг јолда мүбаризә дәрсидир. Рәсулуллаһ (с) дүшмәнин фитнәләринә, јени гурулушун чәтинликләринә, ҹәбһә вә ҹиһадын чатышмазлыгларына, јахынларынын өлүмүнә, вәтәнин фәрағына о гәдәр дөздү ки, дөзүмүн фөвгүнә јетди. Бу Гур’анын ҝөстәриш вердији һәмин ҝөзәл сәбрдир. «Кафирләрин әзијјәтләринә мәтанәтлә сәбр ет» («Мәариҹ» 5).
Достарыңызбен бөлісу: |