Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Ұлттық АҚпараттандыру орталығЫ» АҚ

Сыныпты басқару ЖҮЙЕСІНІҢ (CRMS)

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ АРХИТЕКТУРАСЫ ТУРАЛЫ»

ЕРЕЖЕ

1.2. CRMS ұстаздар оқушылардың дербес компьютерлерін толық басқарып және қадағалап отыруына мүмкіндік беретін, мультимедиялық кабинетте өткен сабақтары бойынша негізгі қызметтермен қамтамасыз ететін өзінің арнайы бағдарламалық камсыздандыруын ұсынады: басқару, қадағалау және оқушылармен қарым қатынасы.

1.3. Ереже, меншіктік және ведомствалық бағыныштылық формасына (ары қарай – білім ұйымдары) тәуелсіз, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің оқу бағдарламасын жүзеге асыратын білім беру ұйымдары үшін сыныпты басқару жүйесінің (CRMS) педагогикалық архитектурасына біртұтас әдіснамалық амалды қамтамасыз етуге және CRMS құрамына кіретін модульдер тізімін анықтауға арналған.

2 Нормативтік сілтемелер
Осы Ережеде келесі құжаттарға сілтемелер пайдаланылды:

2.1. «Білім беру туралы» № 389-1 2007 ж. 27 шілдедегі Қазақстан Республикасының заңы.

2.2. «Ақпараттандыру туралы» № 217-3 2007 ж. 11 қаңтардағы ҚР-ның заңы

2.3. «Қазақстан – 2030» Ұзақмерзімді Стратегия.

2.4. «Келешекті бірге құрамыз» 2011 ж. 28 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы

2.6. 2010-2014 жылдарға Қазақстан Республикасын жылдамдатын индустриалдық-инновациялық дамыту бойынша мемлекеттік бағдарламасы

2.7. 2010-2014 жылдарға ақпараттық және қатынастық технологияларды дамыту бағдарламасы.

2.8. 2011-2015 жылдарға Қазақстан Республикасының № 160 қаулысымен 2011жылы 19 ақпанда бекітілген Білім және ғылым министрлігінің стратегиялық жоспары

2.9. Бағдарламалық құжаттаманың біртұтас жүйесі. Терминдер мен анықтамалар» және б. СТ ҚР 1991-2002 Мемлекеттік стандарты.

3. Сынып басқару жүйесін (CRMS) пайдаланушылар
3.1. CRMS пайдаланушылар негізінің білім жүйесіне тікелей ат салысатындар қатары:

• 
  мұғалім;
  
• 
  оқушы;
  
• 
  әкімші.
  

3.3. Әкімші қолданушыларға техникалық қолдау көрсетіп, жұмыс істеу жүйесінің әдебін қадағалап отырады.

3.4. Мұғалім басқару құқығына ие, яғни оқушылардың іс-әрекеттерін толық бақылап, қадағалап отырады.

3.5. Оқушы тек мұғалімнің рұқсатымен ғана жүйеге ену мүмкіндігі бар әрекетке ғана кіре алады.

4.2. CRMS интерфейс бағдарламасы үш тілде қолдау табады: қазақ, орыс, ағылшын тілдері. Тілді таңдау жүйеге енер кезде таңдалады.

4.3. жүйеге кіру әкімші құрған логин мен парол арқылы жүзеге асады. Оның оқушының сабаққа қатысқандығын айқындап, қатынас шегін анықтайтын жүйесі бар.

4.4. CRMS кез келген пішімдегі файлдарды қабылдай береді (тексттік, графикалық, аудио-, видео және т.б.).

4.5. CRMS Интернетке шыға алады.

4.6. CRMS оқыту әдістері әр түрімен қамттылған: жұптасып, топтасып, жеке істелген жұмыс және жаппай сұрақ қоюлары, топ пікірталастар және т.б.

4.7. мұғалім жағынан бақылау оқушыға білінбей іске асады және негізгі оқу ісіне кедергі жасалмайды.

4.8. CRMS жүйесі екі модульден тұрады:

• 
  Мұғалім модулі
  
• 
  Оқушы модулі
  

5.2. Мұғалім модулі мыналарды қамтиды:

• 
  оқушы компьютерін басқару, өшіріліп тасталған файлдар операциясын қайта енгізу ( копьютерде қосымша іске қосуға, тышқан мен пернетақшаны басқаруға, қосуға, қайта қотаруға, өшіруге) мүмкіндігі бар;
  
• 
  сынып сұлбасын басқару; сынып сұлбасынан компьютерді қосуға және өшіруге болады;
  

• 
  мұғалім копьютерінен сыныпта іске қосылып тұрған компьютерлер әр оқушылардың санын анықтауға және автоматты түрде жергілікті желіден қосылып тұрған компьютерлер санын анықтауға болады;
  

• 
  оқушыларды сынып сұлбасы арқылы топтастыру немесе жұптастыруға болады;
  
• 
  өз мониторынан оқушы жұмыс үстелін алыстан бақылауға; жеке оқушыны, таңдалған топты немес толық сыныптың іс-әрекетін монитор экраны арқылы қадағалап отыруға болады;
  
• 
  оқушылар компьютеріндегі кейбір әрекеттерін бұғаттау, оқушыға негізгі оқу құжатына қайта келтіру және көмектесу үшін оқушы экранын ақ түстілеп тастау мүмкіндігі бар;
  
• 
  мұғалім экранын топ оқушылары немесе бір ғана оқушыға трансляция жасай алады;
  
• 
  дәрісхана компьютерінің кез келген ілініп тұрған экранына немесе интерактивті тақтасына суреті трансляциялай алады;
  
• 
  мұғалім сөзін тікелей эфир арқылы барлық оқушыларға немесе арнайы бір топқа хабар тарата алады;
  
• 
  жазу, бұрынғы мұғалімнің сөзін барлық оқушыларға немесе белгілі бір топқа жаңғыртуға және хабар таратуға болады;
  
• 
  оқушылар тобына немесе жеке -жеке әңгімелерін тыңдатуға болады;
  
• 
  таңдалған оқушылар немесе бірнеше оқушылардың даусын барлық дәрісхана эфирінде трансляциялауға болады;
  
• 
  аудио- және видеоқұжаттарды барлық оқушыларға немесе таңдалған бір топқа трансляциялауға, сондай-ақ кез келген қосымша дыбыс құрылғыларын пайдалануға болады;
  
• 
  дыбысты өшіріп тастау мүмкіндігі бар;
  
• 
  аудио- немес видеқұжаттар жүріп жатқан уақытта оқушыларға ауызша түсіндіру керек;
  
• 
  файлдарды тарату және жинау керек;
  
• 
  оқушы компьютеріндегі аралық сақтағыш мазмұнын мұғалім компьютерінің аралық сақтағышына көшіріп алуына болады;
  
• 
  шұғыл хабар жасауға мүмкіндік бар;
  

Сұхбат басқару жүйесінде ч

• 
  ат және топ қатынасын құру мүмкіндігі бар
  
• 
  
  
• 
  
  
• 
  
  
• 
  
  
• 
  
  
• 
  ;
  

• 
  кез келген оқушыдан шақыру алуға және оқушының кез келгенін шақыру мүмкіндігі бар;
  
• 
  оқушылардың бір бірімен хат алмасу мүмкіндігі, жетекші қарамағында форумға қатысушылармен сөйлесу мүмкіндігі бар;
  
• 
  оқушылар Интернетке қосылғанда мұғалімнің қатаң бақылауы болуы керек; тек бекітілген веб-сайттарда ғана рұқсат беріледі, шектеулі және кез келген веб-сайтқа кіру тыйым салынады;
  
• 
  жеке тестілерін жасаған және жіберген оқушылардың озық мүмкіндігін бағалау, әр түрлі нұсқада тесттер дайындау, (бірнеше жауап нұсқаларымен, жауаптың екі нұсқа түрімен – ия/жоқ деген, жауабы шығарылған болу керек және т.б.) нәтижелердің автоматты жинағы, олардың өңделген және шығарған нәтижелері, мұғалім біліміне қарап бағасын қояды;
  
• 
  он-лайн сұрақ-жауаптарын жүргізу керек;
  
• 
  басып шығарғышты және қатынасуын қолдану, оқушының басып шығарудағы құжаттарына рұқсат берілген немесе шектеулі саны, бет сандарына қарап басып шығарғыш қолданысын шектеу, экран бетінде сол уақыттағы санды жалпылауыш басып шығарудағы айғақтауышты бақылауда, қай оқушы дәл сол уақытта басып шығару жүйесінде екенін көрсету керек.
  
• 
  жады деректерін және сабақ нысандарын сақтау, мұғалім жазбалары, оқушылардың жеке жазбалары, тұсаукесер уақтысындағы экрандағы суреттер/түсінікті жақтаушы, сынып немес топ сұрақтарының шешімі; оқушылар тестілерінің жеке нәтижелері; сабақ барысында қолданылған URL веб-сайттары, кез келген сынып транскриптор чатының көшірмесі болуы керек.
  

6.2. Оқушы модулі мыналарды қамтиды:

- қосуда үнемделген уақыт /сабақтың басында және аяғында компьютерді өшіру; веб-сайттардан қажетті қосымшаларды іздеу және жіберу және т.б.;

• 
  жүйедегі оқушының идентификациясы;
  
• 
  офистік және басқа бағдарламаларда негізгі тәртіпте жұмыс істеу;
  
• 
  мұғалімнің қадағалуымен дәл сол кезде қосылып тұрған барлық сынып немес топ үшін тапсырманы орындау;
  
• 
  мұғалім өз компьютерінен немесе оқушының компьютерінен трансляцаланған деректі ғана өз мониторынан қарау;
  
• 
  мұғаліммен сөйлескендей, сынып оқушыларының барлығымен сөйлесу керек және т.б.
  
• 
  Интернет сайтындағы тек мұғалім кіре алатын қосымшамен ғана жұмыс істеу;
  
• 
  мұғалімнің қосымша дерек ретінде жіберілген аудио- және видеоқұжаттарын қабылдау;
  
• 
  шынайы уақыт тәртібімен тесттер сұрағына жауап беру;
  
• 
  мұғалімдер рұқсат берген қатынасудан тестілеу кезіндегі жауаптар нәтижесін қарау, басқа оқушылардың жауабымен салыстыру;
  
• 
  мұғалім берген тақырыпта форумға қатысу;
  
• 
  бір бірімен немес мұғалімдермен чат алмасу;
  
• 
  мұғалімдермен немесе мұғалімнің рұқсатымен басқа оқушылармен дауыс хабарымен алмасу;
  
• 
  мұғалімге сұрақ қоюға немесе көмек көрсету жайында сұрау жіберу, мұғалімді кеңес алу үшін шақыру мүмкіндігін қолдану;
  
• 
  компьютерге жазба жүріп немесе құлаққап арқылы тыңдалып жатқан кезде ауызша жауап беруге болады;
  
• 
  тек рұқсат берілген қатынасудан құжаттарды басып шығаруға болады.
  

CRMS является одним из системообразующих компонентов системы электронного обучения (e-Learning). Задача внедрения системы электронного обучения (e-learning) определена Государственной программой развития образования РК на 2011-2020 гг. в республике. К 2015 году планируется охватить электронным обучением 50% организаций образования, а к 2020 году довести этот показатель до 90.

Необходимость управления использованием информационно-коммуникационными технологиями в сегодняшних современных классах никогда не была такой огромной. В настоящее время в 3450 школах имеются лингафонные мультимедийные кабинеты, по сравнению с 2005 годом их количество увеличилось на 2661. Для внедрения автоматизации учебного процесса каждая организация образования будет оснащена необходимым оборудованием: компьютеры новой модификации, обеспечение широкополосного доступа к Интернету и др.².

CRMS помогает учителям улучшить эффективность электронного обучения посредством максимального использования дидактических возможностей компьютера, позволяет поддерживать внимание учеников, контролировать использование ими приложений и веб-сайтов, использовать он-лайн помощь и чат-запросы, экономить время благодаря автоматическим рассылке и сбору рабочих файлов, быстрому опросу класса и немедленному показу результатов, осуществляет поддержку различных видов учебной деятельности.

1.2. CRMS представляет собой специальное программное обеспечение, позволяющее учителю полностью контролировать и управлять ученическими персональными компьютерами, обеспечивать основные функции по проведению занятий в мультимедийном кабинете: управление, наблюдение и общение с учениками,

1.3. Положение предназначено для обеспечения единого методологического подхода к педагогической архитектуре системы управления классом (CRMS) для организаций образования, реализующих учебные программы начального, основного среднего и общего среднего образования, независимо от форм собственности и ведомственной подчиненности (далее – организация образования), для определения перечня модулей, входящих в состав CRMS, и их функционала.
2 Нормативные ссылки
В настоящем Положении использованы ссылки на следующие документы:

2.1.Закон Республики Казахстан от 27 июля 2007 г. «Об образовании» № 389-1.

2.2. Закон РК «Об информатизации» от 11 января 2007 г. № 217-3.

2.3. Долгосрочная Стратегия «Казахстан – 2030».

2.4. Послание Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева народу Казахстана от 28 января 2011 года «Построим будущее вместе!»;

2.6. Государственная программа по форсированному индустриально-инновационному развитию Республики Казахстан на 2010-2014 годы.

2.7. Программа развития информационных и коммуникационных технологий на 2010-2014 гг.

2.8. Стратегический план Министерства образования и науки Республики Казахстан на 2011-2015 гг., утвержденный постановлением Правительства РК от 19 февраля 2011 г. № 160.

2.9. Государственный стандарт СТ РК 1091-2002 «Единая система программной документации. Термины и определения».

3.  Пользователи системы управления классом (CRMS)
3.1. Основными пользователями CRMS являются непосредственные участники образовательного процесса:

• 
  учитель;
  
• 
  ученик;
  
• 
  администратор.
  

3.3.Администратор выполняет техническую поддержку пользователей, контролирует корректность функционирования системы.

3.4. Учитель владеет правами управления, наблюдения, полного контроля за действиями учеников.

3.5. Ученик может зайти в систему только с разрешения учителя и выполнять только те действия, к которым открыт доступ.

4.2. Интерфейс программы CRMS должен функционировать на трех языках: казахском, русском, английском языках. Выбор языка должен осуществляться при входе в систему.

4.3. Вход в систему осуществляется с помощью логина и пароля, назначенных администратором. Авторизация ученика в системе служит для решения задачи учета статуса присутствия ученика на занятии.

4.4. CRMS обеспечивает поддержку файлов любого формата (текстовых, графических, аудио-, видео и т.д.).

4.5. CRMS может иметь выход в Интернет.

4.6. CRMS обеспечивает возможность применения различных методик обучения: работа в парах, группах, индивидуальный и фронтальный опросы, групповое обсуждение и др.

4.7. Наблюдение со стороны учителя происходит незаметно для ученика и не отвлекает того от основной учебной деятельности.

4.8. CRMS включает основные 2 модуля:

• 
  Модуль Учителя
  
• 
  Модуль Ученика
  

5.2. Модуль Учителя обеспечивает:

• 
  управление компьютером ученика, проведение всевозможных удаленных файловых операций (запуск приложений, управление клавиатурой и мышью, включение, перезагрузка и выключение компьютера);
  
• 
  управление схемой класса; возможность добавления или удаления компьютера из схемы класса;
  

• 
  автоматическое определение всех включенных компьютеров локальной сети и отслеживание присутствия учеников в классе через отражение доступных компьютеров на учительском компьютере;
  

• 
  объединение учеников в группы или пары через управление схемой класса;
  
• 
  удаленное наблюдение на своем мониторе за рабочим столом ученика; возможность отслеживания действий учащихся через мониторинг экранов как отдельных учеников, выбранной группы учеников или целого класса;
  
• 
  блокировку различных действий учеников за их компьютерами, возможность делать экран ученика белым, чтобы привлечь внимание и помочь ученикам сконцентрироваться на освоении учебного материала;
  
• 
  трансляцию экрана учителя группам учеников или конкретному ученику; встроенный инструмент примечаний к транслируемому материалу;
  
• 
  трансляцию изображения с монитора любого компьютера аудитории на настенно-потолочный экран и\или интерактивную доску;
  
• 
  вещание речи учителя в прямом эфире всем ученикам или выбранной группе учеников;
  
• 
  запись, воспроизведение и вещание ранее записанной речи учителя всем ученикам или выбранной группе;
  
• 
  прослушивание диалогов групп учеников или каждого индивидуально,
  
• 
  выбор ученика или нескольких учеников для трансляции их голосов всей аудитории в эфире, контроль права учеников вещать в эфир;
  
• 
  трансляцию аудио- и видеоматериалов всем ученикам или выбранной группе учеников со своего компьютера, а также любого дополнительного звукового устройства;
  
• 
  возможность отключения звука;
  
• 
  устное комментирование во время трансляции аудио- или видеоматериала учащимся;
  
• 
  раздачу и сбор файлов;
  
• 
  копирование содержимого буфера обмена компьютера ученика в буфер обмена учительского компьютера;
  
• 
  возможность сделать экстренное объявление;
  

• 
  создание чатов и группового общения, управление системой диалога,
  

• 
  возможность принять вызов от любого ученика или вызвать любого учащегося самому;
  
• 
  возможность учеников обмениваться текстовыми сообщениями между собой, общаться с другими учениками в форумах под руководством учителя;
  
• 
  контроль учителем выхода в Интернет учеников; разрешение доступа только к утвержденным веб-сайтам, предотвращение доступа к любым или ограниченным веб-сайтам.
  
• 
  возможность оценивать прогресс учеников через разработку и рассылку собственных тестов, создание различных вариантов тестов (с несколькими вариантами ответов, с двумя вариантами ответов – да/нет, с вводом ответа и т.д.) с автоматическим сбором результатов, их обработки и выдачи результатов, согласно выставленными учителем критериями оценки знаний.
  
• 
  проведение он-лайн блиц-опросов;
  
• 
  контроль доступа и использования принтера, разрешение и ограничение вывода документов учеников на печать, ограничение использование принтера по количеству страниц; вывод на экран в реальном времени индикатора печати для идентификации того, какой ученик в данный момент осуществляет печать.
  
• 
  сохранение в памяти данных и объектов урока, записок учителя, индивидуальных записей ученика, снимков с экрана во время презентации / поддерживающих объяснений, результатов опроса класса или группы; индивидуальные результаты тестов учеников; URL веб-сайтов, которые использовались во время урока; копии любых транскриптов чата класса. 
  

6.2. Модуль Ученика обеспечивает:

• 
  экономию время на включении /выключении компьютера в начале и конце урока; поиск и запуск нужных приложений веб-сайтов и т.д.;
  
• 
  идентификацию ученика в системе;
  
• 
  работу в обычном режиме на своем компьютере в офисных или других программах;
  
• 
  выполнение заданий, предусмотренных учителем для всего класса или группы, в которую он включен в данный момент;
  
• 
  просмотр на своем мониторе того, что ему транслирует учитель со своего компьютера или компьютера другого ученика;
  
• 
  общаться как с учителем, так и с другими учениками класса и т.д.
  
• 
  работу только с теми приложениями, сайтами Интернет, устройствами хранения информации, к которым учителем разрешен доступ;
  
• 
  получение переданной учителем дополнительной информации, аудио- и видеоматериалов;
  
• 
  ответы на вопросы тестов в режиме реального времени;
  
• 
  при разрешенном доступе учителя просмотр результатов своих ответов при тестировании, сравнение их с результатами других учеников;
  
• 
  участие в форуме на заданную учителем тему;
  
• 
  обмен в чате сообщениями друг с другом или учителем;
  
• 
  обмен голосовыми сообщениями с учителем или с разрешения учителя с другим учеником;
  
• 
  возможность задать учителю вопрос или послать запрос о помощи, вызвать учителя для консультации;
  
• 
  возможность проговаривать устный ответ с прослушиванием в наушниках или за­писью в компьютер;
  
• 
  печать документов при разрешенном доступе.