Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының қадағалау алқасынан

Кербұлақ аудандық сотының шешімімен жоғарыда көрсетілген іс бойынша прокурордың арызы қанағаттандырусыз қалдырылған.

Алматы облыстық сотының шаруашылық істер жөніндегі алқасының ұйғарымымен аталған шешім бұзылып, Кербұлақ ауданы прокурорының арызын қанағаттандыру туралы кассациялық шешім қабылданған.

Алматы облыстық сотының қадағалау алқасының қаулысымен кассациялық сатының сот актілері өзгеріссіз қалдырылған.

Жоғарғы Соттың азаматтық істер жөніндегі алқасының қаулысымен кассациялық және қадағалау сатыларының сот актілері бұзылып, соттың бірінші сатысында қабылданған шешім өзгеріссіз қалдырылған.

“Алтынемел” МҰТП-нің бас директоры қадағалау шағымында көрсетілген актілердің бұзылуына Жоғарғы Соттың азаматтық істер жөніндегі алқасының процессуалдық және материалдық нормаларды дұрыс қолданбағаны себеп болды деп, алқаның 2004-жыл, 13-мамырдағы қабылданған қаулысын бұзып, кассациялық және қадағалау инстанцияларының сот актілерін өзгеріссіз қалдыруды сұраған.

Бас прокурордың бірінші орынбасарының іс бойынша келтірілген ұсыныстар қанағаттандыруға жатады деген қортындысын тыңдап, істегі материалдарды тексеріп, қадағалау алқасы шағым келтірілген қаулы төмендегі себептермен бұзылуға жатады деп тұжырымдайды.

Талдықорған халық депутаттары облыстық Кеңесі атқару комитетінің 1974-жыл, 19-қарашадағы шешімімен және оның негізінде шығарылған Кербұлақ халық депутаттары аудандық Кеңесінің 1975-жыл, 24-ақпандағы шешімімен “Басши” совхозының жерінен Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетіне тұрақты пайдалану құқығымен ғылыми базаның (биостанцияның ) құрылысы үшін аумағы 20 га учаске бөлінген.

ҚР Үкіметінің Талдықорған облысы “Алтынемел” мемлекеттік ұлттық табиғат паркін ұйымдастыру туралы” 1996-жыл, 10-сәуірдегі қаулысымен ұлттық парк құрылған. Осы қаулының 2-тармағына сәйкес “Алтынемел” мемлекеттік ұлттық табиғат паркіне Кербұлақ ауданы жер пайдаланушыларының үлесінен 209 553 га қосымша жер учаскесі тұрақты пайдалануға берілген. Сонымен бірге “Алтынемел” табиғат паркіне берілетін Кербұлақ ауданының жер пайдаланушыларының тізбесі белгіленген.

Үкімет қаулысының N 2 қосымшасында жер учаскілерінде ұйымдастырылып отырған “Алтынемел” мемлекеттік ұлттық табиғат паркінің аумағын зоналарға бөлуге сәйкес, әртүрлі дәрежедегі шаруашылық қызметіне шектеулер қойылған. Осы қосымшада көлемі 20 га жер учаскесі бар Қазақ мемлекеттік ұлттық университеті көрсетілген.

Кербұлақ ауданы әкімінің 11.11.1999-жылғы N 417 шешімімен Әл-Фараби атындағы Қаз МҰУ-дың жерінен жалпы 20 га жер учаскесі “Қамқор-3” ЖШС-не бекітілген. Осы жерден 0,5 га жер учаскесі жеке меншікке сатылған, ал 19,5 га қосалқы шаруашылықты жүргізу үшін тұрақты пайдалануға берілген.

Кербұлақ ауданы әкімінің осы шешімі Үкімет қаулысына қайшы, өйткені бұл учаске ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу үшін университетке бөлінген.

Қазақстан Республикасы Президентінің сол кезде қолданылып жүрген “Жер туралы” заңының (22.12.1995) 69-бабына сәйкес, ауыл шаруашылығы және биологиялық бағдардағы ғылыми-зерттеу және оқу орындарының тәжірибелік талаптарының мемлекеттік қажеттілікке арналған бірінші топтағы ормандарының жерлерін қайтарып алуға ерекше жағдайларда ғана, халықаралық міндеттемелерді орындауға, учаскенің астынан бағалы пайдалы кен орындарының табылуына, жол салуға, электр қуаты желілері мен магистральды өткізу құбырларын тартуға, сондай-ақ, маңызды мемлекеттік мәні бар объектілер салуға, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құруға және кеңейтуге байланысты ғана жол беріледі. Жеке тұлға Г.Красноюрченко және “Қамқор-3” ЖШС-нің қызметтері мемлекеттік маңызы бар басым мақсаттарды орындауға байланысты болмағандықтан әкімнің шешімі жоғарыда көрсетілген заң талабына қайшы.

Сол себепті кассациялық инстанцияның даулы жер учаскесі тек ҚР Үкіметінің қаулысымен бөлінуге тиіс деген тұжырымы дұрыс. Осыған байланысты Кербұлақ ауданы әкімінің 1999-жыл, 11-қарашадағы N417 шешімін заңды деуге болмайды.

Сонымен қатар, АІЖК-нің 388-бабы, 1-ші бөлігіне сәйкес, сот шешімдері, ұйғарымдары, қаулылары заңды күшіне енген күннен бастап бір жыл ішінде қадағалау шағымын, наразылығын беруге болады.

Жоғарғы Соттың азаматтық істер жөніндегі алқасы “Қамқор-3” ЖШС-нің өкілі Г.Красноюрченко 2003-2004 жылдары Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасына және Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотына бірнеше рет Алматы облыстық сотының шаруашылық істер жөніндегі алқасының 2001-жыл, 24-сәуірдегі шешімін бұзуды сұрап қадағалау шағымдар жолдаған, сондықтан шағым арыздың мерзімін қалпына келтіру туралы өтініші қанағаттандыруға жатады деп тұжырымдаған.

Алайда, істегі және қадағалау өндірісіндегі материалдар бойынша “Қамқор-3” ЖШС-нің облыстық соттың шығарған қаулысын бұзуды сұраған шағым арызы Жоғарғы Сот судьясының 2001-жыл, 2-шілдедегі қорытындысымен қанағаттандырусыз қалдырылғаннан кейін Жоғарғы Сот алқасына 2004-жылдың сәуір айында жолданған. Яғни, “Қамқор-3” ЖШС-і кассациялық шешім қабылдағаннан кейін үш жыл өткенде шағым келтірген.

Бұл тұрғыда Жоғарғы Соттың азаматтық істер жөніндегі алқасының жауапкердің қадағалау шағым беру мерзімін қалпына келтіруі де жоғарыда көрсетілген Заң талабына сәйкес келмейді.