Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің бұйрығы 2013 жылғы 21 қаңтар №23-ө-м Астана қаласы

бақылау жарық көшірмелерін жасау;

көшіру рамасында жұмыс істеу: вакуумды, жарық берушілерді, шынымен жарықтануын реттеу: экспонирлеу, көшірмелеу, раманы тазалау және майлау;

көшірмелерді қол, жартылай автоматты және автоматты құрылғыларда шығару.

178. Білуге тиіс:

монтаждардың, алдын ала сезімталдандырылған пластиналарға немесе басқа да жарық сезгіш материалдардың сапсына қойылатын техникалық талаптар;

оларды ұстау ережесі мен сақтау шарттары.

пигментті көшірме жасау;

қағазда, металда және мөлдір негізде, күміссіз қабатта картография жұмыстарына арналған көгілдір және басқа да жарық көшірмелерін жасау;

түрлі көшірмелеу қабаттарын пайдалана отырып позитивті және негативті көшірмелеу арқылы тегіс офсетті баспаның күрделі емесе қалыптарын жасау: көшірмелерді жартылай автоматтарда, автоматты процессорларда және қолмен экспонирлеу, шығару, өңдеу және термоөңдеу, қалыбын өңдеу, қалыптың сапасын бақылау;

күрделі емес фотополимерлік баспалық қалыптар жасау: пластина дайындау, экспонирлеу, шығару, кептіру, сәулелендіру, түзету, қалып сапасын бақылау.

180. Білуге тиіс:

штрихты, жартылай тонды бір бояулы және көп бояулы түпнұсқаларды шығару принципі;

баспаның барлық түрлеріндегі басып шығаратын және ашық жол элементтерінің пайда болу принципі, бір бояулы және көп бояулы репродукцияларға арналған штрихты және растрлық көшірмелерінің технологиялық процесі, көшірудің негативтік және позитивтік тәсілдерінде көшірмелеу процесінің технологиялық ерекшеліктері;

негатив пен позитивтің, жарық сезгіш қабатының қасиетіне, жарықталғандық көлеміне байланысты экспонирлеу режимі, көшірме сапасын бақылау тәсілдері;

фотополимерлік қалыптар жасаудың технологиялық процесі мен оларға қойылатын техникалық талаптар;

қолданылатын материалдарға қойылатын талаптар;

қалыптық жабдықтардағы жұмыс режимі;

жетектің штифті жүйесін; мөлдір негіздерге, металл негіздерге, негативтер мен диапозитивтерге қойылатын техникалық талаптар;

ерітінділердің құрамы мен қасиеті;

қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану ережесі.

181. Жұмыс үлгілері:

1) клише жасау көшірмелері;

2) картографиялық өндіріске арналған көгілдір және басқа да көшірмелер;

3) қаңылтыр, латунь, никель, тегістелген алюминий фирмалық белгілерге арналған көшірмелер;

4) көгілдір баспаға арналған пигментті көшірмелер;

5) тегіс баспа қалыптары (ірі штрихты және линиатурасы 40 мин/см-ге дейінгі растрлық);

6) тегіс баспа фотополимерлік қалыптары (ірі штрихты, 12 п. кг. шрифтілермен және линиатурасы 40 мин/см-ге дейінгі растрлық).

көп бояулы жұмыстарға арналған пигментті көшірме жасау;

түрлі линиатурадағы нүктелік немесе желілік растрларды пайдалана отырып пластикте, силикатты немесе органикалық шыныда контактілік көшірмелеумен күміссіз қабаттарда позитив (негатив) жасау;

бір пластинаға алдын ала оларды байқау үстелінде құрастыра отырып, топографиялық карта мазмұны элементтерін кейіннен көшіру арқылы бірге жасау;

бейнені (мәтінді, шартты белгілерді) құрғақтай аудару үшін пресс-бланкі жасау;

екі және одан да көп түпнұсқалардың күміссіз қабаттарында біріктірілген позитивтер жасау;

растрлық фондық диапозитивтерді (60 лин/см жоғары) массада бояй отырып, жасау;

алдын ала сезімталдандырылған пластинада растрлық және фондық диапозитивтер (негативтер) жасау;

көгілдір немесе басқа да түрлі көшірмелерді шыныда немесе боялған пластикте жасау;

түрлі көшірмелеу қабаттарын пайдалана отырып, позитивті және негативті көшірмелеу арқылы тегіс баспаның күрделі қалыптарын жасау;

жоғары баспалық фотополимерлік күрделі қалып жасау;

көшіргіш-көбейткіш машиналарда есептеп және көшіре отырып тегіс офсеттік баспа қалыптарын жасау, бағдарламалық басқарылатын көшіргіш-көбейткіш машинаны реттеу;

шыныдан фотоүлгілік қалып жасау:

шыны пластина дайындау, астыңғы қабатты жағу, жарық сезгіш композициялар құрастыру және оны пластинаға жағу, кептіру, негатив сипатына байланысты ұстауды айқындау, экспонирлеу, шығару, кептіру;

флексографиялық баспа қалыбын жасау;

пластинаның екінші жағын экспонирлеу, вакуумды пленканы тарту, суретті экспонирлеу, шаю, кептіру, пластинаны полимерлеуге арналған қорытынды экспонирлеу.

183. Білуге тиіс:

алюминий негіздегі алдын ала сезімталдандырылған пластиналарды пайдалана отырып тегіс баспа қалыптарын жасаудың технологиялық процесі;

флексографиялық баспа қалыптарын жасаудың технологиялық режимдері;

көшіргіш-көбейткіш машиналарда көшірмелердің кез келген санының есебін;

контактілік көшірмелеу кезінде сурет шығару принциптері, фотоүлгілік баспа негативтеріне қойылатын техникалық талаптар;

кептіру және көшіру режимдері;

негіз бетін бояу принциптері, картаның жекелеген элементтерді ауыстыру дәлдігіне қойылатын талаптар;

түрлі топографиялық және арнайы карталарының шартты белгілері мен олардың графикалық дәлдігі;

көшіру-көбейту машинасын реттеу жолдары, проекциялық растр-көшірме жасаудың технологиялық процесі, шыныны декапирлеу, негіз беттерін қарайту әдістері;

иленген жерлерден қарайған (боялған) заттарды шығарып тастау;

мөлдір желілерді біріктіру арқылы түзету;

мөлдір емес желілердің оптикалық тығыздығын айқындау;

растр және басқа да факторлардың линиатурасына байланысты экспонирлеу режимдері, өңделген пластиналарды желімдеу процесі;

бақылау әдістері.

184. Жұмыс үлгілері:

1) ірі масштабты, ұсақ масштабты және топографиялық карталардың штрихты және құю элементтерінің позитивтері (негативтері);

2) штрихты біріктірілген позитивтер;

3) контактілі нүктелік немесе желілік түрлі линиатурадағы растрларды пайдалана отырып жасалған штрихты позитивтер (гидрография + су кеңістігі алаңдары; контур + елді мекен кварталдарының алаңдары және өзгелер);

4) тік бұрышты және дөңгелек 40 лин/см. –ге дейінгі растр-көшірмелер;

5) монометалл тегіс офсеттік баспа қалыптары ( ірі емес штрихты және линиатурасы 40 лин/см-ге дейінгі растрлық);

6) көшіргіш-көбейткіш машиналарда есептеумен және көшірумен жасалған тегіс офсеттік баспа қалыптары;

7) тегіс офсеттік баспа қалыптары (ұсақ штрихты және линиатурасы 40 лин/см-ден асатын растрлық);

8) фотополимерлік жоғары баспалық қалыптар (ұсақ бөлшекті штрихты, 10 п-ға дейінгі шрифтермен);

9) стандартты маркадағы қалыптар;

10) топографиялық және арнайы карта қалыптары;

11) тегіс басатын машиналарда басуға арналған фотоүлгідегі қалыптар;

12) икемді орау материалдары мен картондағы баспаның флексографиялық қалыптары.

Параграф 4. Баспалық қалыптарды көшірмелеуші, 6-разряд

түпнұсқалық (ойылған) растрдан көшіру арқылы СВВ шыныда 40 лин/см-ден асатын линиатуралы проекциялық растр-көшірмелер жасау;

ұқсас көшірмелеу құрылғыларында түс сынамасын алу;

позитивті және негативті көшіру тәсілімен күрделі монометалл баспа қалыптарын жасау жөніндегі технологиялық операцияларды орындау;

түрлі көшіру қабаттарын пайдалана отырып, негативті және позитивті көшіру арқылы көп бояулы баспаға арналған алюминий пластиналарда гильоширлік және орнаментальды қанықтырудың жіңішкерек графикалық элементтері бар тегіс баспаның ерекше күрделі қалыптарын жасау.

186. Білуге тиіс:

металлографиялық баспа ерекшеліктері;

қағазды гуммирлеу және арнайы қабатының бұзылуына қойылатын талаптар;

көп бояулы баспада сурет элементтерін ауыстырудың шектеулері;

бояу жағу тәртібі;

даяр қалыптардың сапасына қойылатын талаптар, бақылау әдістері.

187. Жұмыс үлгілері:

1) тік бұрышты және дөңгелек 40 лин/см-ден асатын растр-көшірмелер;

2) монометалликалық пластиналарда тегіс баспа қалыптары;

3) ротациялық офсетті баспаға арналған фотоүлгілік қалыптар;

4) масштабы 1:1 000 000 анықтамалық карталар мен иллюстрациялы карталарға арналған тегіс баспа қалыптары.

бағдарламасын құрастырып және көшіргіш-көбейткіш автоматты машинада көшіре отырып, Мемлекеттік белгідегі арнайы бұйымдарға арналған тегіс баспаның ерекше күрделі қалыптарын жасау;

мемлекеттік белгідегі арнайы бұйымдарға арналған шрифтілік әдіспен қатты композициялардың негізінде ерекше күрделі фото полимерлік баспалық қалыптар жасау.

189. Білуге тиіс:

бағдарламалау негіздері;

фото полимерлік баспалық қалыптар жасау шрифтілік әдісінің ерекшеліктері.

190. Орта кәсіптік білім қажет.

191. Жұмыс үлгілері:

1) ақшалай бұйымдар мен құнды қағаздарды басып шығаруға арналған қалыптар.
25. Корректор
Параграф 1. Корректор, 2-разряд
192. Жұмыс сипаттамасы:

әдебиеттің барлық түрін оқу;

анағұрлым жоғары білікті корректордың жетекшілігімен бедерлерге түпнұсқаға және әріп терудің техникалық ережелеріне сәйкес түзетулер енгізу;

зағип әріп терушіге шет және ұлттық тілдерде көлемді емес мазмұндағы белгілерді және сөздерді, түрлі терминологиялық мәтінді, сандық материалдар мен формулаларды оқып беру.

193. Білуге тиіс:

орыс, ұлттық және латын әліпбилерін;

орыс мәтінінің орфографиясы мен пунктуациясын;

типографиялық өлшеу жүйесін;

стандартты түзету белгілерін;

түрлі гарнитурадағы қаріптердің айырмашылық белгілерін;

мәтінді терудің техникалық ережесі;

Брайль бойынша жазу әліппесі мен марбург жүйесін;

Брайль бойынша формулалардың жазылуын.

194. Жұмыс үлгілері:

Зағип әріп терушіге оқып беру

1) қоғамдық-саяси және ғылыми-кең тараған әдебиет;

2) көркем әдебиет (проза, өлеңдер, драмалық шығармалар);

3) бастауыш сыныптарға арналған математика оқулықтары;

4) әдебиет, тарих, география, анатомия, ботаника және т.б. оқулықтары.
Параграф 2. Корректор, 3-разряд
195. Жұмыс сипаттамасы:

жекелеген шетел сөздерінен тұратын, сандық материал, елеусіз басқа кескіндегі шрифтімен (курсив, жартылай қанық) бөлінген мәтінді түзету;

түпнұсқаға және терудің техникалық ережесіне сәйкес түзетулер енгізу;

зағип әріп терушіге күрделі мәтінді, күрделі сандық материалдарды, кестелерді, қорытындылар мен ноталарды оқып беру.

196. Білуге тиіс:

қаріп стандарттарын;

мәтінді, кесте, қорытындылар, акциденция формаларын терудің техникалық ережесі;

ұлттық тілдердің орфографиясы мен пунктуация ережелері, математикалық және химиялық белгілер;

ноталар және оларды Брайль бойынша жазудың тәртібі;

электронды терудің ерекшеліктері.

197. Жұмыс үлгілері:

Мәтінді түзету

1) кеңселік үлгідегі кестелер;

2) кіші және афишалық-плакатты акциденция формалары.

Зағип терушіге оқып беру

1) шахмат-шашка туралы әдебиет;

2) орфографиялық сөздіктер, кодекстер, әліппелер;

3) шет тілдердегі оқулықтар, шет тіл сөздіктері;

4) мәтінді және мәтінсіз түрлі аспаптарға арналған музыкалық шығармалар (ноталар);

5) алгебра, геометрия, химия, физика оқулықтары;

6) ұлттық тілдердегі оқулықтар.
Параграф 3. Корректор, 4-разряд
198. Жұмыс сипаттамасы:

арнайы азғантай терминологиядан, қаріптік түрлі бөлінген (бас әріптер, ашық түстегі және жартылай қалың, түзу жартылай қалың және қалың курсив) және шрифтімен бөлінген (сиректетіп терілген, тартылған, сатылап терілген) мәтінді түзету;

шағын сандық материалы бар қарапайым мәтін, әліпбиі латын графикасына негізделген тілдердегі сөздерден, сондай-ақ түрлі техникалық терминологиялы мәтіннен тұратын брайлерлік (рельефті) теру бедерлерін түзету.

199. Білуге тиіс:

түрлі гарнитура қаріптері мен графикалық формалардың жазылуы;

кітап-журнал және газет беттеу ережесі.

200. Жұмыс үлгілері:

1) аудандық үлгідегі, сондай-ақ кәсіпорындар мен ұйымдардың газеттері;

2) қоғамдық-саяси, ғылыми-көпшілік, ауыл шаруашылығы туралы, көркем және балалар әдебиеті, өлеңдер;

3) сақтандыру куәліктері, афишалық-плакаттық акциденция формалары, кеңселік үлгідегі кестелер.

үлкен мөлшерде арнайы терминологиядан, бірнеше әліпби қаріптерінен тұратын, сондай-ақ химиялық, астрономиялық және басқа да қысқартылған белгілері, бір жолды математикалық және химиялық формулалары, фонетикалық транскрипция белгілері, бір жолда екі белгіден артық қаріптер тұратын мәтіннен, шет тілдегі мәтіндерді түзету;

акциденттік-бланкілік жұмыстарды, шағын және афишалық-плакат акциденция формаларын басудан алдын шкалаларды, мәліметтерді және қол қоятын парақты қайталап оқып беру;

кітап-журнал, бейнелеу өнім басылымы офсеттік және терең тәсілдерімен басып шығару кезінде машина мәліметтерін қоршау мәліметтерімен, жазылған түзетпелермен салыстырып тексеру;

әжептәуір сандық материалы бар күрделі мәтін, шет тіл және ұлттық тілдердегі сөздерден, күрделі сандық материалдардан, формулалардан, ноталардан тұратын брайлерлік теру бедерлерін түзету;

ноталар мен мәтін бедерлерін түзету, сондай-ақ автор қолжазбаларының ноталық жиынтығын және жиынтықтағы белгілерді, ұлттық тілдегі мәтіні бар, орыс және латын графикалық негізде құралған әліпбиі бар күрделі емес музыкалық шығармаларды ауыстыру;

бөлшектейтін ретушь сапасын бастапқы картографиялық материалдар бойынша және негативтердегі баспа корректурасы бойынша түзетулердің дұрыстығын тексеру.

202. Білуге тиіс:

күрделі жиынтықта қолданылатын математикалық, химиялық, астрономиялық және басқа да белгілер;

нота жазу ережесі;

түрлі музыкалық шығармаларға арналған нота жазу ерекшеліктері, латын, грек және ерекше графикалық негіздердегі қаріптер;

жолақ түсіру ережесі;

техникалық баспа айрықшалықтары мен корректура құжаттамасы;

нота, математикалық, физикалық, химиялық және басқа да Брайль бойынша белгілерді жазудың тәртібі;

топографиялық және арнайы карталарды сызу жүйесі мен шартты белгілері;

түсті бедерлердегі шартты белгілерді бейнелеу;

құймалар мен бөлшектейтін ретушь макеттері;

картографиялық қаріптердің сызылуы.

203. Жұмыс үлгілері:

1) еңбекке жарамсыздық парақтары, көркем конверттер;

2) федералды және өңірлік деңгейлердегі газеттер;

3) күрделі емес картографиялық өнім;

4) оқу-әдістемелік әдебиет, драмалық шығармалар;

5) кітап-журнал кестелері, тоғызыншы сыныпқа дейінгі физика, химия, математика оқулықтары, күрделі емесе ғылыми-техникалық әдебиет;

6) шахмат-шашка туралы әдебиет.
Параграф 5. Корректор, 6-разряд
204. Жұмыс сипаттамасы:

түрлі күрделі (математикалық, химиялық, физикалық және басқа да белгілерден тұратын) әдебиет, шет тілдердегі барлық әдебиет мәтіндерін түзету;

басылымға қол қойылған баспа түзетуімен монтаждағаннан кейін формалы қорытындыларды, бедерлерді салыстырып тексеру;

ноталар мен мәтін бедерлерін түзету, сондай-ақ автор қолжазбасымен ноталар жиынтығын салыстырып тексеру және күрделі музыкалық шығармалар жиынтығындағы белгілерді ауыстыру. тұрақты сақталынатын бедер телнұсқаларды штрих сапасына және мазмұнына қарай түзету.

205. Білуге тиіс:

анықтамалық әдебиет және сөздіктерді қолдану ережесі;

ерекше графикалық форма қаріптері;

тұрақты сақталатын баспалық формалардың, тираждық бедерлер мен бедер телнұсқалардың сапасына қойылатын талаптар;

басып шығару кезінде бояу жағу тәртібі;

түрлі линиатурадағы құймалар мен торшаларды құрастыру кезінде түстердің пайда болу принципі.

206. Жұмыс үлгілері:

1) лотерея билеттерінің офсеттік формаларының, «Адам анатомиясы атласы», «Палех» үлгісіндегі жоғары көркемдік жұмыстардың бедерлері;

2) күрделі картографиялық өнім.

3) брадис кестесі, орта техникалық және жоғары оқу орындарына арналған физика, математика, химия оқулықтары, электроника, ракеталық техника оқулықтары, күрделі ғылыми-техникалық әдебиет, шет тіл және энциклопедиялық сөздіктер.

плакат үлгісіндегі ұсақ мәтіндік қосымшаларсыз шығарылымның бір бояулы баспасына, фотожиынтықтың мәтіндік жолақтарына арналған түрлі мөлдір негіздердегі макет бойынша негативтер мен диапозитивтерді монтаждау;

негативтердің немесе диапозитивтердің өлшемдерін таңдау және тексеру, формат бойынша ақ жолдарды тексеру, сызу және кесу;

монтаждау жоспарын мөлдір негіздегі макет бойынша сызу;

негізді белгілеу;

негативтер немесе диапозитивтер негізіндегі мәтін мен иллюстрацияларды, баспа процесін шұғыл бақылау шкаласын орнату және бекіту;

парақтар мен бүктемелерді жетілдіру, кесуді бақылауға арналған белгілер жасау;

төлқұжаттарды монтаждауды бақылау, жиектеу және желімдеу, топографиялық карта позитивтерінің монтажды негіздерін шешу және номенклатура бойынша оларды қалау;

өңделген флексографиялық форманы монтаждан алу, флексографиялық форманы монтаждау, металл білік пен форманы майсыздандыру, даяр форманы орау;

офсеттік баспа формаларын жасау жөніндегі лазерлік оятын автоматқа арналған бағдарламалық түпнұсқа жасау.

208. Білуге тиіс:

жолақ түсіру нұсқалары, монтаждауда қолданылатын мөлдір негіздер мен басқа да материалдардың сипаттамасы және қасиеттері, флексографиялық баспалық форма біліктеріне, штрихты және растрлық негативтер мен диапозитивтердің сапасына қойылатын техникалық талаптар;

фотокерамикаға арналған монтаж жасау жолдары, тегіс және терең баспа технологиясы негіздері, көшірмелеу рама жұмысының принциптері, қолданылатын материалдардың қасиеті.
Параграф 2. Монтажшы, 4-разряд
209. Жұмыс сипаттамасы:

негативтер мен диапозитивтерді макет бойынша монтаждау немесе жолақ диапозитивтерін монтаждау; сондай-ақ бір бояулы және көп бояулы баспаға арналған шығару құрылғыларында алынған бірнеше жолақтарды монтаждау;

екі бояуға айналдыратын монтаж;

көп бояулы жұмыстарды монтаждау жоспарын сызу;

жекелеген элементтердің алмауын тексеру;

баспа флексографиялық формаларын монтаждау;

екі жақты жабысатын таспамен бекіту, флексографиялық форманы орнату, форма орнату сапасын бақылау.

210. Білуге тиіс:

тегіс және терең басылымда көп түсті түпнұсқаларды шығару принципі;

көп бояулы басылымдарды басып шығаруға арналған бояуларды ауыстыру шектері, суреттерді көшіргіш-көбейткіш машинада көбейту принципі;

кітап-журнал беттеудің техникалық ережесі;

қолданылатын материалдарға қойылатын талаптар;

кітап өнімдерін ресімдеу ережесі, өлшеу және метрикалық аударудың типографиялық жүйесі;

флексографиялық баспа формаларын жасаудың және оларды баптаудың технологиялық процесі.

ұсақ сурет бөлшектері бар көп бояулы басылымдарға арналған түрлі мөлдір негіздердегі негативтер мен диапозитивтерді монтаждау;

үш және одан да көп бояуға айналдыратын баспаға арналған негативтер мен диапозитивтерді монтаждау, сондай-ақ негативтер мен диапозитивтерді ұшпа-ұш монтаждау;

кейіннен мәтінді басып шығаруды ескере отырып өнімді басуға арналған мәтіндік және иллюстрациялық формаларын монтаждау;

топографиялық, арнайы карталары мен ақшалай бұйымдарды басып шығаруға арналған формаларды монтаждау;

желілік сурет өлшемдері мен топографиялық карта рамкалары өлшемдерін өлшеу;

бұзылған суреттерді теориялық өлшемдерге дейін жеткізу;

компьютерлік техниканы пайдалана отырып күрделі флексографиялық формаларды монтаждау;

теретін-басып шығаратын машинкада басылған газет мәтінің беттеу және түзету.

212. Білуге тиіс:

түсті түпнұсқаларды шығарудың технологиялық процесі; негативтер мен диапозитивтерді түзету тәсілдері;

басып шығару кезінде бояу жағу тәртібі;

жол сызу жүйесі мен топографиялық және арнайы карталардың шартты белгілері;

карта басылымдарының технологиялық процесі, топографиялық карта трапециялары рамкаларының өлшемдерін айқындауға арналған кестелер;

флексографиялық баспа формаларын жасаудың технологиялық процесі мен осы формаларды монтаждауға арналған электронды құрылғының жұмыс істеу принципі.
27. Қолмен теруші
Параграф 1. Қолмен теруші, 2-разряд
213. Жұмыс сипаттамасы:

барлық түрдегі жиынтықтарды жинақтан шығару;

азат жол материалдары мен сызғыштарды сақтау орындары бойынша іріктеу, сұрыптан шығару және қалау, сондай-ақ қолмен және машинамен терудің барлық түрін қайта балқытуға жіберу;

түрлі қаріптік белгілері бар (курсив, жартылай қалың) мәтіндік теру мен акциденция формаларын шрифткассаға бөлшектеу;

шрифт кассаға үстемелеп салу, кассаны тазарту.

214. Білуге тиіс:

өлшеудің типографиялық жүйесін;

түрлі гарнитурадағы қаріптердің айырмашылық белгілері;

азат жол материалдары мен сызғыш түрлері;

жиынтық орнаменттерінің топтары;

типографиялық балқыту құрамы;

шрифткассалардың тәсімі мен теру материалдарын сақтау жүйесі;

шрифткассаларды тазартуға арналған аспаптардың құрылымы мен пайдалану ережесі.

215. Жұмыс үлгілері:

Бөлшектеу

1) акциденция формалары;

2) газет теру формалары;

3) әлеуметтік-экономикалық, көркем, қоғамдық-саяси, ғылыми-көпшілік әдебиеттерді теру формалары.

Параграф 2. Қолмен теруші, 3-разряд
216. Жұмыс сипаттамасы:

басқаша жазу (курсив, жартылай қалың) қаріпімен елеусіз бөлінген және сиректетіп терілген мәтінді, сандық материалды теру және түзету;

теру жол құю машиналарында терілген жолдарды қолмен теру немесе сиретіп теру; күрделі есептеуді қажет етпейтін теру және сызу жолдарынан тұратын акциденция формаларын және тігінен немесе тек көлденеңінен тұратын формаларды түзету;

кестелік және формулалық теру, сондай-ақ түрлі әліпби қаріптерінен және көп мөлшерде математикалық, химиялық, астрономиялық және басқа да белгілер мен қысқартылған белгілерден тұратын мәтіндік шрифткассаны бөлшектеу;

түзету бедерлерін таңдау;

түзетуден алдын теру шектерін жиынтықтау;

жол құятын жиынтық шектерін түзету кезінде жолдарды ауыстыру.

217. Білуге тиіс:

орфография және пунктуация ережесі;

мәтіндік түпнұсқаларды белгілеудің техникалық ережесі;

мәтінді және кіші акциденция формаларын терудің техникалық ережесі;

стандартты түзету белгілері, математикалық және химиялық белгілер;

метрикалық шаралардың қысқартылған белгілеулері;

латын және грек әліпбиі.

218. Жұмыс үлгілері:

Теру және түзету

1) газеттер;

2) қоғамдық-саяси, ауыл шаруашылығы, көркем және балалар әдебиеті, өлеңдер, сан бағандарын терудің шектері мен жолдары;

3) акциденцияның кіші формалары: шақыру билеттері, жапсырмалар, бағдарламалар, есептер, анкеталар, өтініштер, анықтамалар, конверттер, ярлыктар, қала көлігінің, кино, театр, стадион билеттері.

Бөлшектеу

1) техникалық әдебиет, шет тіл және техникалық сөздіктер, реферативті журналдарды теру формалары;

2) кесте және формулаларды теру формалары.

арнайы терминологиядан, математикалық, химиялық, астрономиялық және басқа да белгілерден және бұғанасыз бір жолды формулалардан, сондай-ақ түрлі қаріптік белгілеулер (бас әріппен, ашық және жартылай қалың, тура жартылай қалың және қалың курсивтер) және қаріптік емес белгілеулерден (сатылық теру, сиретіп теру, жиып теру) тұратын мәтінді теру және түзету;

теретін жол құятын машиналарда терілген жолдарды қолмен теру немесе сиретіп теру, және күрделі есептеуді талап ететін және кестеден тұратын теру жолдары мен сызғыштардан тұратын акциденция формаларын, сондай-ақ кеңселік үлгідегі қорытындылар мен кестелерді түзету;