1.Жасушаның химиялық құрамын(жасушадағы оттегі,сутегі,фосфор,калий,су,т.б) сипаттаңыз.
|
Жасушада 80-нен астам химиялық элементтер бар. Олар жасуша алмасу процестеріне қатысады. Жасуша құрылымы орган және қайтымсыз қосылыстардан тұрады. Дене қосылыстарына мыналар жатады: ядролар (ақуыздар), майлар, көмірсулар немесе нуклеин қышқылдары. Бейорганикалық қосылыстар: су және минералды тұздар. Мүшелердің қосылыстары жасушалық құрамның 20-30% құрайды.
Жасушаның химиялық құрамы:
Неорганикалық
заттар
Органикалық синтез
Су-70-80%
Тұздар 1-1,5% Ақуыздар-10-20%
Липидтер-1-5% көмірсулар-0,2-2%
Нуклеин қышқыл 1-2% АТФ-0.1-0.5%
Оттек латынша oxygenium (оқылуы оксигениум) деп аталады, қазақшаға қышқыл тудырушы деп аударылады. Осы химиялық элементтің салыстырмалы атомдық массасы 15,99 немесе жуықтап алғанда 16 тең. Оттегі химияда өте маңызды зат боп табылады.
Бұл химиялық элемент газ күйінде атмосферада кең тараған. Газ болғандықтан молекуласының формуласы O2. Оттегі иісі де, түсі де және дәмі де жоқ газ. Оттегінің тығыздығы 1,43 грамм/литр, ауадан сәл ауырлау газ (1,29 грамм/литр).
Оттегінің қату температурасы -218 С0 ал сұйылу (сұйыққа айналу температурасы) температурасы -183 С0.
Азот ( гр. ázōos – тіршіліксіз; латын. Nitrogenium; N) — химиялық элемент – түссіз, иіссіз, дәмсіз – суда аз еритін газ. Бұл элемент аминқышқылдарының амидтердің ақуыздардың-нуклейін қышқылдарының-нуклеотидтердің және өмірде өте маңызды басқада көптеген органикалық қоспалардың құрамына енеді.[2] N – элементтердің периодты жүйесінің V тобындағы химиялық элемент, реттік нөмірі – 7, атом салмағы – 14.0067. Табиғатта екі изотопы кездеседі: 14N (99.635%), 15N (0.365%).
Сутек иіссіз, ең жеңіл газ, суда ерімейді, палладий, платина, никель, т.б. металдарда жақсы сіңіреді; балқу t - 259,1 °C, қайнау t – 252,6 °C. Бұл табиғатта таралуы бойынша 9-шы орында тұрған элемент, оның үлесіне жер қыртысының 1,4%-ы тиеді, жер бетінде сутек байланысқан күйде (су, мұнай, тас көмір, т. б.), ал ғарышта 63%-ы болады.
Фосфор элементі жай зат ретінде бірнеше аллотропиялық түрөзгерісін түзеді. Оның маңыздылары — ақ және қызыл фосфор. Ақ фосфор улы жөне тез тұтанатын болғандықтан аса ұқыптылықты қажет етеді. Оның буымен демалуға болмайды. Ақ фосфорды шыны ыдыста, су астында, сыртынан құм салынған металл банкаға орналастырып сақтайды. Ақ фосфор ауасыз кеңістікте қыздырғанда қызыл фосфорға, ал жоғары қысымда қара фосфорға айналады. Қара фосфор аз кездеседі.
Оның ағзаға үшін маңызы – ол барлық жасушалардың сұйықтығының негізгі катионы ретінде әрекет етеді. Сонымен бірге калийдің 99%-ы жасушалардың ішінде шоғырланған.
|
