Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының

Жоба

    Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Бағалы қағаздар нарығында қызметті жүзеге асыруға қажетті бағдарламалық-техникалық құралдарға және өзге жабдықтарға қойылатын талаптарды бекіту жөнінде» 2012 жылғы 28 сәуірдегі № 165 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7734 тіркелген, «Егемен Қазақстан» газетінде 2012 жылғы 29 тамызда № 562-569 (27642) жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтыру енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Бағалы қағаздар нарығында қызметті жүзеге асыруға қажетті бағдарламалық-техникалық құралдарға және өзге жабдықтарға қойылатын талаптарда:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

«1. Бағдарламалық қамтамасыз ету:

1) ақпараттың сенімді сақталуын, санкцияланбаған қол жеткізуден қорғауды, деректер базасының тұтастығын және электронды мұрағаттар мен деректер базасындағы ақпараттың:

кез келген уақытта бағдарламалық қамтамасыз етудің кез келген учаскесіндегі электр қорек көзін толық немесе ішінара ажыратқанда;

желілер, телекоммуникациялар апатында, деректер алмасу операцияларын орындаудың кез келген кезеңіндегі орнатылған табиғи және виртуалды қосылыстар ажырағанда;

бағдарламалық қамтамасыз етудің кез келген функциясын орындау барысында бағдарламалық қамтамасыз етудің кез келген есептеу құралдары толық немесе ішінара тоқтап қалғанда;

бағдарламалық қамтамасыз етудің ақпаратына санкцияланбаған қол жеткізуге талаптанғанда толық сақталуын;

2) Бағдарламалық қамтамасыз етуде іске асырылған кіру деректеріне, функцияларға, операцияларға, есептерге көп деңгейлі қол жеткізуді қамтамасыз етуге тиіс. Бағдарламалық қамтамасыз ету ең кем дегенде қол жеткізудің екі деңгейін көздеуі тиіс: әкімші және пайдаланушы;

3) енгізілген деректердің толықтығын бақылауды (барлық ашық жиектерді толығымен толтырмай функцияларды немесе операцияларды орындаған жағдайда бағдарлама сәйкес хабарламаны беруді қамтамасыз етеді);

4) жеке сұрату бойынша және кез келген критерийлер бойынша ақпарат іздеуді, сондай-ақ кез келген өлшемдер бойынша ақпарат іріктеу мен алдында болып өткен күндердегі ақпаратты қарау мүмкіндігін;

5) қысқартылмаған күндер бойынша ақпарат өңдеу мен сақтауды;

6) қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалау жөніндегі уәкілетті органның (бұдан әрі - уәкілетті орган) нормативтік-құқықтық актілерімен белгіленген есептердің, сондай-ақ хабарламалардың, анықтамалардың, жеке шоттардан үзінді-көшірмелердің, өткізілген операциялар туралы есептердің және ақпараттық операциялар жүзеге асырылғанын растайтын құжаттардың нысандарын автоматты қалыптастыруды;

7) Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасында және олардың ішкі құжаттарында көзделген бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларының ішкі есепке алу жүйесінің журналдарын жүргізуді және автоматты қалыптастыруды қамтамасыз етуге тиіс. Журналды толық, сондай-ақ ішінара (күндердің аталған диапазонына, белгілі күніне, нақты тіркелген тұлғаға, келіп түсетін құжаттың нақты мәртебесіне) қалыптастыруды мүмкіндігі көзделеді;

8) мұрағаттау мүмкіндігін (мұрағаттың деректерін қалпына келтіру);

9) келіп түсетін құжаттарды экранға, принтерге немесе файлға шығару мүмкіндігін;

10) осы ақпаратты енгізуде (қор биржасының сауда жүйесінде қаржы құралдарын сатып алуға және сатуға өтінімдерді енгізуді қоспағанда) қателерді болдырмау мақсатында түрлі пайдаланушылардың бұйрықтарды екі рет енгізу жүйесін («бірінші енгізу» және «екінші енгізу») қолдануды қамтамасыз ету. Ақпаратты енгізуде «екінші енгізуді» пайдаланушылар «бірінші енгізудің» пайдаланушылары енгізген ақпаратқа қол жеткізе алмайды. «Екінші енгізудің» деректері «бірінші енгізудің» деректеріне сәйкес келмеген жағдайда, бағдарлама тиісті хабарламаны беруге тиіс;

11) электрондық құжаттармен алмасу мүмкіндігін;

12) бағдарламалық қамтамасыз етудегі іркілістер жағдайында жұмысты іркіліссіз және үзіліссіз жүзеге асыру мүмкіндігін қамтамасыз етеді.»;

3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

«3. Номиналды ұстаушы ретінде бағалы қағаздар нарығында клиенттердің шоттарын жүргізу құқығымен брокерлік және (немесе) дилерлік қызметті, кастодиандық қызметті жүзеге асыруға лицензиялары бар ұйымдардың бағдарламалық қамтамасыз етуі осы Талаптардың 1 және  2-тармақтарында көзделген талаптарға қосымша:

1) клиенттердің номиналды ұстауға және (немесе) кастодиандық қамтамасыз етуге берілген активтерін есепке алу мүмкіндігін;

2) клиент активтерін жеке есепке алуды, оны есептеу бойынша барлық операцияларды жүргізуді, жеке шот бойынша операциялардың тарихын талдау мүмкіндігін, оның ішінде операциялық күн ішінде кез келген күні мен уақытындағы жағдай бойынша ақша қалдығы туралы, сондай-ақ әрбір клиенттің және клиенттің ақшасын есепке алу және сақтау жүзеге асырылатын ұйымның бөлігінде ақша қозғалысы туралы мәліметтерді автоматтандырылған қалыптастыруды, мына ақпаратты қосады бірақ олармен шектелмейді:

ақшамен операция жүргізу күні мен уақыты;

операцияның атауы;

растайтын құжаттың деректемелері мен атауы;

клиенттің тегі, аты, бар болса – әкесінің аты немесе атауы;

есептік-депозитарлық жүйесінің атауы сол арқылы қаржы құралдармен мәмілелер бойынша есеп айырысулар жүзеге асырылады;

брокердің және (немесе) дилердің және оның клиенттерінің ақшаны есепке алу және сақтау жүзеге асырылатын ұйымның атауы;

клиенттің шоты бойынша ақша бойынша әрбір операцияның сомасы;

брокердің және (немесе) дилердің, кастодианның сыйақы есептелген қызмет көрсетуді көрсете отырып мәміле (операция) бойынша осы сыйақы сомасы;

брокердің және (немесе) дилердің, кастодианның осы шығыстар деректерін туындау мәмілелерді (операцияларды) жасауға байланысты шығыстар сомасы;

3) эмиссиялық бағалы қағаздармен мәмілелерді тіркеу процесінде қор биржасының және (немесе) клиринг ұйымның бағдарламалық қамтамасыз етуімен өзара әрекеттесуін қамтамасыз етеді.»;

мынадай мазмұндағы 3-1-тармақпен толықтырылсын:

«3-1. Номиналды ұстаушы ретінде клиенттердің шоттарын жүргізу құқығынмен брокерлік және (немесе) дилерлік қызметті жүзеге асыруға лицензиясына ие ұйымын бағдарламалық қамтамасыз ету Талаптардың 1, 2 және 3-тармақтарында көзделген талаптарға қосымша мыналарды қамтиды:

1) Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының «Бағалы қағаздар нарығында брокерлік және дилерлік қызметті, инвестициялық портфельді басқару жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымдар үшін тәуекелдерді басқару жүйелерінің болуына қойылатын талаптар туралы нұсқаулықты бекіту туралы» 2009 жылғы 26 қыркүйектегі № 209 қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5844 тіркелген) белгіленген тәуекелдерді жабу коэффициенті және бір клиентіне тәуекелдер мәндерінің, сондай-ақ пруденциалдық нормативтерінің автоматтандырылған есеп айырысуды;

2) қаржы құралдарынан және оның клиенттерінің ақшаларынан бірінші санаттағы брокерге және (немесе) дилерге тиесілі қаржы құралдарын және ақшаны бөлек есепке алуды жүзеге асыруды;

3) мына атрибуттарын: оқиғаның басталу күні мен уақытын, іс-қимылын жасаған пайдаланушыны, жазбаны сәйкестендіргішін, бизнес-процестің орындалуының аяқтау күні мен уақытын, бизнес-процессін орындау нәтижелерін сақтай отырып оқиғаларды ақпараттық жүйесінде болған тіркеуді және сәйкестендіруді.».

2. Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушылары 2013 жылғы 30 сәуірге дейінгі мерзімде өз қызметін және ішкі құжаттарын осы қаулының талаптарына сәйкес келтірсін.

3. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.


Ұлттық Банк

        Төрағасы Г. Марченко