Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Ұлттық АҚпараттандыру орталығЫ» АҚ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

«ҰЛТТЫҚ АҚПАРАТТАНДЫРУ ОРТАЛЫҒЫ» АҚ

«ОҚЫТУДЫ БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІНІҢ (LMS)

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ АРХИТЕКТУРАСЫ ТУРАЛЫ»

ЕРЕЖЕ

Оқып үйренетін пән бойынша, бірінші кезекте әрине, білім мен білікті меңгеруде электрондық оқыту есебінен танымдық іс-әрекеттегі дәстүрлі оқу процесінде, сондай-ақ ақпараттық қоғамда тұлғаның толық құнды өмірі мен іс-әрекетіне қажетті ақпараттық мәдениеттің бөлігі болып саналатын ақпарқатынастық өзара әрекеттің нақты тұрмыстық міндеттерін, тәсілдерін шешу үшін, тағы да әмбебап ақпаратты іздестіру, сұрыптау, талдау сияқты, алынған ақпаратты пайдалану мен ұсынуда өзгерістер болады.

2011-2020 жылдары ҚР-нда білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасына сәйкес республикада электрондық оқыту жүйесін (e-learning) енгізу міндеті анықталған. 2015 жылға электрондық оқытумен білім беру ұйымдарының 50% қамту, 2020 жылға көрсеткішті 90 пайызға дейін жеткізу межеленген.

Электрондық оқыту жүйесі өзі білімдік процесті технологияландыруды қамтамасыз етуге, жалпы орта білім беру жүйесін автоматтандыруға, мектеп оқушылары мен мұғалімдердің ақпарқатынастық мәдениетін дамытуға бейімдейтін бағдарламалық-аппараттық кешен болып табылады.

Электрондық оқыту жүйесінің (e-Learning) жұйе құрушылық құрамдас бөліктерінің бірі Оқытуды басқару жүйесі (Learning Management System, бұдан әрі – LMS) болып саналады, бұл – оқу процесінің барлық қатысушыларына (мектеп әкімшілігі, мұғалімдер, оқушылар мен ата-аналар) on- пен off-line режімдерінде оқыту мазмұнына (контентіне) қатынас құруға мүмкіндік беретін бағдарламалық жасақтама.

LMS әрбір пайдаланушы үшін тұрған орнынан тәуелсіз оны Порталға қосудың қолайлы түрінде ақпараттың әр тұрлі форматтарын ұсына отырып, оқушының мектепке келуінің бірінші күнінен соңғы бітіру емтиханына дейін әрбір пән бойынша оқу процесін сапалы контентпен толықтыруға бейімделген.

LMS-ті педагогтар сабақтар жүргізу үшін де, оқушылар өз беттерімен дайындалу үшін де және оны анықтамалық материалдар ретінде де пайдалана алады.

«ОҚЫТУДЫ БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІНІҢ (LMS-тің)

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ АРХИТЕКТУРАСЫ

ТУРАЛЫ» ЕРЕЖЕ

1. Жалпы ережелер

1.1. «Оқытуды басқару жүйесінің (LMS) педагогикалық архитектурасы туралы» осы ереже ақпараттық-білімдік ортаны әзірлеуді, білімдік процестің қатысушыларына әрбір мектеп пәні бойынша оқу контентін дайындау мен жеткізуді, оқу-танымдық іс-әрекетті тиімді басқаруды қамтамасыз ететін жалпы орта білім беру ұйымдары үшін оқытуды басқару жүйесін (бұдан әрі – ереже) жобалау мен дайындауға қойылатын талаптар мен нормалар жиынтығын тағайындайды.

1.2. Осы Ережеде келесі анықтамалар пайдаланылды:

• 
  оқытуды басқару жүйесі (LMS) – бұл – оқу контентін дайындауды автоматтандыруға және оқу процесінің барлық қатысушыларына on- мен off-line режімдерінде оқытуға қатынас құруға мүмкіндік беретін бағдарламалық жасақтама;
  
• 
  ақпарқатынастық білімдік орта – ақпараттық технологияларды білімдік процеске кіріктіруді, сондай-ақ пән ортасын мультимедиалық мазмұнмен – электрондық оқу контентімен толықтыру жағдайы кезінде оқушының танымдық белсенділігін қалыптастыруды қамтамасыз ететін мақсаттан нәтижеге дейін оқыту процесін бейнелейтін білімдік процесс объектілері мен субъектілерінің ақпарқатынастық өзара әрекеттестігінің педагогикалық жүйесі;
  
• 
  оқу контенті – оқыту мазмұнын қамтамасыз ететін ақпараттық толықтыру (қолданбалы бағдарламалық өнімдер және цифрлық білімдік ресурстар);
  
• 
  мультимедиа – өзіне типтері әр түрлі дәстүрлі статикалық көрінерлік ақпаратты да (мәтін, графика), динамикалық ақпаратты да (сөз, әуен, бейне үзінділер, анимация және т.б.) ерекше жинақтайтын ақпараттың түрі;
  
• 
  Желілік технология – оқу-әдістемелік материалдар жасақтамасын, білім алушылардың оқытушылармен және бір-бірімен интерактивтік өзара әрекеттестік формаларын, сондай-ақ телеқатынастық желілерді пайдалану негізінде оқу процесіне басшылықты қамтитын технология;
  
• 
  Цифрлық білімдік ресурстар (бұдан әрі ЦБР) – бұл білімдік процесс субъектілерінің интерактивтік қашықтықтықтан өзара әрекеттестік ретінде электрондық оқытудың ақпарқатынастық білімдік ортасының жиынтығын құруды қамтамасыз ететін электрондық тасуыштардағы дидактикалық материалдар.
  
• 
  Электрондық оқытудың құлшыныстық-мақсаттық құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР – оқушылардың оқыту мақсаттарын жете түсінуі мен рефлекциясына және оқып білетін материалға немесе сабақ тақырыбына олардың қызушылығын қалыптастыруға бағытталған ресурстар.
  
• 
  Электрондық оқытудың мазмұндық құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР – жаңа материалды түсіндіруге, оқыту мазмұнын жүзеге асыруға бағытталған ресурстар.
  
• 
  Электрондық оқытудың операциялық іс-әрекеттік құрамды бөліктерін қамтамасыз ететін ЦБР – білімдерді бекіту, пән саласындағы білімдерді, біліктер мен машықтарды қалыптастыру бойынша оқушылардың практикалық іс-әрекеттерін ұйымдастыруға бағытталған ресурстар.
  
• 
  Электрондық оқытудың бағалау-нәтижелік құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР – оқушылар олардың көмегімен өздерінің оқу жетістіктерін тексере алатын тестілеуші бағдарламалар.
  

2. 
   Нормативтік сілтемелер
   

Осы Ережеде келесі құжаттарға сілтемелер пайдаланылды:

2.1. «Білім беру туралы» № 389-1 2007 ж. 27 шілдеден Қазақстан Республикасының заңы.

2.2. «Ақпараттандыру туралы» № 217-3 2007 ж. 11 қаңтардан ҚР-ның заңы.

2.3. «Қазақстан – 2030» Ұзақмерзімді Стратегия.

2.4. «Келешекті бірге құрамыз»

2.5. Қазақстан Республикасында 2011-2020 жылдарға Білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы конецформыначалоформы.

2.6. 2010-2014 жылдарға Қазақстан Республикасын жылдамдатын индустриалдық-инновациялық дамыту бойынша мемлекеттік бағдарламасы

2.7. 2010-2014 жылдарға ақпараттық және қатынастық технологияларды дамыту бағдарламасы.

2.8. 2011-2015 жылдарға Қазақстан Республикасының № 160 қаулысымен 2011жылы 19 ақпанда бекітілген Білім және ғылым министрлігінің стратегиялық жоспары

2.9. Бағдарламалық құжаттаманың біртұтас жүйесі. Терминдер мен анықтамалар» және б. СТ ҚР 1991-2002 Мемлекеттік стандарты.

ГОСТ 7.82-2001. СИБИД. Библиографиялық жазба. Электрондық ресурстардың библиографиялық сипаттамасы. Жалпы талаптар мен құрастыру ережелері.

ГОСТ 7.83-2001. СИБИД. Электрондық басылымдар. Негізгі түрлері және басылымдық мәліметтер.

3. 
   Оқытуды басқару жүйесіне (LMS-ке) қойылатын жалпы талаптар
   

3.2. LMS пайдаланушыларға оған не керек, соны тез табуға, оқу контентінің керекті элементтерін табу мен сақтауға, оқытудың әр түрлі сатыларында әр түрлі білімдік мақсаттарда сол бір цифрлық білімдік ресурстарды пайдалануға мүмкіндік беретін түйінді сөздер бойынша іздестіру тетіктерімен жабдықталған.

3.3. LMS интерфейсі үш тілде қолдау табады және ішкі түйсік түрінде түсінікті, мәліметтер базасын, сайттар және т.б. бағдарламалау мен әкімшілік ету саласында терең білімге ие емес пайдаланушылардың жұмысына бағдарланған болуы тиіс.

3.4. LMS білім беру ұйымына қызмет ететін серверде орналастырылады және мектепті басқару жүйесімен: бірегей кірумен, пайдаланушылардың біртұтас базасымен, әкімшілік етудің біртұтас интерфейсімен және құралдарымен, сондай-ақ қоймада тұрған ЦБР-тармен жұмыс істеу мен іздестіруді орындауды, мәліметтерді үйлестіруді қамтамасыз етуі тиіс ЦБР орталық қоймасымен тығыз кірігуі бар болады.

3.5. LMS келесі модульдерді қамтиды:

• 
  Оқу бағдарламаларының модулі;
  
• 
  Хабарландарулар модулі;
  
• 
  Оқу контентін дайындау модулі;
  
• 
  Контентті басқару модулі;
  
• 
  Интернет-ресурстар модулі
  

• 
  мұғалім;
  
• 
  оқушы;
  
• 
  қонақ;
  
• 
  LMS басшысы.
  

LMS басшысы өзіне пайдаланушылардың жүйеге қатынас құруын тіркеу мен бақылау міндетін қамтитын басқару міндетін атқарады. Басшы оқушыларды сынып бойынша топтастырады және әрбір сыныпқа мұғалімдерді тағайындайды, оның әрбір оқушының жұмысы туралы жиынтық ақпаратты алу мүмкіндігі бар болады.

4.4. Мұғалім LMS-тің ақпараттық-білімдік ортасының ресурстарын әзірлеу мен басқару құқығына ие болады, сынып пен жеке оқушылар үшін ресурстарға қатынас құруды анықтайды, оқушылардың жетістіктерін және олардың атқарушылығын тексереді; оқушыларға топтық және жеке тапсырмалар тағайындайды; хабарландыруларды орналастырады.

4.5. Оқушы оқып білу үшін мұғалім тағайындаған ЦБР-мен жұмыс істейді; on- немесе off-line тапсырмаларын орындайды.

4.5. Қонақ – бұл оқып білуге тағайындалған сабақтарды қарап шыға алатын авторланудан өтпеген кез келген пайдаланушы.
5. Оқытуды басқару жүйесін (LMS-ті) құрудың педагогикалық қағидалары
5.1. Ғылымилық қағидасы – оқу материалының мазмұнын баяндаудың ғылыми дұрыстығы; пайдаланылатын терминологиялардың қазіргі заманғы түсіндірмелерге сәйкестігі.

5.2. Түсініктілік қағидасы – оқу материалын оқушылардың нақты жас ерекшеліктеріне бейімді түрде ұсыну; оқушыларда парасаттық, адамгершілік, физикалық артық жүктемелердің болмауы.

5.3. Көрнекілік қағидасы – оқу материалын қабылдауға және қайта өңдеуге сезім мүшелерін мақсатқа лайықты қатыстыру; оқу материалын барынша көрінерлік ету.

5.4. Жүйелілік қағидасы – ЦБР-дың оқу процесінің белгілі бір құрылымдық құрамдас бөлігіне сәйкестігі: құлшыныстық-мақсаттық; мағналы мазмұндық; операциялық іс әрекеттік немесе бағалаушылық нәтижелік.

5.5. Саналылық пен интерактивтік қағидасы – пайдаланушылар үшін оқу міндеттерінің айқын қойылымы; оқушылар мүддесіне тірек және ілім түрткілерін қалыптастыру; оқушылардың белсенді ақыл-ой іс-әрекетін ұйымдастыру; шынайы уақыт режімінде өзара әрекеттестікті және кері байланыстарды ұйымдастыру.

6.6. Теорияның практикамен байланыс қағидасы – оқу кортентінің практикалық бағдарланғыштығы; контенттің қоғам мен экономиканың қазіргі заманғы даму процесіне бағдарлануы.

6.1. Оқу бағдарламаларының модулі білімдік процесс қатысушыларының білімдік процесті реттейтін нормативтік құжаттарға: Білім берудің мемлекеттік жалпы білімдік стандартына, оқу жоспарына, типтік оқу бағдарламаларына, авторлық оқу бағдарламаларына қатынас құруын қамтамасыз етеді.

7.2. Хабарландырулар оқып білу үшін белгілі бір ЦБР-ды, белгілі бір тақырыптармен жұмыс істеу датасын тағайындау, белгілі бір мерзім ішінде тапсырманы аяқтаудың қажеттілігі туралы еске салу және т.б. болып табылатын хабарлар.

8.2. Мұғалім дайындайтын оқу контенті статикалық (HTML беттері, миәтіндер) және анимация элементтері мен дыбыстық сүйемелдеулері бар интерактивтік бола алады. Оқу контентінің құрамдас редакторы тағайындалуы әр түрлі білімдік материалдарды біртұтас ұсынуды кіріктіруге мүмкіндік береді; мәтіндерді форматтауға, нөмірленген немесе маркіленген тізімді дайындауға, суреттерді немесе гиперсілтемелерді кірістіруге, кестелерді және көптеген басқаларды орналастыруға мүмкіндік береді.

8.3. Мұғалім әр түрлі форматтағы файлдарды (графикалық, дыбыстық, бейне, мәтіндік) жүйеге жүктей алады.

8.4. Мұғалім дайындайтын немесе жүктейтін оқу контенді жүйенің бөлігіне айналады және сабақтар өткізу немесе оқушылардың өзіндік жұмысы үшін әлденеше рет пайдаланылатын бола алады. Ол үшін дайындалынатын немесе жүктелінетін файылға оқушыға түсінікті және оның мазмұны айқын бейнеленетін болуы тиіс атау телінеді.

8.5. Мұғалім оқушылармен жұмыс істеу және осы жұмысты бақылау үшін оның өзі дайындаған контентті тағайындау мүмкіндігінің бар болуы тиіс.

8.6. Оқу контентін тек мұғалім ғана дайындай алады, ал оқушылар мұғалім дайындаған ресурстармен тек қана жұмыс істей алады, тапсырмаларды орындай алады және мұғалімге жауаптарды жөнелте алады.

8.7 Оқушы орындалған тапсырманың нәтижесін бірнеше жеке файлдар түрінде, файл түрінде, мәтін түрінде серверге жөнелте алады. Модуль мұғалімге жауаптардың файлдарын қарап шығуға және әрбір оқушыға орындалған тапсырмаға түсініктеме беруге мүмкіндік береді.

9. Контентті басқару модуліне қойылатын талаптар

9.2. Модульдің цифрлық білімдік ресурстар каталогы бар және ол оқу процесінің құлшыныстық-мақсаттық, мазмұндық, операциялық іс-әрекеттік және бағалаушылық нәтижелік құрамдас бөліктері бойынша оқу контентінің элементарлық құраушыларын мақсатты ұсынатын тетік болып саналады.

9.3. ЦБР оқу пәндерінің тақырыптық элементтері бойынша дайындалынады. Әрбір ЦБР дербес және өзі белгілі бір міндетті шешуге бағытталған дайындалуы аяқталған интерактивтік мультимедиа өнімі болып табылады.

9.4. ЦБР-дың барлығы SCORM стандарты бойынша орындалған болуы тиіс.

9.5. Электрондық оқытудың құлшыныстық-мақсаттық құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР-дың типтері: мультимедиалық дыбысталған таныстырылым; ойындық дыбысталған таныстырылым; анимацияланған дыбысталған логикалық құрылымдық схема; интерактивтік тапсырмалар; автоматтандырылған сауалнамалар; ойын тестілері.

9.6. Электрондық оқытудың мазмұндық құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР-дың типтері: жаңа материалдың мультимедиалық түсініктемесі; оқулық бейнефильм; ойындық дыбысталған таныстырылым; мультимедиалық дыбысталған таныстырылым; анимацияланған дыбысталған логикалық құрылымдық схема; мұрағаттық құжаттар; фотожинақтар; анимацияланған карталар; статикалық карталар; дыбыс жазбалары, дыбысталған мәтіндер; есептерді шешу мен түрлерін талдаудың анимацияланған үлгілері.

9.7. Электрондық оқытудың операциялық іс-әрекеттік құрамды бөліктерін қамтамасыз ететін ЦБР-дың типтері: виртуальдық зертханалық жұмыстар; интерактивтік тапсырмалар; электрондық есеп кітаптары; электрондық практикумдар; интерактивтік модельдеу; электрондық сөздік; интерактивтік ойындар; электрондық құрастырушылар; компьютерлік өлшеуіштер; анимацияланған интерактивтік карталар.

9.8. Электрондық оқытудың бағалау-нәтижелік құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР-дың типтері: сабақтардың тақырыбы бойынша, тоқсандық қорытынды бойынша, жылдық қорытынды бойынша, аралық мемлекеттік бақылауға дайындық бойынша; УБТ-ға дайындық бойынша.

9.9.1. көрнекі және бейнелі түрде оқыту мақсатының айқын түсініктерін қабылдауға;

9.9.2. жергілікті, жүйелік және қызметтік білімдердің логикалық құрылымдық жиынтығы ретінде оқыту мақсатын ұғынуға; оқып білетін заттардың, құбылыстар мен процесстердің елеулі, елеусіз белгілері мен қасиеттерін логикалық топтастыруға;

9.9.3. дыбыстық түсініктеме беру арқылы оқыту мақсатын түсінуге;

9.9.4. пән бойынша базалық ұғымдарды иерархияланған блок-схемада талдап қорытуға;

9.9.5. жадқа ұзақ сақтауға мүмкіндік туғызатын оқыту мақсатын түсінуді бекітуге;

9.9.6. оқыту мақсатын шығармашылық ой елегінен өткізу және толықтыру арқылы оны практикада қолдануға

бағытталған болуы тиіс.

9.10. Электрондық оқытудың мазмұндық құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР:

9.10.1. оқу-танымдық ақпаратты қабылдауға, танылатын заттардың, құбылыстар мен процестердің сезілетін сыртқы қасиеттері, сапалары мен белгілерін оқушылардың жете түсінуіне; ұсынылатын ережелердің дұрыстығын дәлелдейтін айқын және көз жеткізетін мысалдар мен деректердің жеткілікті санын енгізуге; оқу ақпаратының мазмұнын ашуды жетілдіру мен қолданушылығын қамтамасыз етуге;

9.10.2. оқу-танымдық ақпараттың мәнін түсінуге, келесі операцияларды: түсініктерде тіркелген оқып білетін заттар мен құбылыстардың қабылданған қасиеттері мен белгілерін талдау, олардың маңыздылық дәрежесі бойынша осы заттар мен құбылыстардың мәнін ашу, оқып білетін заттардың, құбылыстар мен процесстердің мәнін (себеп пен салдарын) қалыптастыруға;

9.10.3. оқу материалын түсінуге және білім алушылардың ойлау іс-әрекетін: мәселелік элементтері, мәселелік баяндалуы (көрсеткіштік және сұқбаттық мәселелік баяндалуы) бар хабарламалық баяндалатын құбылыстарды салыстыруды және талдауды белсенді етуге; оқып білетін материалдың дұрыс айқын бейнелерін жасауға;

9.10.4. оқу ақпаратын қорытуға: оқып білетін құбылыстардың маңызды және маңызды емес белгілерін ажырата білуге; пайымдау (пікір айту), болжамдар мен теориялық қорытындылар ұсынуға;

9.10.5. жаңа мәтіндік көздерге оқып білген заттарды, құбылыстар мен процестерді тасымалдау, қызметтік сауаттылықты қалыптастыру – әр түрлі формада берілген ақпаратты қабылдау және талдау, көптеген шынайы байланыстардың мүмкін болатын сипатын түсіну арқылы оқып білетін материалды бекітуге;

9.10.6. ақиқаттың нақты міндеттерін шешуге абстракты теориялық білімдерді практикада пайдалануға

бағытталған болуы тиіс.

9.11. Электрондық оқытудың операциялық іс-әрекеттік құрамды бөліктерін қамтамасыз ететін ЦБР ЦБР:

9.11.1. оқушылардың тапсырмаларды өз беттерімен орындау біліктерін мақсатты түрде қалыптастыруға бағытталған міндеттерді, мәселелердің мәнін, сұрақтарды, педагогикалық нұсқауларды дәл және айқын тұжырымдау арқылы интерактивтік тапсырмалардың шарттарын қабылдауға;

9.11.2. есептерді шешудің тәсілдерін ұғынуға, жаңғыртушы, ауызша, жазбаша, жаттығушылық, графикалық, мәселелік іздестірушілік жаттығуларды орындауға, жобалық және шығармашылық тапсырмаларды жүргізуге; оқушылардың тапсырмаларды өзіндік орындау біліктерін мақсаттылық қалыптастыруға бағытталған практикалық пен зертханалық жұмыстардың анимацияланған үлгілерінің негізінде оларды орындауға;

9.11.3. жай механикалық есте сақтауды емес, жауапты құрастыруды талап ететін ойлау іс-әрекетіне бағдарланған және бақыланатын жаттығушылық әрекеттер (ауызша-жазбаша, жаңғыртылатын, жаттығушылық, жобалық, графикалық, мәселелік іздестірушілік, эвристикалық, зерттеушілік, шығармашылық тапсырмалар; практикалық және зертханалық және б. мүмкіндігін ұсынатын тапсырмалардың алуан түрлі формаларының есебінен іс-әрекеттердің барынша мүмкін түрлерін енгізушілік негізінде оқу ақпаратын түсінуге;

9.11.4. есептерді шығару тәсілдерін, жаттығулар типтерін, жобалық және шығармашылық тапсырмаларды жүргізу реттерін; практикалық және зертханалық жұмыстарды шешу алгоритмін; білімдерді жүйелеуді, қорытынды жасауды қалыптастыруды қамтамасыз ететін әр түрлі интерактивтік тапсырмаларды талдап қорытуға;

9.11.5. білімдерді ұзақ уақыттық жадқа ауыстыруға және игерілген оқу ақпаратын біршама үзілістен кейін жаңа жағдаятта, «жаңа негізде», жаңа мысалдарда, оқып білетін құбылыстардың, заңдардың, заңдылықтардың, себеп-салдарлық тәуелділіктердің өзіндік мысалдарында қолдануға мүмкіндік туғызатын оқып білетін материалды бекітуге;

9.11.6. практикада: шығармашылық жобалардағы игерілген білімдерге, біліктер мен машықтарға шығармашылық қолдануға интерактивтік есептердің бар болуына; эссе, шығарма жазуда, тарихи оқиғаларды бағалауда білім алушы өз ниетін жүзеге асыруға, өз атынан әрекет етуге

бағытталған болуы тиіс.

9.12. Электрондық оқытудың бағалау-нәтижелік құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР:

9.12.1. оқушылардың оқу жетістіктерін тәуелсіз бақылау мен бағалауды қамтамасыз етуге негізделген педагогикалық тағайындаулары мен нұсқаулары бар тестілеуші бағдарламаларды, қорытатын тестілерді, жатжазбаларды қабылдауға; дұрыс және дұрыс емес жауаптардың санын, нәтижесін көрсетуге;

9.12.2.бақылау-түзетуші, бақылау-ескертуші, бақылау-ынталандырушы және бақылау-қорытушы сияқты; бастапқы, аралық, қорытынды сияқты; көп деңгейлік сияқты бақылаудың алуан түрі бар тестілейтін бағдарламалардың мәнін түсінуге;

9.12.3. өзінің оқу нәтижелерінің деңгейін түсінуге және кемшіліктерін анықтауға;

9.12.4. тестілейтін бағдарламалардың мазмұнын, олардың электрондық оқулықтың мазмұнымен сәйкестігін және тестілік материалдың білім алушы іс-әрекетінің бағаланатын деңгейімен сәйкестігін қорытуға;

9.12.5. сұрақтарды кездейсоқ таңдау әдісімен тестілерді бағдарламалау негізінде білімдерді ұзақ уақыттық жадқа ауыстыруға мүмкіндік туғызатын оқып білетін материалды бекітуге;

9.12.6. практикада абстрактылы теориялық білімдердің қосымшасын ақиқаттылықтың нақты міндеттерін шешуге

9.13. Оқушының тапсырмаларды орындағаны туралы ақпарат мәліметтер базасында (оқыту тарихында) сақталады. Мұғалімнің оқушының тапсырмаларды орындау нәтижелерін қарап шығуына мүмкіндігі бар болады.

10. Интернет-ресурстар модуліне қойылатын талаптар

10.1. Интернет-ресурстар модулі пән бойынша пайдалы интернет-сілтемелерді жинақтау мен қалыптастырудың құралы болып табылады.

10.2. Мұғалімнің тиісті веб-беттерге сілтеме жасап, пән бойынша Интернет ресурстардың тақырыптық каталогын қалыптастыру мүмкіндігі бар болады.

10.3. Осы құралдың көмегімен жүйе интерфейсі арқылы Модульдің курс ауқымында сыртқы веб-беттерді көрсету мүмкіндігі бар болады.

МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

АО «Национальный центр информатизации»

Положение

«О педагогической архитектуре

системы управления обучением (LMS)»

Алматы, 2011

ВВЕДЕНИЕ
В мировом сообществе особое внимание уделяется вопросам обеспечения качества образования. Электронное обучение посредством широких возможностей новых информационно-коммуникационных технологий позволяет решить ряд важных проблем среднего общего образования: отсутствие территориальных ограничений для обучения; возможность выбора собственных темпов обучения; разнообразие средств и способов обучения; доступ к высококачественным образовательным материалам и т.д.

За счет электронного обучения происходит трансформация традиционного учебного процесса в познавательную деятельность по приобретению в первую очередь, конечно же, знаний и умений по изучаемому предмету, но еще и универсальных – таких, как поиск, отбор, анализ, организация и представление информации, использование полученной информации для решения конкретных жизненных задач, способы инфокоммуникационного взаимодействия и т.д., являющихся составной частью информационной культуры личности, так необходимой для полноценной жизни и деятельности в современном информационном обществе.

В соответствии с Государственной программой развития образования РК на 2011-2020 гг. в республике определена задача внедрения системы электронного обучения (e-learning). К 2015 году планируется охватить электронным обучением 50% организаций образования, а к 2020 году довести этот показатель до 90.

Система электронного обучения (e-learning) представляет собой программно-аппаратный комплекс, который призван обеспечить техно-логизацию образовательного процесса, автоматизацию системы управления средним общим образованием, развитие инфокоммуникационной культуры школьников и учителей.

Одним из системообразующих компонентов системы электронного обучения (e-Learning) является Система управления обучением (Learning Management System, далее – LMS), это программное обеспечение, позволяющее всем участникам учебного процесса (администрации школы, учителям, учащимся и родителям) получить доступ к содержанию обучения (контенту) в режимах on- и off-line.

LMS призваны наполнить качественным контентом учебный процесс по каждому предмету с первых дней пребывания ученика в школе до последнего выпускного экзамена, представляя информацию различных форматов в удобном для каждого пользователя виде независимо от места его подключения к Порталу.

LMS могут быть использованы как педагогами для проведения уроков, так и учащимися для самостоятельной подготовки и использования ее в качестве справочных материалов.

Положение

«О педагогической архитектуре

системы управления обучением (LMS)»

1. Общие положения

1.1.Настоящее Положение «О педагогической архитектуре системы управления обучением (LMS)» (далее – Положение) устанавливает свод норм и требований к проектированию и разработке системы управления обучением (далее – LMS) для организаций среднего общего образования, обеспечивающей создание информационно-образовательной среды, разработку и доставку учебного контента по каждому школьному предмету участникам образовательного процесса, эффективное управление учебно-познавательной деятельностью.

1.2.В настоящем Положении использованы следующие определения:

• 
  система управления обучением (LMS) – это программное обеспечение, позволяющее автоматизировать разработку учебного контента и получить всем участникам учебного процесса доступ к содержанию обучения в режимах on- и off-line;
  
• 
  инфокоммуникационно-образовательная среда – педагогическая система инфокоммуникационного взаимодействия субъектов и объектов образовательного процесса, отражающая процесс обучения от цели до результата, обеспечивающая интеграцию информационно-коммуникационных технологий в образовательный процесс, а также формирование познавательной активности ученика при условии наполнения среды предметным мультимедийным содержанием – электронным учебным контентом.
  
• 
  учебный контент – информационное наполнение (прикладные программные продукты и цифровые образовательные ресурсы), обеспечивающее содержание обучения;
  
• 
  мультимедиа – особый обобщающий вид информации, которая объединяет в себе как традиционную статическую визуальную (текст, графику), так и динамическую информацию разных типов (речь, музыку, видео фрагменты, анимацию и т.п.).
  
• 
  сетевые технологии – технологии, включающие обеспечение учебно-методическими материалами, формы интерактивного взаимодействия обучающихся с учителем и друг с другом, а также администрирование учебного процесса на основе использования телекоммуникационных сетей;
  
• 
  цифровые образовательные ресурсы (далее – ЦОР) – дидактические материалы на электронных носителях в цифровом формате, обеспечивающие в совокупности создание инфокоммуникационно-образовательной среды электронного обучения как интерактивного дистанционного взаимодействия участников образовательного процесса;
  
• 
  ЦОР, обеспечивающие мотивационно-целевой компонент электронного обучения – ресурсы, направленные на осознание и рефлексию учащимися целей обучения и формирование их интереса к изучаемому предмету или теме урока;
  
• 
  ЦОР, обеспечивающие содержательный компонент электронного обучения – ресурсы, направленные на объяснение нового материала, реализацию содержания обучения;
  
• 
  ЦОР, обеспечивающие операционно-деятельностный компонент электронного обучения – ресурсы, направленные на организацию практической деятельности учащихся по закреплению знаний, формированию умений и навыков в предметной области знаний;
  
• 
  ЦОР, обеспечивающие оценочно-результативный компонент электронного обучения – тестирующие программы, с помощью которых учащиеся могут проверить свои учебные достижения.
  

2. Нормативные ссылки

В настоящем Положении использованы ссылки на следующие документы:

2.1.Закон Республики Казахстан от 27 июля 2007 г. «Об образовании» № 389-1.

2.2. Закон РК «Об информатизации» от 11 января 2007 г. № 217-3.

2.3. Долгосрочная Стратегия «Казахстан – 2030».

2.4. Послание Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева народу Казахстана от 28 января 2011 года «Построим будущее вместе!»;

2.5. конецформыначалоформыГосударственная программа развития образования в Республике Казахстан на 2011-2020 годы.

2.6. Государственная программа по форсированному индустриально-инновационному развитию Республики Казахстан на 2010-2014 годы.

2.7. Программа развития информационных и коммуникационных технологий на 2010-2014 гг.

2.8. Стратегический план Министерства образования и науки Республики Казахстан на 2011-2015 гг., утвержденный Постановлением Правительства РК от 19 февраля 2011 г. № 160.

2.9. Государственный стандарт СТ РК 1091-2002 «Единая система программной документации. Термины и определения».

2.10. ГОСТ 7.82-2001. СИБИД. Библиографическая запись. Библиографическое описание электронных ресурсов. Общие требования и правила составления.

2.11. ГОСТ 7.83-2001. СИБИД. Электронные издания. Основные виды и выходные сведения.
3. Общие требования к системе управления обучением (LMS)

3.1. LMS предоставляет обширный инструментарий для представления учебно-методических материалов по каждому предмету, изучаемому в школе, проведения теоретических различных типов уроков, организации как индивидуальной, так и групповой учебной деятельности школьников; управления доступом к различным фрагментам учебной информации.

3.2. LMS снабжена механизмом поиска по ключевым словам, позволяющим пользователям быстро найти то, что ему нужно, хранить и находить отдельные элементы учебного контента; использовать одни и те же цифровые образовательные ресурсы в различных образовательных целях на разных ступенях обучения.

3.3. Интерфейс LMS поддерживается на трех языках и должен быть интуитивно понятным, ориентирован на работу пользователей, не обладающих глубокими знаниями в области программирования и администрирования баз данных, -сайтов и т.п.

3.4. LMS размещается на сервере, обслуживающем организацию образования и имеет тесную интеграцию с системой управления школой: единый вход, единую базу пользователей, единый интерфейс и средства администрирования, а также с центральным хранилищем ЦОР, что должно обеспечить синхронизацию данных, выполнение поиска и работу с ЦОР находящимися в хранилище.

3.5. LMS включает следующие модули:

• 
  Модуль учебных программ
  
• 
  Модуль объявлений
  
• 
  Модуль разработки учебного контента
  
• 
  Модуль управления контентом
  
• 
  Модуль Интернет-ресурсов
  

4. Пользователи системы управления обучением (LMS)

4.1. Основными пользователями системы управления обучением являются непосредственные участники образовательного процесса и управления, которым присваиваются определенные роли:

• 
  учитель;
  
• 
  ученик;
  
• 
  гость;
  
• 
  администратор LMS.
  

4.2. Все представленные роли имеют четкие функции, обеспечивающие право доступа к ресурсам. Вход в систему осуществляется с помощью логина и пароля, назначенных администратором. Пользователь, получив учетную запись от администратора, может авторизоваться в системе по определенному адресу в локальной сети или удаленно, посредством сети Интернет.

4.3. Администратор LMS выполняет функцию управления пользователями, что включает в себя задачи регистрации и контроля доступа пользователей к системе и к учебному контенту. Администратор группирует учеников по классам и назначает учителя для каждого класса, имеет возможность получать сводную информацию о работе каждого ученика.

4.4. Учитель обладает правами создавать и управлять ресурсами информационно-образовательной среды LMS, определяет доступ к ресурсам для класса и отдельных учеников; контролирует класс, проверяет достижения учеников и их исполнительность; назначает учащимся групповые и индивидуальные задания; размещает объявления.

4.5. Ученик работает с ЦОР, предназначенными учителем для изучения; выполняет задания on- или off-line.

4.5. Гость – это любой пользователь, не прошедший авторизацию, который может просматривать уроки, предназначенные для изучения.
5. Педагогические принципы построения Системы управления обучением (LMS)

5.1. Принцип научности – научная достоверность изложения содержания учебного материала; соответствие используемой терминологии ее современным научным толкованиям.

5.2. Принцип доступности – представление учебного материала сообразно конкретным возрастным особенностям учащихся; отсутствие интеллектуальных, моральных, физических перегрузок учащихся.

5.3. Принцип наглядности – целесообразное привлечение органов чувств к восприятию и переработке учебного материала; максимальная визуализация учебного материала.

5.4. Принцип системности – соответствие ЦОР определенному структурному компоненту учебного процесса: мотивационно-целевому; содержательному; операционно-деятельностному или оценочно-результативному

5.5. Принцип сознательности и интерактивности – четкая постановка учебных задач для пользователей; опора на интересы учащихся и формирование мотивов учения; организация интенсивной умственной деятельности учащихся; организация опосредованного взаимодействия в режиме реального времени и обратной связи.

5.6. Принцип связи теории с практикой – практикоориентированность учебного контента; ориентация контента на современные процессы развития общества и экономики.
6. Требования к Модулю учебных программ
6.1. Модуль учебных программ обеспечивает доступ участников образовательного процесса к нормативным документам, регламентирующим образовательный процесс: Государственные общеобразовательные стандарты образования, учебные планы, типовые учебные программы, авторские учебные программы.
7. Требования к Модулю объявлений

7.1.Модуль позволяет учителю дать объявления, предназначенные для определенного класса или пользователя.

7.2. Объявления представляют собой сообщения, которые могут представлять собой назначения определенных ЦОР для изучения, дату работы с определенными темами, конкретные задания, напоминание о необходимости завершить задания в течение определенного срока и т.д.
8. Требования к Модулю разработки учебного контента
8.1. Модуль разработки учебного контента предоставляет учителю инструментарий для разработки, управления и введения содержания обучения, создания или публикации собственных дидактических материалов, авторских программных продуктов, викторин, контрольных работ и т.д.

8.2. Учебный контент, создаваемый учителем, может быть статическим (HTML страницы, тексты) и интерактивным, с элементами анимации и голосовым сопровождением. Встроенный редактор учебного контента позволяет интегрировать в едином представлении образовательные материалы различного назначения; позволяет форматировать текст, создать нумерованный или маркированный список, вставить рисунок или гиперссылку, разместить таблицу и многое другое.

8.3. Учитель может загрузить в систему файлы различных форматов (графических, звуковых, видео, текстовых).

8.4. Учебный контент, который учитель создает или загружает, становится частью системы и может быть неоднократно

использован для проведения уроков или самостоятельной раблоты учащихся. Для этого создаваемому или загружаемому файлу присваивается наименование, которое должно быть понятно ученикам и четко отражать его содержание.

8.5.Учитель должен иметь возможность назначить созданный им контент для работы ученикам и контролировать эту работу.

8.6. Создавать учебный контент могут только учителя, ученики могут только работать с созданными учителями ресурсами, выполнять задания, отправлять учителю ответы.

8.7 Ученик может отправить на сервер результаты выполненного задания в виде нескольких отдельных файлов, в виде файла, в виде текста. Модуль позволяет учителю просмотреть файлы ответов и дать каждому ученику комментарии на выполненное задание.

9. Требования к Модулю управления контентом

9.1. Модуль управления контентом предоставляет инструментарий поиска и работы с ЦОР в соответствии со структуризацией учебного курса по предмету.

9.2. Модуль содержит каталоги цифровых образовательных ресурсов и является механизмом целевого предоставления элементарных составляющих учебного контента согласно мотивационно-целевому, содержательному, операционно-деятельностному и оценочно-результативному компонентам процесса обучения.

9.3. ЦОР создаются по тематическим элементам учебных предметов и дисциплин. Каждый ЦОР автономен и представляет собой законченный интерактивный мультимедиа продукт, нацеленный на решение определенной учебной задачи.

9.4. Все ЦОР должны быть выполнены по стандарту SCORM.

9.5.Типы ЦОР, обеспечивающие мотивационно-целевой компонент электронного обучения: мультимедийная озвученная презентация; игровая озвученная презентация; анимированная озвученная логико-структурная схема; интерактивные задания; автоматизированные опросники; игровые тесты.

9.6.Типы ЦОР, обеспечивающие содержательный компонент электронного обучения: мультимедийное объяснение нового материала; учебный видеофильм; игровая озвученная презентация; анимированная озвученная логико-структурная схема; архивные документы; фотоколлекции; анимированные карты; статические карты; звукозаписи, озвученные тексты; анимированные образцы решения задач и видов разбора.

9.7.Типы ЦОР, обеспечивающие операционно-деятельностный компонент электронного обучения: виртуальные лабораторные работы; интерактивные задания; электронные задачники; электронные практикумы; интерактивное моделирование; электронный словарь; интерактивные игры; электронные конструкторы; компьютерные измерители; анимированные интерактивные карты.

9.8.Типы ЦОР, обеспечивающие оценочно-результативный компонент электронного обучения: тестирующие программы по темам уроков; по итогам четверти; по итогам года; по подготовке к промежуточному государственному контролю; по подготовке к единому национальноу тестированию.

9.9. ЦОР, обеспечивающие мотивационно-целевой компонент электронного обучения должны быть направлены:

9.9.1.на восприятие ясного представления целей обучения в наглядном и обозримом виде;

9.9.2.на осмысление целей обучения как логико-структурной совокупности локальных, системных и функциональных знаний; логической группировки существенных и несущественных признаков и свойств изучаемых предметов, явлений и процессов;

9.9.3.на понимание целей обучения путем предоставления звукового комментария;

9.9.4.на обобщение в иерархизированной блок-схеме базовых понятий по предмету;

9.9.5.на закрепление понимания целей обучения, способствующее его переводу в долговременную память.

9.9.6.на практическое применение целей обучения путем творческого его переосмысления и дополнения.

9.10. ЦОР, обеспечивающие содержательный компонент электронного обучения, должны быть направлены:

9.10.1. на восприятие учебно-познавательной информации, осознание учащимися ощущаемых внешних свойств, качеств и признаков познаваемых предметов, явлений, процессов; включать яркие и убедительные примеры, факты, доказывающие правильность выдвигаемых положений, представлений познаваемых предметов, явлений, процессов; обеспечивающих приемлемость и совершенство раскрытия содержания учебной информации;

9.10.2. на осмысление учебно-познавательной информации и формирование образных представлений, включающее следующие операции: анализ воспринятых свойств и признаков изучаемых предметов и явлений, зафиксированных в представлениях, по степени их важности для раскрытия сущности этих предметов и явлений, постижение сущности (причин и следствий) изучаемых предметов, явлений и процессов;

9.10.3. на понимание учебного материала и активизацию мыслительной деятельности обучаемого: сравнение и анализ изучаемых явлений сообщающего изложения с элементами проблемности, проблемного изложения (показательное и диалогическое проблемное изложение); создание правильных ярких образов изучаемого материала;

9.10.4. на обобщение учебной информации: вычленение существенных и несущественных признаков изучаемых явлений; рассуждение, выдвижение гипотез и теоретические обобщения;

9.10.5. на закрепление изучаемого материала путем переноса изученных предметов, явлений и процессов в новых текстовых источниках, формирование функциональной грамотности – умений воспринимать и анализировать информацию, представленную в различных формах, понимать вероятностный характер многих реальных зависимостей;

9.10.6.на практику: приложимость абстрактных теоретических знаний к решению конкретных задач действительности;

9.11. ЦОР, обеспечивающие операционно-деятельностный компоненит электронного обучения должны быть направлены:

9.11.1.на восприятие условий интерактивных заданий путем точного и четкого формулирования задачи, сути проблемы, вопроса, педагогических установок, направленных на целенаправленное формирование у учащихся умения самостоятельно выполнять задания;

9.11.2. на осмысление способов решения задач, выполнения воспроизводящих, устных, письменных, тренировочных, графических, проблемно-поисковых упражнений; проведения проектных и творческих заданий; практических и лабораторных работ на основе анимированных образцов их выполнения, направленных на целенаправленное формирование у учащихся умения самостоятельно выполнять задания;

9.11.3. на понимание учебной информации на основе включенности в максимально возможные виды деятельности за счет разнообразия форм заданий, предоставляющих возможность контролируемых тренировочных действий (устных/ письменных упражнений; воспроизводящих, тренировочных, проектных, графических, проблемно-поисковых, эвристических, исследовательских, творческих заданий; практических и лабораторных работ и др.), ориентированных на мыслительную деятельность, требующих конструирования ответа, а не просто механического запоминания;

9.11.4. на обобщение способов решения задач, типов упражнений, порядка проведения проектных и творческих заданий; алгоритма решения практических и лабораторных работ; наличие разнообразных интерактивных заданий, обеспечивающих формирование обобщения и систематизации знаний;

9.11.5. на закрепление изучаемого материала, способствующее переводу знаний в долговременную память и применению усвоенной учебной информации после некоторого перерыва в новой ситуации,"на новой основе", на новых примерах, на собственных примерах изучаемых явлений, законов, закономерностей, причинно-следственных зависимостей, разрешение посильных и значимых для них учебных про­блем;

9.11.6. на практику: наличие интерактивных заданий на творческое применение усвоенных знаний, умений и навыков в творческих проектах; в написании эссе; сочинений, оценки исторических событий, где обучающийся реализует свои намерения, действует от своего лица и т.д.

9.12. ЦОР, обеспечивающие оценочно-результативный компонент электронного обучения должны быть направлены:

9.12.1. на восприятие тестирующих программ, обобщающих тестов, диктантов с обоснованными педагогическими установками и инструкциями, обеспечивающими независимый контроль и оценку учебных достижений учащихся; показ результата, количества правильных и неправильных ответов;

9.12.2. на осмысление сущности тестирующих программ с разными видами контроля: как контрольно-корригирующих, контрольно-предупреждающих, контрольно-стимулирующих и контрольно-обобщающих; как начального, промежуточного, итогового; как многоуровневых;

9.12.3. на понимание своего уровня учебных достижений и определение пробелов;

9.12.4. на обобщение содержания тестирующих программ, их соответствия содержанию учебного материала электронного учебника и соответствия тестового материала оцениваемому уровню деятельности обучаемых;

9.12.5. на закрепление изучаемого материала, способствующее переводу знаний в долговременную память на основе программирования тестов методом случайной выборки вопросов;

9.12.6. на практику: на приложимость абстрактных теоретических знаний к решению конкретных задач действительности.

9.13. Информация об исполнении заданий учеником запоминается в базе данных (история обучения). Учитель имеет возможность просматривать результаты выполнения заданий учениками.

10. Требования к Модулю Интернет-ресурсов

10.1. Модуль Интернет-ресурсов представляет собой инструмент для формирования и накапливания полезных интернет-ссылок по предмету.

10.2. Учитель имеет возможность формировать тематический каталог Интернет-ресурсов по предмету, сделав ссылки на соответствующие веб-страницы.

10.3. С помощью этого инструмента Модуль имеет возможность демонстрировать внешние веб-страницы через интерфейс системы в рамках курса.

жүктеу/скачать 319.38 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: