Қазақстан жоғары сапалы қара алтын өндіруден әлемде жетекші орын алады. Қазақстанда мұнай өндіру еліміздің батыс аймақтарында жүзеге асырылады. Сарапшылардың пікірінше, жоғары класты құнды минералдық қорлар тағы бірнеше ғасырға жетеді
Қазақстан Республикасы Ғылым және Жоғарғы Білім минитрлігі
Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті
Газлифтік унғыма дегеніміз - бул дел жоғарыдағыдай аткылау унғымасы,онда суйыкты газдан арылтуға кажетті жетіспей жаткан газ бетінен арнайыарна аркылы әкелінеді. Кубырлардың қатары арқылы 1 ұнғыманың бетіндегі газбашмакка 2 карай беріледі, онда ол ГСҚ курумен суйыкпен араласады, ол ГСҚұнғыманың бетіне кетергіш кубырлар арқылы 3 кетеріледі. Айдалып жаткан газкаттык суйыктан белініп жаткан газға косылады. Газдын суйыкпен араласуыныңнетижесінде ГСК тузіледі, оның тығыздығы унғыманың тубіндегі бар қысымсуйыкты онын бетіне шыгару үшін жеткілікті болатындай мелшерде болыпкеледі
.
Газлифт ұңғымасы – сұйықты қажетті газсыздандыру үшін жетіспейтін газ арнайы арна арқылы жер бетінен берілетін ағынды ұңғыма.
Қабаттан келетін немесе жер үстінен нығыздалып айдалынатын газ газлифтілі әдіспен пайдалану мерзімінде ұңғыма бөлігінің ағымына қосылып беріледі. Бұл кезде газ сұйық қоспаның тығыздығы кішірейіп, ұңғы түбіндегі қысым берілген өнім шығымын алуды және жинау пунктіне тасымалдауға жететіндей болады. Суйыктың жер бетіне қабат күштері арқылы көтерілуі токтаған кезде, шынырау фонтандауы тоқтайды. Ұнғының фонтандауын унғыга арнайы клапандар аркылы немесе ауа жіберу арқылыжузеге асыруды газлифті едіспен игеру деп атайды. Газлифті екі каналдан немесе өткізгіш құбырдан тұрады. Біреуі ауаны немесе газды өткізу үшін, екіншісі газ бен суйык араласкан коспаны кетеру үшінунғыға екі катар орналаскан кубыр жіберіледі. Бул кубырлар аркылы газ немесе ауа айдалады. Оларауа кубыры деп аталады. Екінші катармен жоғарыға газ бен мунай араласкан қоспа кетерілетін құбырлар көтергіш құбырлар деп аталады.
Газлифтілі пайдалану әдісі екі түрге бөлінеді: компрессорлы және компрессорсыз. Бірінші жағдайда агент компрессорлы станцияларда сығылып (нығыздалып) дайындалады. Ал екінші жағдайда компрессорсыз агент ретінде кен орнының газы табиғи қысыммен беріледі.Компрессорсыз газлифтілі әдіске ұңғыма ішіндегі газлифті әдісі жатады.Бұл әдісте мұнайды көтеру үшін ұңғының тесіп ашқан газды қабаттың газ энергиясы қолданылады. Газлифтілі пайдалану әдісіне үздіксіз және мезгіл-мезгіл пайдалану тәртіптері жатады. Мезгіл-мезгіл пайдалану тәртібінде ұңғыма бір мезгіл тоқтатылады, бұл уақыттың арасында сұйық көтергіште жиналғаннан кейін ұңғыға қысымммен агент беріліп, жер бетіне мезгіл-мезгіл үрленіп шығарылады
Пайдаланған әдебиеттер: 1)Stud.kz(https://stud.kz/referat/show/104204) 2)Wikipedia(https://kk.wikipedia.org/wiki/)