Қазақстан Президентінің, парламент депуттарының, Туризм және спорт министрлігінің, Ауыл шаруашылық министрлігінің, Қоршаған ортаны қорғау министрлігінің, Қаржы министрлігінің, Төтенше жағдайлар министрлігінің, Алматы қ

Алматының оңтүстігінде орналасқан Көк Жайлау шатқалы – жаяу, велосипед, шаңғы және ат туризмімен айналысатын алматылықтардың ең сүйікті жерлерінің бірі. Шатқалға Үлкен және Кіші Алматы шатқалдарындағы соқпақ жолмен көтерілуге болады. Мұнда отбасымен бірге жүздеген адамдар келеді, кейбіреулері бірнеше сағатқа келсе, кейбіреулері тіпті бірнеше күнге қалады. Іле-Алатау ұлттық бағының қызметкерлері мен белсенді еріктілерінің күш-жігері арқасында, басқа демалыс орындарындағыдай емес, шатқалда қоқыс кездеспейді деп айтуға болады. Мұнда ерекше жылы атмосфера орнаған, таныс емес адамдар бір-бірімен амандасып, әңгіме-дүкен құрады... Олардың көбі бірнеше жылдар бойы бұл жерге жиі келіп тұрады және Көк Жайлауды өзінің туған жеріндей көреді.

Көк Жайлау шатқалында жаңа тау-шаңғы курортының құрылысын салу мәселесін алғаш рет 2007 жылы Алматы қаласының билік басындағылары көтерді. 2011 жылы қала әкімі А. С. Есімов бұл мәселені қайта жаңғыртты. Көк Жайлау шатқалында шаңғы трассаларының жалпы ұзындығы 100 шақырымнан асатын жаңа халықаралық тау-шаңғы курортын салу, жолаушыларға арналған арқан жолдарының, қонақүйлердің, мейрамханалар, сауда-көңіл көтеру орталықтары мен гольф алаңдарының құрылысы; автокөлік жолдары, автотұрақтар, электр, газ және су тарту сияқты инфрақұрылым нысандарын құру жоспарланып отыр! Мұның бәрі мемлекеттің есебінен салынады деп жобалануда! Кейіннен жеке инвесторлар курортта тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүлік салады деген топшылау бар!

 

Заңнамалық аспектілер

Ұлттық бақта жаңа курорт құрылысын салу айрықша қорғалатын табиғи аумақтар, табиғатты, су, орман, жер ресурстарын қорғау саласындағы ұлттық заңнамаға ғана емес, сонымен бірге халықаралық заңнамаға, соның ішінде Биологиялық алуан түрлілікті сақтау Конвенциясына да қайшы келеді.

Іле Алатау бағы 1996 жылы құрылған, оның басты мақсаты – бұл Іле Алатаудың бірегей ландшафты мен экожүйесін қорғап қалу.

Іле Алатау МҰТБ аумағында 1700-ден астам жануар түрі мекен етеді, оның ішінде құстардың 13 түрі мен 8 сүтқоректі жануар Қызыл кітапқа енгізілген. Қазірдің өзінде бақтағы жануарлардың санын сақтап қалу мәселе туғызып отыр. Тау-шаңғы курорты жануарлар әлеміне зиянын тигізумен қоймай, оны қайта қалпына келтіруге кедергі жасайды.

Курортты сумен қамтамасыз етуге және гольф алаңын суғаруға жылына жүз мыңдаған текшеметр су қажет болады. Қазіргі уақытта шатқалда бірнеше бұлақтар мен ұсақ өзендер бар, олар курортты бұндай су көлемімен қамтамасыз ете алмайды. Ал бұл су бақтың өзіне қажет. Сондай-ақ қала баяғыдан бері су тапшылығын тартып жатқанын ұмытпауымыз керек, ал қалаға арналған су тоғандарының көп мөлшері бақтың осы бөлігінде орналасқан.

Тағы да бір маңызды аспект. Іле Алатау МҰТБ 2000 жылы-ақ Бүкіләлемдік мұра Тізіміне Қазақстан Республикасының атынан енетін нысандар тізіміне енген болатын. Ұлттық бақ аумағында жаңа тау-шаңғы курортын салу Бүкіләлемдік мәдени және табиғи мұраны қорғау туралы Конвенцияның талаптарына қайшы келеді. Бұл Іле Алатау МҰТБ-тың абыройлы Тізімге кіру мүмкіндігін төмендетеді. Және де тау-шаңғы курортына қарағанда ұлттық бақтың әлемдік мұра нысаны деген атағы шетелдік туристерді анағұрлым көбірек қызықтырар еді.

Сайып келгенде, қазіргі күні еліміздегі осыған ұқсас жобаларды жүзеге асыру тәжірибесі теріс нәтиже беріп жатыр. 2007 жылы іске асырыла бастаған Медеу мен Шымбұлақ курорттарын қайта құру жоспары бәріне белгілі. Оның мақсаты Қазақстанда халықаралық деңгейдегі алғашқы тау-спорт курортын салу болатын. Бұл «Қазақстан экономикасына ұзақмерзімді қолайлы жағдай» туғызады деп болжанған еді. Алайда бұл жоспар толықтай орындалмай, жобаның көп бөлігі қағаз бетінде ғана қалып қойды. Осындай «идеялардың» іске асуы АҚТА аумақтарының құлдырауына әкеліп соғады, жердің көп бөлігі аз ғана адамдардың қолында қалады, сөйтіп бүкіл экожүйе зардап шегеді. Қала тұрғындарына маңызды рекреациялық орта болып келген Іле Алатау бағының аумағындағы көркем орындар әлдеқашан жекеменшіктеліп, тұрғындар мен туристердің жалпы ұлттық ресурстарды пайдалану мүмкіндігі шектелді!

 

Қоғам мен мемлекеттің мүддесін қанағаттандыру, Алматы облысы аймақтарының, қалалары мен ауылдарының тұрақты даму жағдайы, сондай-ақ олардың тіршілігін қамтамасыз ету жүйесінің жұмыс істеуі Іле Алатау табиғи кешенінің жағдайына толықтай тәуелді, сондықтан Іле Алатау ұлттық бағын сақтап қалу анағұрлым пайдалы әрі экономика жағынан тиімдірек болар еді!

Қазіргі уақытта толық қуатымен жұмыс істемей отырған курорттар мен базаларды дамыту қисындырақ болар еді. Алматының төңірегінде «Шымбұлақ», «Ақбұлақ», «Табаған», «Алматау», «Еліксай», «Шыбынсай», «Еңбек», «ТауТұран», «Динамо», Қаскелең шатқалындағы база және басқа да ондаған тау-шаңғы курорттары мен базалар бар.

Еуропалық туристерді Қазақстанға еліктіретіні – бұл Іле Алатау ұлттық бағы сияқты қол тимеген жабайы табиғат аясы. Соңғы жылдары бүкіл әлем бойынша экотуризм дәріптеліп жүр, бұл қоршаған ортаға ең аз мөлшерде әсер ететін туризм түрі. Дәл осы экотуризм Алматы облысының «визит карточкасы» бола алар еді. Бақты дамытудың Бас жоспарында экологиялық туризмді дамыту (ғылыми экотуризм, танымдық экотуризм, бёрдвотчинг, ботаникалық экскурсиялар, видео- және фото экскурсиялар, этникалық туризм және т.б.) ұлттық бақтың негізгі міндеті болып табылады деп жазылған.