Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Ұлттық ақпараттандыру орталығы» АҚ

3. Негізгі анықтамалар

3.2. Виртуальдық тренажерлер: мамандық бойынша біліктер мен машықтарды қалыптастыруға бағытталған компьютерлік қолданбалы бағдарламалық өнімдер (автомобильді техникалық күтуден өткізу, компьютердің жинақталатын бөліктерін жинастыру-бөлшектеу, ауылшаруашылық техникаларды жөндеу, киімдерді құрастыру, тарануды орындау және т.б.).

4.1. техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарындағы электрондық оқыту:

• 
  ҚР-ның кәсіптік мектептеріндегі, лицейлеріндегі, колледжлеріндегі электрондық оқыту саласындағы біртұтас мемлекеттік саясатты қамтамасыз етуді қарастырады;
  

• 
  дәстүрлі және электрондық кәсіптік білім беруді кіріктіруге халықтың қатынас құруын қамтамасыз етеді;
  
• 
  еңбек нарығында қажет етілетін білікті маманның тұлғалық қалыптасуына мүмкіндік туғызатын кәсіптік метептердегі және колледждердегі жаңашылдық білімдік процесті қамтамасыз етеді.
  
• 
  АҚТ-ды қолдану бойынша кәсіптік мектептер мен колледжлердің инженер-оқытушылық құрамына қойылатын талаптарды анықтайды.
  

• 
  ағыттар мен мамандықтар бойынша білімдік оқу бағдарламаларын дайындау;
  
• 
  ведомствалық бағыныштылығына, меншіктік формасына, типтері мен түрлеріне тәуелсіз түрде техникалық жәнекәсіптік білім беру ұйымдарындағы электрондық оқытуды ұйымдастыру;
  
• 
  техникалық және кәсіптік білім беру үшін электрондық оқулық басылымдарын және әдістемелік нұсқауларды дайындау;
  
• 
  техникалық және кәсіптік білім беретін педагогтар мен ұйымдардың іс-әрекеттерін мемлекеттік аттестаттау мен лицензиялау
  

• 
  білімдік процесс субъектілерінің ақпарқатынастық өзара әрекеттестігінің парадигмасын енгізуді;
  
• 
  техникалық және кәсіптік білім беру мазмұнын таңдауға қойылатын талаптарды, ақпараттандыру заңдылықтарын ескере отырып оның сапасы мен деңгейін реттеуді;
  
• 
  техникалық және кәсіптік білім беру мен инклюзивтік білім беру ұйымдарының педагогикалық процесінде электрондық оқытуды ұйымдастыруға жаңашылдық амалдар пайдалануды;
  
• 
  оқушыларды әлеуметтендіруді жүзеге асыру үшін жағдайлар жасауды;
  
• 
  оқушылардың біртұтас білімдік кеңістігін құруды;
  
• 
  білім беру деңгейлерінің арасындағы сабақтастық байланыстарды қамтамасыз етуді;
  
• 
  техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының практикасына оқытудың қашықтықтық формасын енгізуді
  

Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарындағы электрондық оқытудың басты мақсаты: ашық ақпараттық білімдік кеңістіктегі ұшқыр ақпарқатынастық өзара әрекеттестіктің негізінде қағидасы «бүкіл ғұмыр бойы оқу» болуы тиіс оқушылардың ақпарқатынастық тұлғалығын қалыптастыру.

Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарындағы электрондық оқытудың негізгі міндеттері:

• 
  жаппай сапалы білім беруге бағытталған озық білімдік ресурстар мен технологияларға білімдік процестің барлық қатысушыларының тең қатынас құруын қамтамасыз ету;
  
• 
  толық бағалы білімдік кеңістікті құру және әрбір оқушының жеке дара дамуын кешенді сүйемелдеуді қамтамасыз ету;
  
• 
  жаппай сапалы білім беруді қамтамасыз ететін білімдік процесті технологияландыру;
  
• 
  техникалық және кәсіптік білім беруді басқару жүйесін автоматтандыру;
  
• 
  білім алушылар мен педагогтардың ақпарқатынастық мәдениетін дамыту.
  

Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарындағы электрондық оқытудың негізгі субъектілері болып білімдік процес пен басқарудың тікелей қатысушылары саналады: директор, кәсіптік мектептер мен колледжлер директорының орынбасарлары (оку және тәрбие істері бойынша, ғылым бойынша, әкімшілік-шаруашылық іс-әрекеттер бойынша және т.б.); оқытушылар; өндірістік оқу шеберлері, психологтар, оқушылар; ата-аналар, кітапханашылар, дәрігерлік қызметкерлер.

6.1. Электрондық оқыту құралдарын пайдалану оқу жүктемесінің 30%-ға дейінгі көлемінде ұсынылады.

6.2. Электрондық оқытудың құралдары болып кейстік технология, ТV-технология, желілік технологиялар саналады.

6.3. Дайындаудың белгілі бір бағыттары (мамандықтары) үшін электрондық оқытудың мазмұны техникалық және кәсіптік білім берудің білімдік бағдарламаларымен сәйкес анықталады. Дайындаудың әрбір бағыты (мамандығы) бойынша білімдік бағдарлама мазмұнының міндетті минимумы сәйкес мемлекеттік білімдік стандартпен тағайындалады.

6.4. Электрондық оқыту оқытушының білім алушылармен өткізетін міндетті сабақтарының көлемімен, оқу процесін ұйымдастырумен, оқытудың технологиясымен ерекшеленетін әр түрлі формаларда жүзеге асырылады. Кәсіптік мектептің педагогикалық кеңесінің шешімі және білім алушылардың келісімі бойынша білімдік бағдарлама оқытудың осы формаларының үйлесімімен игерілетін бола алады. Белгілі бір форма бойынша оқыту кезінде және оқытудың әр түрлі технологияларының үйлесімі жағдайында біртұтас білімдік стандарт әрекет етеді.

6.5. Электрондық оқыту кәсіптік мектептер мен колледжілердің білімдік міндеттерін кешенді шешуге бағытталған, олар келесі бағдарламалық өнімдер арқылы қамтамасыз етіледі:

• 
  Мектепті басқару жүйесі (SMS);
  
• 
  Сыныпты басқару жүйесі (CRMS);
  
• 
  Оқытуды басқару жүйесі (LMS);
  
• 
  Тестілеу жүйесі (TMS);
  
• 
  Өзара әрекеттестіктің менеджменті (CRM);
  
• 
  Жоспарлау жүйесі (PMS);
  
• 
  Пәндер бойынша электрондық әдістік жүйелер (MMS);
  
• 
  Электрондық психологиялық-сараптамалық жүйе (MPsMS);
  
• 
  Ақпараттық анықтамалық жүйе (IMS).
  

6.7. Электрондық оқыту барысында оқу іс-әрекетінің келесі түрлері пайдаланылады: бейнедәріс, кеңес беру, онлайн семинар сабақтары, практикалық сабақтар, зертханалық жұмыстар, бақылау жұмыстары, өзіндік жұмыстар, практика, курстық жобалау (курстық жұмыс), мамандық жұмыстарды орындау (дипломдық жұмыстар). Оқу пәндерінің ерекшеліктеріне байланысты оқу іс-әрекетінің басқа түрлерін де тағайындау мүмкіндігі бар.

Электрондық оқыту жағдайларында оқу іс-әрекетінің барлық түрі:

   оқытушының білім алушылармен дәрісханадағы немесе байланыстың электрондық құралдарын пайдалану арқылы педагогикалық қарым-қатынасы;

   тьютердің білім алушылармен дәрісханадағы немесе электрондық байланыс құралдарын пайдалану арқылы педагогикалық қарымқатынасы;

   білім алушылардың электрондық оқу материалдарымен өзіндік жұмысы.

арқылы жүзеге асырылады.

7.  Электрондық оқытудың телеқатынастық жасақтамасына қойылатын негізгі талаптар

7.1.   Оқу процесінің оқу жоспарымен және тоқсандық графигімен қарастырылған оқу іс-әрекетінің және педагогикалық қарым-қатынастың барлық түрі бойынша электрондық оқытуды ұйымдастыру үшін кәсіптік мектептің және колледжінің телеқатынастық арнасының өткізгіштік қабілеті жеткілікті болуы тиіс.

7.2. Кәсіптік мектептер мен колледжілердің технологиялық инфрақұрылымы әр түрлі (аналогтық, ерекшеленген, сымсыз, серіктік, ұшқырлық және т.б.) байланыс арналарының базасында Интернетке қатынас құруымен анықтала алады. Интернеттеудің болашағы білім беру ұйымдарының аймақтарында Интернет ресурстарына ұшқыр ұялы байланыс арқылы Wi-Max пен Wi-Fi-ді келесіде Wap-технологиялармен біріктіріп және енгізіп, жергілікті ғылыми-білімдік желіде және Интернетте олардың сымсыз қатынас құру аймағын құруға бағдарланған бола алады.

7.3. Электрондық оқытудың жүйесі тегі әр түрлі ресурстардың үлкен мөлшеріне қорғалған, мөлшерленетін және сенімді қатынас құруды ұсынуы тиіс.

7.4. Жүйенің пайдаланушылық интерфейсі браузерге (Интернет Explorer, Netscape Communicator және т.б.) негізделген болуы тиіс.

7.5. Көп деңгейлі архитектураны ұйымдастыру үшін e-learning жүйесінің тұғырнамасы географиялық түрде үлестірілген құрылымды дайындауды қамтамасыз етуі тиіс.

7.6. e-learning жүйесі аппараттық бөліктерді өндірушілерден тәуелсіз және барлық ішкі жүйе бойынша біртұтас болуы тиіс. Бағдарламалық бөліктің архитектурасы, әрбір модуль автоматтандырудың жеке объектілерінің қызметтілігін іске асыратын модульдік қағида бойынша қатарласып тұруы тиіс.

7.7. Электрондық оқытудың жүйесі:

• 
  Білімдік жүйені басқаруды қолдайтын бас аспап ретінде;
  
• 
  Білім беруді дамытудың ақпараттық және ғылыми әдістемелік жасақтамасының аспабы ретінде;
  
• 
  Электрондық оқыту Жүйесінің кез келген торабынан ыңғайлы мағлұматтарды орталықтандырылған жинақталуы бар білімдік жүйенің сараптама аспабы ретінде;
  
• 
  Білімдік жүйе бойынша статистикаға қажетті әр түрлі аспектілер туралы есеп-қисапты қалыптастыруды қамтамасыз ететін шешімдерді қабылдауға арналған аспап ретінде
  

7.8. Электрондық оқыту жүйесі барлық кәсіптік мектептер мен колледжілерге, оқытушылар мен білім алушыларға қатысты, ақпараттық-білімдік порталда (одан әрі – Портал) олардың орын ауыстыру динамиқасымен қатар, ақпарат сақталуы тиііс.

7.9. Ақпараттық білімдік портал санатталған және құрылымдалған ақпарат алу және алмасу үшін пайдаланушыларға қызметтер ұсынуы тиіс. Портал, білімдік және ақпараттық ресурстарға қатынас құрудың жалғыз нүктесі ретінде, Портал жұмысына пайдаланушының сапалы қатысуын қамтамасыз етуі тиіс.

7.10. Статикалық мәліметтер мен есеп-қисаптарды (оқушылардың үлгерімі, сабақтарға қатысушылық, on-line оқытуға қатысу, конференциялар қорытындысы, оқытушылар құрамына мұқтаждық және т.б.) автоматтық жариялау қамтамасыз етілуі тиіс, оның ішінде SMPS (кәсіптік мектептерді басқару жүйесі) қызметтерді қолдау.

7.11. Пайдаланушының Портал жұмысына қатысуы келесі міндеттердің орындалуын қосуы тиіс: Порталда ақпаратты қарап шығу; Порталды пайдаланушыларды тіркеу; пайдаланушының Порталға қауіпсіз кіруі; пайдаланушының жұмыс істеуін қамтамасыз ету, падаланушының Порталдан шығуы. Пайдаланушылар үшін ақпарат пен қызметтерді ұсыныудың негізгі міндеттері ұсынуды тұлғаландыру, Портал ауқымында статикалық және динамикалық контентті ұсыну, Портал ауқымында бағдарлауда (каталогтар, іздестіру, көмек көрсету) көмектер ұсыну, пошта қызметтерін ұсыну.

7.12. SMРS қатысушылық пен үлгерімді тіркеу жүйесін қамтиды. SMРS білім алушылардың қатысушылығын қадағалауға, негізінде әкімшілік саясатты жақсартуды жүргізе алатын болатын есеп-қисаптарды қалыптастыруға мүмкіндік береді. Жүйе орталық серверден және мәліметтер көмейінен тұруы тиіс. Мектепті басқару жүйесі кәсіптік мектептер мен колледжілерде ағымдағы бизнес процестерді есепке алып, ағымдағы іс қағаздарын жүргізуді автоматтандыруы тиіс.

7.13. CRMS – Classroom Management System (Сыныптарды басқару жүйесі) – сабақты аса тартымды және тиімді ете отырып, оқушылардың дербес компьютерлерін оқытушының толығымен бақылау мен басқаруына мүмкіндік беретін арнайы бағдарламалық жасақтама. Одан басқа, CRMS лездік дыбыстық хабарлар мен сұқбатты жеткізу, сондай-ақ бейне- және аудиофильмдерді таратып беру мен оларды шынайы уақыт режімінде көрсетуге мүмкіндігі бар толық бағалы лингофондық сыныптың қызметіне ие болуы тиіс

7.14. LMS – Learning Management System (Оқу процесін басқару жүйесі) оқу процесінің барлық субъектілеріне (кәсіптік мектеп әкімшілігіне, оқытушыларға, студенттер мен ата-аналарға) интерактивтіктің режімінде, on- және off-line режімдерінде оқытуды басқаруға, дербес блогтар және портфолио арқылы кәсіптік тәжірибелерді бөлісуге, оқушылардың динамикалық үлгерімін қадағалауға, сондай-ақ білім алушылардың, педагогтар мен кәсіптік мектеп әкімшілігінің рейтингілерін жүргізуге және көптеген басқаларды қадағалауға мүмкіндік береді.

7.15. TMS – Test Management System (Тестілеу жүйесі). Тестілер менеджері тестілерді дайындауды (редакциялауды, өзгертуді, әзірлеуді) ұйымдастыруға, тестілерді жариялауға және нәтижелерді қарап шығуға мүмкіндік туғызуы тиіс. Тестілерді орындау кезінде білім алушы сұрақтардың арасында орын ауыстыру, қиындық тудырған сұрақтарды кейінге қалдыру мүмкіндігіне ие болуы тиіс. Тестілердің менеджері тестілеудің алдында оқушылардың беделге ие болуын қолдауы тиіс, яғни тесті басталар алдында пайдаланушы тестіге құпия сөз енгізуі тиіс.

7.16. MMS – Method Management System – Пәндер бойынша электрондық әдістемелік жүйелер білімдердің психологиялық-педагогикалық, әдістемелік және пәндік бағдарланған салаларының кірігуін қамтамасыз етуге бағытталған. Электрондық әдістемелік жүйе – бұл пән аралық ақпараттың ұйымдастырылған және құрылымдалған ұшқыр, ашық, дамитын технологиялық базасы.

7.17. Электрондық психологиялық-сараптамалық жүйе (MPsMS – Monitor Psychology Management System) - бұл топ, оқытушы, кәсіптік мектеп, колледж және б. туралы кері байланыс алуға арналған жүйенің пайдаланушылардың сауалнама жүргізуіне мүмкіндік беруі тиіс болатын құрал. Сауалнама аты-жөні көрсетілмеген режімде өтетін бола алады. Нәтижелерге қатынас құру құқығының баптауы бар сұраныс нәтижелерін шығарудың икемді баптауы болуы тиіс.

7.18. IMS – Information Management System (Ақпараттық анықтамалық жүйе) білім беру ұйымдарының іс-әрекеттері (сабақтар кестесі, сыныптан тыс шаралар кестесі, асхана мәзірі және т.б.) туралы қысқаша ақпарат алуға мүмкіндік береді. Пайдаланушының рөліне байланысты e-learning жүйесінде есеп-қисаптарды қалыптастыру мүмкіндігі болуы тиіс. Сараптама және есеп-қисап бойынша талаптар жүйені енгізу кезіндегі кызмет ету кезеңінде анықталады.

8.1. Электрондық оқыту жүйесі жағдайларында білімдік іс-әрекеттің контенттік жасақтамасы тегі әр түрлі тасуыштардағы цифрлық білімдік ресурстар (ЦБР) болып табылуы және оларға жедел қатынас құрудың құралдары бар болуы тиіс. Цифрлық білімдік ресурстар толық шамада оқу процесін жүргізуді және білім алушылар білімдерінің сапасын қамтамасыз етуі тиіс. Цифрлық білімдік ресурстарға жедел қатынас құру құралдары ТД-, кейстік және желілік технологияларға негізделген бола алады.

8.2. Контенттік жасақтама мына қағидаларды қамтамасыз етуі тиіс:

8.2.1. Ғылымилық қағиданы (оқу материалының мазмұнын баяндаудың ғылыми дұрыстығы, пайдаланылатын терминологияның оның қазіргі заманғы ғылыми түсіндірмесіне сәйкестігі)

8.2.2. Түсініктілік қағидасын (оқу материалын білім алушылардың жеке ерекшеліктеріне сәйкес түсініктілігі, білім алушыларға түсетін артық зияткерлік, моральдық, физикалық жүктемелердің болмауы).

8.2.3. Көрнекілік қағидасы (оқу материалын қабылдау мен қайта өңдеуге сезім мүшелерін мақсатты түрде қатыстыру, оқу материалының барынша көрінерлігі).

8.2.4. Жүйелілік қағидасы (ЦБР-дың оқу процесінің белгілі бір құрылымдық құрамдас бөлігіне сәйкестігі).

8.2.5. Саналылық және интерактивтік қағида (пайдаланушылар үшін оқу міндеттерінің айқын қойылымы, студенттердің мүддесіне тірек және ілім түрткілерін қалыптастыру, студенттердің пәрменді ақыл-ой іс-әрекетін ұйымдастыру, шынайы уақыт режімінде өзара әрекеттестікті және кері байланысты ұйымдастыру).

8.2.6. Теорияның практикамен байланыс қағидасы (оқу материалының практикалық бағдарланғыштығы, ЦБР-дың қоғам мен экономиканың дамуының қазіргі заманғы процесіне бағдарлануы).

8.2.7. Кәсіптік бағдарланғыштық қағида (маманның қазіргі заманғы талаптар мен біліктілікке және өндірістің талаптарына сәйкестігі).

8.3. Кәсіптік мектептегі және колледжлердегі электрондық оқытудың контенттік жасақтамасын іске асырудың негізгі формасы мамандық бойынша (автомобиль іскерлік пен машықтарды қалыптастыруға бағытталған виртуальдық тренажерлер (ВТ) болып саналады (автомобильді техникалық күтуден өткізу, компьютердің жинақталатын бөліктерін жинастыру-бөлшектеу, ауылшаруашылық техникаларды жөндеу, киімдерді құрастыру, тарануды орындау және т.б.). ВТ басшы мен қызметкердің практикалық машықтарын арттыруға, сондай-ақ әр түрлі стандарттық емес жағдайларда, жұмыстың күрделі кезеңдерінде және т.б. өндірісте жұмыс істеу уақытында қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған терең академиялық білімдер мен практикалық өндірістің арасындағы аралық буын болып саналады.

ВТ оқу мамандықтарының білімдік стандарттарын, кәсіптік-біліктілік сипаттамаларын, қазіргі заманғы өндіріс талаптарын, жоғары технологиялық, қымбат тұратын өндірістік процестер жағдайларында оқытудың ресурсты қорғау технологияларын пайдалану қажеттіліктерін ескеріп, қызметтік-модульдік технология бойынша дайындалынады.

9.1. Техникалық және кәсіптік білім беру мекемелеріндегі электрондық оқытуды іске асыру құрылыстық нормалар мен ережелерге, білім беру ұйымдарының қызметкерлері мен білім алушылардың денсаулығын қорғаудың тазалық пен гигиеналық нормаларына, оқу ғимараттарының жабдықтарына, зертханалық және компьютерлық жабдықтарға, телеқатынастық құралдарға қойылатын талаптарға сәйкес болуы тиіс.

9.2. Кәсіптік мектептер мен колледжілерде серверлік, интерактивтік дәрістік залдар (ИДЗ) мультимедиалық лингафондық бөлмелер (МЛБ), виртуальдық тренажерлік бөлмелер (ВТБ), технопарктер, цифрлық оқу теледидары, электрондық оқу залдары, ресурстық орталықтар, медиатектер мен Интернет-кафелер бар болуы тиіс. Оқу қажеттілігі кезінде әрбір бөлме интерактивтік тақталармен, мультимедиалық проекторлармен, бейнекамералармен, теледидарлармен, бейнемагнитофондармен, фотоаппараттармен, DVD/VCD-плеерлермен және т.б. жарақталған болуы тиіс.

9.3. Оқу дәрісханасындағы компьютерлер саны және олардың орналасуы Тазалық ережелері мен нормалары бойынша анықталады: бір ДК-ге 6.0 ш.м-ден аз емес аудан болуы тиіс. Барлық ДК жергілікті желіге біріктірілген болуы тиіс.

9.4. ДК үйлесімі оқыту іс-әрекетінің тиісті түрлерінің орындалуын қамтамасыз етуі тиіс. Әрбір жұмыс орнында CD – жетегінің, иеб-камералардың, дыбыстық карталар мен құлаққаптардың бар болуы міндетті болып саналады.

9.5. Шектелген қатынас құру оқу ақпараты, сондай-ақ оқушылардың жұмыстық материалдары РМС-пен қатынас құруы бар клиенттік бағдарламалық жасақтама көмегімен іске асырылатын серверлерде орналастырылады. Пайдаланылатын коммерсиялық бағдарламалық жасақтама лицензияланған болуы тиіс.

9.6. Жабдықтардың топтамасына көбейту техникалары (принтер, көшірмелеу аппараты) және сканер кіруі тиіс. Аудионы тыңдау және бейнежазбаларды қарап шығу үшін жабдықтардың құрамында 10 оқушыға бірден жинақтан аз емес тиісті жаңғыртушы аппаратура болуы тиіс.
10. Электрондық оқыту жүйесін кадрлық жасақтауға қойылатын талаптар.

10.1. Мектептің барлық педагогтық ұжымы, инженерлік-техникалық және оқу-көмекші қызметкер электрондық оқыту саласында мерзімді түрде қайта дайындаудан немесе біліктілікті арттырудан өтуі және тиісті серттифиқаты болуы тиіс.

10.2 Оқытушылардың ақпарқатынастық біліктілігі өзінің кәсіптік іс-әрекетінде АҚТ пайдалануға құндылық қатынасты; пән бойынша қолданбалы бағдарламалық өнімдерді пайдалану әдістемесін меңгеруді; оқытуды басқару жүйесін (LMS) және сыныпты басқару жүйесін (CRMS) пайдалана білу іскерлігін; пән бойынша Интернет-ресурстарды, білімдік сайттарды білуді; АҚТ-дың мүмкіндіктерін жете түсінуді және пәндік білімдерді іске асыру кезінде, оқушылардың жобалау және шығармашылық іс-әрекеттерін ұйымдастыру кезінде оларды пайдалану тәсілдерін игеруді; оқушылармен, әріптестермен, ғалымдармен, әдіскерлермен, ата-аналармен және т.б-ды кәсіптік мақсаттарда АҚТ-ды пайдаланып қатынастық тәсілдерді иеленуді; пайдаланушының сенімді деңгейінде дидактикалық және таныстырылымдық материалдарды дайындау үшін қолданбалы компьютерлік бағдарламалар мен кеңселік қосымшаларды иеленуді ұйғарады.

МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ

РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Акционерное общество «Национальный центр информатизации»

ПОЛОЖЕНИЕ

О СИСТЕМЕ ЭЛЕКТРОННОГО ОБУЧЕНИЯ

В ОРГАНИЗАЦИЯХ

ТЕХНИЧЕСКОГО И ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ

 

Алматы, 2011

- систему норм и требований к целям, содержанию, средствам, формам и методам электронного обучения в профессиональных школах (лицеях), колледжах;

- совокупность требований к уровню подготовки учащихся и педагогов в области информационно-коммуникационных технологий;

- определяет требования к объему использования информационно-коммуникационных технологий.

• 
  всеми учебными заведениями технического и профессионального образования, независимо от форм их собственности, типов и видов;
  
• 
  институтами повышения квалификации и переподготовки педагогических кадров, научно-исследовательскими институтами;
  
• 
  организациями, компаниями, осуществляющими разработку и поддержку контентного, технического и технологического обеспечения электронного обучения;
  
• 
  центральным и местными исполнительными органами в области высшего образования при осуществлении государственного контроля над качеством воспитания и обучения.
  

  

2. Нормативные ссылки

2.1.Закон Республики Казахстан от 27 июля 2007 г. «Об образовании» № 389-1.

2.2. Закон РК «Об информатизации» от 11 января 2007 г. № 217-3.

2.3. Долгосрочная Стратегия «Казахстан – 2030».

2.4. Послание Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева народу Казахстана от 28 января 2011 года «Построим будущее вместе!».

2.6. Послание Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева от 6 марта 2009 года «Через кризис к обновлению и развитию».

2.7. Послание Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева от 6 февраля 2008 года «Рост благосостояния граждан Казахстана - главная цель государственной политики».

2.8. Послание Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева от 28 февраля 2007 года «Казахстан-2030. Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев», «Новый Казахстан в новом мире».

2.9. конецформыначалоформыГосударственная программа развития образования в Республике Казахстан на 2011-2020 годы.

2.10. Государственная программа развития науки в Республике Казахстан на 2007 – 2012 годы.

2.11. Государственная программа по форсированному индустриально-инновационному развитию Республики Казахстан на 2010-2014 годы;

2.12. Государственный стандарт СТ РК 1091-2002 «Единая система программной документации. Термины и определения».

2.13. Государственный общеобязательный стандарт образования РК «Организация обучения по дистанционным образовательным технологиям. Основные положения». ГОСО РК 5.03.004-2009, утвержденный Приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 04.06. 2009 г. № 266.

2.14. Приказ Министерства образования и науки Республики Казахстан №781 от 27.09.2004 г. «Об обеспечении полной компьютерной грамотности в организациях образования Республики Казахстан».

2.15. Правила организации и функционирования единой информационной системы в образовании Республики Казахстан, утвержденные приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 03.10. 2008 г. № 548.

2.16. Квалификационные требования, предъявляемые при лицензировании образовательной деятельности, утвержденные постановлением Правительства Республики Казахстан от 2 июня 2007 года № 452 .

2.18. Государственный общеобязательный стандарт образования РК «Среднее образование. Техническое и профессиональное образование. Основные положения». ГОСО РК 4.05-2008, утвержденный Приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 30.12. 2010 г. № 587.

3. Основные определения

В Положении используются следующие основные понятия:

3.1.Базовая компетенция: способность специалиста решать совокупность профессиональных задач на основе универсальных, интеллектуальных, коммуникативных, эмоциальных и волевых качеств (знаний, умений и навыков, свойств и способностей);

3.2.Виртуальные тренажеры - представляют собой компьютерные прикладные программные продукты, направленные на формирование умений и навыков по специальности (проведение техобслуживания автомобиля, сборка-разборка комплектующих деталей компьютера, ремонт сельскохозяйственной техники, конструирование одежды, выполнение причесок и т.д.).

3.3.Инфокоммуникационная культура специалиста: совокупность профессиональных, коммуникативных, личностных качеств специалиста, связанных с информационным аспектом его трудовой деятельности, позволяющих достигать высоких результатов в труде в условиях быстрого изменения инфокоммуникационной среды.

3.4.Инфокоммуникационная личность: устойчивая система социально значимых черт, характеризующих индивида как человека, обладающего инфокоммуникационными менталитетом, культурой, компетентностью и грамотностью, что проявляется в его осознанно мотивированном отношении к современным достижениям в области информационных и коммуникационных технологий и активном овладении ими для самосовершенствования и саморазвития.

3.5.Информационно-коммуникационные технологии: совокупность методов, производственных процессов и программно-технических средств, интегрированных с целью сбора, обработки, хранения, распространения, отображения и использования информации в интересах ее пользователей.

3.6.Информационно-образовательная среда: это проектируемая педагогическая система инфокоммуникационного взаимодействия субъектов и объектов образовательного процесса, отражающая процесс обучения от цели до результата, обеспечивающая интеграцию информационно-коммуникационных технологий в образовательный процесс, а также формирование познавательной активности ученика при условии наполнения среды предметным мультимедийным содержанием — электронным контентом.

3.7.Информационно-образовательный портал: инструментальная педагогически-организованная среда взаимодействия всех субъектов образовательного процесса в глобальной сети Интернет.

3.8.Инфокоммуникационная компетентность: ключевая компетентность граждан информационного общества, комплекс знаний, умений, способов деятельности и ценностного отношения к использованию информационно-коммуникационных технологий в профессиональной или учебно-познавательной деятельности и учебном взаимодействии.

3.9.Контентное обеспечение электронного обучения: совокупность прикладных программных продуктов и цифровых образовательных ресурсов, характеризуемая интеграцией педагогических и информационно-коммуника-ционных технологий, объединенных по своему предназначению общей целью.

3.10.Профессиональная компетенция: способность специалиста решать совокупность профессиональных задач на основе интегрированных знаний, умений и опыта, а также личностных качеств, позволяющих эффективно осуществлять профессиональную деятельность.

3.11.Техническое и профессиональное образование: составная часть системы образования, направленная на подготовку квалифицированных специалистов технического и обслуживающего труда по всем основным видам общественно-полезной профессиональной деятельности.

3.12. Цифровые образовательные ресурсы - это дидактические материалы на электронных носителях в цифровом формате, обеспечивающие в совокупности создание инфокоммуникационной образовательной среды электронного обучения как интерактивного дистанционного взаимодействия субъектов образовательного процесса.

3.13. Электронное обучение – это самостоятельный вид обучения, реализуемый в условиях педагогически организованной информационно-образовательной среды в единстве мотивационно-целевого, содержательного, операционного и оценочно-результативного компонентов.
4. Общие положения

4.1. Электронное обучение в организациях технического и профессионального образования предусматривает:

• 
  обеспечение единой государственной политики в области электронного обучения в профессиональных школах, лицеях, колледжах РК;
  

• 
  обеспечивает доступ населения к интеграции традиционного и электронного профессионального образования;
  
• 
  обеспечивает инновационный образовательный процесс в профшколах и колледжах, способствующий становлению личности квалифицированного специалиста, востребованного на рынке труда;
  
• 
  определяет требования к инженерно-преподавательскому составу профшкол и колледжей по применению ИКТ.
  

4.2. Требования данного положения являются обязательными при:

• 
  разработке учебных программ по направлениям и специальностям;
  
• 
  организации электронного обучения в организациях технического и профессионального образования, независимо от их ведомственной подчиненности, форм собственности, типов и видов;
  
• 
  государственной аттестации и лицензировании деятельности организаций технического и профессионального образования;
  
• 
  разработке электронных учебных изданий и методических рекомендаций для организаций технического и профессионального образования.
  

4.3. Положение предполагает:

• 
  внедрение парадигмы инфокоммуникационного взаимодействия субъектов образовательного процесса;
  
• 
  регламентацию требований к отбору содержания технического и профессионального образования, его уровню и качеству с учетом закономерностей информатизации;
  
• 
  использование инновационных подходов к организации электронного обучения в педагогическом процессе организаций технического и профессионального образования;
  
• 
  обеспечение условий для реализации социализации учащихся;
  
• 
  создание единого образовательного пространства учащихся;
  
• 
  обеспечение преемственных связей между уровнями образования;
  
• 
  внедрение дистанционной формы обучения в практику организаций технического и профессионального образования.
  

4.4. Цель и задачи электронного обучения.

Главная цель электронного обучения в организациях технического и профессионального образования: формирование инфокоммуникационной личности учащихся, принципом которых должно быть «обучение через всю жизнь» на основе мобильного инфокоммуникационного взаимодействия в открытом информационно-образовательном пространстве

Основные задачи электронного обучения в организациях технического и профессионального образования:

• 
  обеспечение равного доступа всех участников образовательного процесса к лучшим образовательным ресурсам и технологиям, направленное на массовое качественное образование;
  
• 
  создание полноценного образовательного пространства и обеспечение комплексного сопровождения индивидуального развития каждого обучаемого;
  
• 
  технологизация образовательного процесса, обеспечивающая массовое качественное образование;
  
• 
  автоматизация системы управления техническим и профессиональным образованием;
  
• 
  развитие инфокоммуникационной культуры обучаемых и педагогов.
  

5.  Субъекты электронного обучения
Основными субъектами электронного обучения в организациях технического и профессионального образования являются непосредственные участники образовательного процесса и управления: директор; заместители директора профшколы и колледжа (по учебной и воспитательной работе, по науке, по административно-хозяйственной деятельности и т.д.); преподаватели; мастера производственного обучения, психологи, учащиеся; родители; библиотекари; медицинские работники.
6. Общие требования к реализации электронного обучения в организациях технического и профессионального образования
6.1. Использование средств электронного обучения рекомендуется в объеме до 30% учебной нагрузки.

6.2. Средствами электронного обучения могут выступать кейсовые технологии, ТV-технологии, сетевые технологии.

6.3. Содержание электронного обучения для определенных направлений подготовки (специальностей) определяется в соответствии с образовательными программами технического и профессионального образования. Обязательный минимум содержания образовательной программы по каждому направлению подготовки (специальности) устанавливается соответствующим государственным образовательным стандартом.

6.4. Электронное обучение может осуществляться в различных формах, отличающихся объемом обязательных занятий преподавателя с обучающимся, организацией учебного процесса, технологией обучения. По решению педагогического совета профшколы и с согласия обучающегося образовательные программы могут осваиваться сочетанием этих форм обучения. При обучении по определенной форме и в случае сочетания различных технологий обучения действует единый образовательный стандарт.

6.5. Электронное обучение направлено на комплексное решение образовательных задач профшколы и колледжа, что обеспечивается через следующие программные продукты:

• 
  система управления профшколой (или колледжем) (SMPS);
  
• 
  система управления классом (CRMS);
  
• 
  система управления обучением (LMS);
  
• 
  система тестирования (TMS);
  
• 
  менеджмент взаимодействия (CRM);
  
• 
  система планирования (PMS);
  
• 
  электронные методические системы по дисциплинам (MMS);
  
• 
  электронная психолого-мониторинговая система (MPsMS);
  
• 
  информационно-справочная система (IMS).
  

6.6. Основой учебного процесса в условиях электронного обучения является типовой учебный план, или рабочий учебный план направления подготовки (специальности), составленный в соответствии с требованиями государственного образовательного стандарта и утвержденный директором профшколы, колледжа.

6.7. В ходе электронного обучения используются следующие виды учебной деятельности: видеолекция, консультация, онлайн семинарские занятия, практическое занятие, лабораторная работа, контрольная работа, самостоятельная работа, практика, курсовое проектирование (курсовая работа), выполнение квалификационной работы (дипломной работы). В зависимости от особенности учебной дисциплины существует возможность устанавливать другие виды учебной деятельности.

Все виды учебной деятельности в условиях электронного обучения осуществляются посредством:

   педагогического общения преподавателя с обучаемым в аудитории или с использованием электронных средств связи;

   педагогического общения тьютора с обучаемым в аудитории или с использованием электронных средств связи;

   самостоятельной работы обучаемого с электронными учебными материалами.

7.  Основные требования к телекоммуникационному обеспечению электронного обучения.
7.1.   Пропускная способность телекоммуникационного канала профшколы и колледжа должна быть достаточна для организации электронного обучения по всем видам учебной деятельности и технологиям педагогического общения, предусмотренным учебным планом и календарным графиком учебного процесса.

7.2. Технологическая инфраструктура  профшкол и колледжей может определяться доступом  к Интернет на базе различных каналов связи: аналоговой, выделенной, беспроводной, спутниковой, мобильной и др. Перспектива интернетизации может быть ориентирована на создание зон беспроводного доступа Wi-Max и Wi-Fi в локальные научно-образовательные сети и Интернет на территориях организаций образования с последующим их объединением и внедрением Wap-технологий доступа к Интернет-ресурсам через мобильную сотовую связь.

7.3. Система электронного обучения должна предоставлять защищенный, масштабируемый и надежный доступ к большому количеству разнородных ресурсов.

7.4. Пользовательский интерфейс Системы должен быть основан на браузере (Internet Explorer, Netscape Communicator и т.д.).

7.5. Платформа системы e-learning должна обеспечивать создание географически распределённой структуры для организации многоуровневой архитектуры.

7.6. Система e-learning должна быть независимой от производителя аппаратной части и единой по всем подсистемам. Архитектура программной части должна выстраиваться по модульному принципу, где каждый модуль реализует функциональность отдельного объекта автоматизации.

7.7. Система электронного обучения должна содержать все данные относительно образовательной системы, действуя как:

• 
  Главный инструмент поддержки управления образовательной системы;
  
• 
  Инструмент информационного и научно-методического обеспечения развития образования;
  
• 
  Инструмент мониторинга образовательной системы, с централизованным накоплением сведений, доступный из любого узла Системы электронного обучения;
  
• 
  Инструмент для принятия решений, обеспечивающий формирование отчетности о различных аспектах и необходимой статистике по образовательной системе.
  

7.8. Система электронного обучения должна хранить информацию относительно всех профшкол и колледжей, преподавателей и обучающихся, наряду с динамикой их перемещения на информационно-образовательном портале (далее – Портал).

7.9. Информационно-образовательный портал должен предоставлять пользователям сервисы для получения и обмена категоризированной и структурированной информацией. Портал, как единая точка доступа к образовательным и информационным ресурсам, должен обеспечивать полноценное участие пользователя в работе Портала.

7.10. Должна быть обеспечена автоматическая публикация статистических данных и отчетов (успеваемость учащихся, посещаемость занятий, посещение on-line обучения, итоги конференций, потребность в преподавательском составе и другие), в том числе поддержка SMPS (Cистема управления профшколой) сервисов.

7.11. Участие пользователя в работе Портала должно включать выполнение следующих основных функций: просмотр информации на Портале; регистрация пользователей Портала; безопасный вход пользователя в Портал; обеспечение работы пользователя; выход пользователя из Портала.

Основными функциями предоставления информации и сервисов для пользователей являются персонализация представления, предоставление статичного и динамического контента в рамках Портала, предоставление помощи в навигации (каталоги, поиск, подсказки) в рамках Портала, предоставление почтовых сервисов.

7.12. SMPS включает систему учета посещаемости и успеваемости. SMРS позволяет отслеживать посещаемость обучающихся, формировать отчеты, на основании которых может быть проведено улучшение административной политики. Система должна состоять из центрального сервера и шлюза данных. Система управления школой должна автоматизировать текущее делопроизводство с учётом текущих бизнес процессов в профшколах и колледжах.

7.13. CRMS – Classroom Management System (Система управления классом) – специальное программное обеспечение, позволяющее преподавателю полностью контролировать и управлять ученическими персональными компьютерами, делая урок более увлекательным и эффективным. Кроме того, CRMS должна иметь функции полноценного лингафонного класса с возможностью передачи мгновенных голосовых сообщений и диалогов, а так же раздачи видео- и аудиофайлов и их демонстрации в режиме реального времени.

7.14. LMS – Learning Management System (система управления учебным процессом), позволяющая всем субъектам образовательного процесса (администрации профшколы, преподавателям, студентам и родителям) управлять обучением в интерактивном режиме и режимах on- и off-line, делиться профессиональным опытом посредством персональных блогов и портфолио, отслеживать динамику успеваемости учащихся, а так же вести рейтинг обучаемых, педагогов и администрации профшколы и многое другое.

7.15. TMS – Test Management System (система тестирования) -Менеджер тестов должен позволять организовать подготовку тестов (редактирование, изменение, создание), публикацию тестов и просмотр результатов. При выполнении тестов обучающиеся должны иметь возможность перемещаться между вопросами и откладывать вопросы, вызвавшие затруднения. Менеджер тестов должен поддерживать авторизацию учащихся перед тестированием, т.е. перед началом теста пользователь должен ввести пароль к тесту.

7.16. MMS - Method Management System - Электронные методические системы по дисциплинам направлены на обеспечение интеграции психолого-педагогических, методических и предметно-ориентированных областей знаний. Электронная методическая система — это мобильная, открытая, развивающаяся, технологичная база организованной и структурированной межпредметной информации.

7.17. Электронная психолого-мониторинговая система (MPsMS) - это инструмент, который должен позволять проводить анкетирование пользователей системы для получения обратной связи о группе, преподавателе, профшколе, колледже и др. Инструмент должен иметь функции формирования банка вопросов, с последующей выборкой вопросов для опросов. Анкетирование может проходить в анонимном режиме. Должны иметься гибкие настройки вывода результатов опроса с настройкой прав доступа к результатам.

7.18. IMS - Information Management System (Информационно-справочная система) позволяет получить краткую информацию о деятельности организаций образования (расписание занятий, расписание внеклассных мероприятий, меню столовой и т.д.). В Системе e-learning в зависимости от роли пользователя должна быть возможность формирования отчётов. Требования по мониторингу и отчётам уточняются на этапе обследования при внедрении системы.

8.  Основные требования к контентному обеспечению электронного обучения

8.1. Контентное обеспечение образовательной деятельности в условиях системы электронного обучения должно представлять собой цифровые образовательные ресурсы (ЦОР) на различного рода носителях и иметь средства оперативного доступа к ним. Цифровые образовательные ресурсы должны в полной мере обеспечивать проведение учебного процесса и качество знаний обучающихся. Средства оперативного доступа к цифровым образовательным ресурсам могут быть основаны на ТВ-, кейсовых и сетевых технологиях.

8.2. Контентное обеспечение должно обеспечивать:

8.2.1. Принцип научности (научная достоверность изложения содержания учебного материала, соответствие используемой терминологии ее современным научным толкованиям).

8.2.2. Обеспечение принципа доступности (представление учебного материала сообразно индивидуальным особенностям обучающихся, отсутствие интеллектуальных, моральных, физических перегрузок обучающихся).

8.2.3. Принцип наглядности (целесообразное привлечение органов чувств к восприятию и переработке учебного материала, максимальная визуализация учебного материала).

8.2.4. Принцип системности (соответствие ЦОР определенному структурному компоненту учебного процесса).

8.2.5. Принцип сознательности и интерактивности (четкая постановка учебных задач для пользователей, опора на интересы студентов и формирование мотивов учения, организация интенсивной умственной деятельности студентов, организация взаимодействия в режиме реального времени и обратной связи).

8.2.6. Принцип связи теории с практикой (практикоориентированность учебного материала, ориентация ЦОР на современные процессы развития общества и экономики).

8.2.7. Принцип профессиональной направленности (соответствие современным требованиям к компетенциям специалиста и потребностям отрасли).

8.3. Основной формой реализации контентного обеспечения электронного обучения в профшколе и колледже являются виртуальные тренажеры (далее - ВТ), направленные на формирование умений и навыков по специальности (проведение техобслуживания автомобиля, сборка-разборка комплектующих деталей компьютера, ремонт сельскохозяйственной техники, конструирование одежды, выполнение причесок и т.д.). ВТ являются промежуточным звеном между глубокими академическими знаниями и практическим производственным опытом, направленным на повышение практических навыков руководства и персонала, а также обеспечение безопасности во время работы на производстве при различных нестандартных ситуациях, сложных этапах работы и т.д.

ВТ разрабатываются по функционально-модульной технологии с учетом образовательных стандартов учебных специальностей, профессионально-квалификационных характеристик, требований современного производства, необходимости использования ресурсосберегающих технологий обучения в условиях высокотехнологичных, дорогостоящих производственных процессов.

9. Требования к инфраструктуре вузов, реализующих электронное обучение

9.1. Осуществление электронного обучения в учебных заведениях технического и профессионального образования должно соответствовать требованиям в части: строительных норм и правил, санитарных и гигиенических норм охраны здоровья обучающихся и работников организаций образования, оборудования учебных помещений, лабораторного и компьютерного оборудования, средств телекоммуникаций.

9.2. Профшколы и колледжы должны иметь серверные, интерактивные лекционные залы (ИЛЗ), мультимедийные лингафонные кабинеты (МЛК), виртуальные тренажерные кабинеты (ВТК), технопарки, цифровое учебное телевидение, электронные читальные залы, ресурсные центры, медиатеки и Интернет-кафе. При учебной необходимости каждое помещение должно быть оснащено интерактивными досками, мультимедийными проекторами, видеокамерами, телевизорами, видеомагнитофонами, фотоаппаратами, DVD/VCD-плеерами и др.

9.3. Число компьютеров в учебной аудитории и их размещение определяется согласно Санитарным правилам и нормам СанПиН: площадь на один ПК должна составлять не менее 6.0 кв.м. Все ПК должны быть объединены в локальную сеть.

9.4. Конфигурация ПК должна обеспечить выполнение соответствующих видов учебной деятельности. Наличие на каждом рабочем месте CD – привода, веб-камеры, звуковой карты и наушников является обязательным.

9.5. Учебная информация ограниченного доступа, а также рабочие материалы студентов, размещаются на серверах, доступ к которым с РМС осуществляется с помощью клиентского программного обеспечения. Используемое коммерческое программное обеспечение должно быть лицензионным.

9.6. В комплект оборудования должны входить множительная техника (принтер, копировальный аппарат) и сканер. Для прослушивания аудио и просмотра видеозаписей в составе оборудования должно быть не менее одного комплекта соответствующей воспроизводящей аппаратуры на 10 студентов.
10. Требования к кадровому обеспечению системы электронного обучения

10.1. Весь преподавательский состав, инженерно-технический и учебно-вспомогательный персонал должен периодически проходить переподготовку или повышение квалификации в области электронного обучения и иметь соответствующие сертификаты.

10.2 Инфокоммуникационная компетентность преподавателей предполагает ценностное отношение к использованию ИКТ в своей профессиональной деятельности; владение технологией электронного обучения; владение методикой использования прикладных программных продуктов по предмету; умение пользоваться системой управления обучением (LMS) системой управления классом (CRMS); знание Интернет-ресурсов, образовательных сайтов по предмету; осознание возможностей ИКТ и владение способами их использования при реализации предметных знаний, при организации проектной и творческой деятельности учащихся; владение способами коммуникации с учащимися, коллегами, учеными, методистами, родителями и т.д. в профессиональных целях с использованием ИКТ; владение прикладными компьютерными программами и офисными приложениями для разработки дидактических и презентационных материалов на уровне уверенного пользователя.

жүктеу/скачать 380.5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: