Қазақстанның Даму банкінің қаржылық тұрақтылығы көрсеткіштерінің (коэффициенттерінің) шекті мәндерін есептеу әдістемесі

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен бекітілді

1. 
   Негізгі ережелер
   

1. 
   Осы Қазақстанның Даму банкінің Қаржылық тұрақтылығы көрсеткіштерінің (коэффициенттерінің) шекті мәндерін есептеу әдістемесі (бұдан әрі – Әдістеме) «Қазақстанның Даму банкі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 16-бабына сәйкес әзірленді және Қазақстанның Даму банкінің (бұдан әрі - Банк) бірінші және екінші деңгейлі капиталдың жеткіліктілік коэффициенттерінің шекті мәндерін, сондай-ақ, борыштық жүктемесінің деңгейін есептеу тәртібін анықтайды.
   

2. 
   Бірінші және екінші деңгейлі капиталдың жеткіліктілік коэффициенттерін есептеу
   

2. 
   Капиталдың жеткіліктілік коэффициенттеріне:
   

1. 
   бірінші деңгейлі капиталдың жеткіліктілік коэффициенті (бұдан әрі – КЖК 1);
   
2. 
   екінші деңгейлі капиталдың жеткіліктілік коэффициенті (бұдан әрі – КЖК 2) жатады.
   

3. 
   Капиталдың жеткіліктілік коэффициентін есептеу үшін мыналар қолданылады:
   

1. 
   Бірінші деңгейлі жеке меншікті капитал (бұдан әрі –1 деңгейлі капитал);
   
2. 
   екінші деңгейлі жеке меншікті капитал (бұдан әрі – 2 деңгейлі капитал);
   
3. 
   тәуекелдік деңгейі бойынша топтастырылған активтер мен шартты міндеттемелер.
   

4. 
   1 деңгейлі капитал:
   

1. 
   Жеке сатып алынған акцияларды алып тастағанда төленген жарғылық капитал;
   
2. 
   қосымша капитал;
   
3. 
   өткен жылдардағы үлестірілмеген таза табыс (соның ішінде өткен жылдардағы таза табыстың есебінен қалыптасқан қорлар, резервтер);
   
4. 
   резервтік капитал;
   
5. 
   қарастырылмаған шығындарды өтейтін резервтер сомалар ретінде есептеледі, олардан:
   
6. 
   материалдық емес активтер;
   
7. 
   өткен жылдардағы шығындар;
   
8. 
   ағымдағы жылғы шығындар алынып тасталады;
   

5. 
   2 деңгейлі капитал:
   

1. 
   Ағымдағы жылдың үлестірілмеген таза табысының мөлшері;
   
2. 
   Негізгі қаражат пен бағалы қағаздарды қайта бағалау резерві;
   
3. 
   Гибрид құралдар (капитал мен қарыз сипаттамаларына ие құралдар);
   
4. 
   Бірінші деңгейлі капитал сомасының елу пайызынан аспайтын 5 жылға дейінгі мерзіммен банктің реттелген борышының сомалары ретінде есептеледі,
   

5. 
   банктің сатып алынған реттелген борышы;
   
6. 
   еншілес ұйымдарға инвестициялар алынып тасталады.
   

6. 
   Банктің реттелген борышы – мына шарттарға сәйкес келетін банктің қамсыздандырылмаған міндеттемесі:
   

1. 
   Ұсынушының салымы немесе міндеттемесі емес;
   
2. 
   Банктің немесе онымен үлестес тұлғалардың талаптары бойынша кепілді қамсыздандыру емес;
   
3. 
   Банкті тарату кезінде 1995 жылғы 31 тамыздағы «Қазақстан Республикасындағы банктер мен банк қызметі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 74-2 бабымен белгіленген кезектілікке сәйкес банк мерзімсіз қаржы құралдары бойынша міндеттемелерін орындағанша қанағаттандырылады;
   
4. 
   Банкпен өтелуі (толық немесе жартылай) мүмкін, соның ішінде осындай өтеу құзыретті органның қорытындысына сәйкес кейіннен осы Әдістемемен анықталатын банктің капиталдың жеткіліктілік коэффициентін сақтамауына әкелмеу шартымен мерзімінен бұрын тек банк бастамасымен ғана.
   

Банктің реттелген борышы банктің жеке капиталын есептеуге кіреді:

борышты өтеу басталғанға дейін бес жылдан артық мерзім ішінде – борыштың толық сомасында,

борышты өтеу басталғанға дейiн қалған бес жылдың iшiнде:

1-шi жыл - реттелген борыш сомасының 100%;

2-шi жыл - реттелген борыш сомасының 80%;

3-шi жыл - реттелген борыш сомасының 60%;

4-шi жыл - реттелген борыш сомасының 40%;

5-шi жыл - реттелген борыш сомасының 20%.

Сонымен қатар, егер келісімде осындай өтеу Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының талаптарын бұзуға және Банктің қаржылық жағдайының нашарлауына жеткізбеу шартымен несие алушының бастамасымен мерзімінен бұрын өтеу (толық немесе жартылай) қарастырылса, 3) тармақшадан басқа осы тармақтың талаптарына сәйкес келетін Еуропа қайта құру және даму банкінен және Азия Даму банкінен немесе Халықаралық Қаржы корпорациясынан тартылған несие банктің Реттелген борышы болып танылады.

7. 
   Гибрид құралдарға (капитал мен қарыз сипаттамаларына ие құралдар) мынадай сипаттамаларға ие құралдар жатады:
   

1. 
   Құрал қамсыздандырылмаған, реттелген және толық төленген болып табылады;
   
2. 
   Ұстаушының бастамасымен және/немесе реттеуші органның келісімінсіз өтеуге жатпайды;
   
3. 
   Банк тарапынан сауданы тоқтатпастан шығындарды өтеу үшін пайдаланылуы мүмкін (дәстүрлі реттелген борыштарға қарағанда);
   
4. 
   Сыйақы төлеу міндеттемелеріне қарамастан Банктің табыстылығы мүмкіндік бермеген жағдайда төлемдерді жүргізбеуге болады.
   

8. 
   2 деңгейлі капитал 1 деңгейлі капиталдың 100% аспау керек.
   
9. 
   Капиталдың жеткіліктілік коэффициенті мынадай формуламен есептеледі:
   

10. 
    Тәуекелділік деңгейі бойынша топтастырылған активтерді, шартты және мүмкін міндеттемелерді есептеу осы әдістемеге №1 Қосымшаға сәйкес жүргізіледі.
    
11. 
    Несиелік тәуекел дәрежесі бойынша топтастырылған шартты және мүмкін міндеттемелер банк несиелік тәуекелдерге баратын осы Нұсқаулыққа 1 қосымшада көрсетілген контрагенттің санатына сәйкес дәрежедегі тәуекел дәрежесіне осы Нұсқаулыққа 2 қосымшаға сәйкес есептелген шартты және мүмкін міндеттемелердің сомасын шығару ретінде анықталады.
    
12. 
    КЖК1 және КЖК2 коэффициенттерін есептеу мақсатындағы активтер мен КЖК1 мен КЖК2 коэффициенттерін есептеуге қабылданатын тәуекелділік деңгейі бойынша топтастырылған активтер, шартты және мүмкін міндеттемелер халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптасқан резервтерсіз кіреді.
    
13. 
    Осы Әдістеменің мақсаттары үшін Standard&Poor's агенттігінің ұзақ мерзімді несиелік рейтингтік бағалауынан басқа қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі құзыретті орган Moody's Investors Service және Fitch (бұдан әрі - рейтингтік агенттіктер) агенттіктерінің ұзақ мерзімді несиелік рейтингтік бағалауларын мойындайды.
    
14. 
    Осы Әдістеменің мақсаттары үшін халықаралық қаржылық ұйымдарға мына ұйымдар жатады:
    

1. 
   Азия даму банкі (the Asian Development Bank);
   
2. 
   Африка даму банкі (the African Development Bank);
   
3. 
   Еуропалық кеңес даму банкі (the Council of Europe Development Bank);
   
4. 
   Еуразиялық даму банкі (Eurasian Development Bank);
   
5. 
   Еуропалық қайта құру және даму банкі (the European Bank for Reconstruction and Development);
   
6. 
   Еуропалық инвестициялық банк (the European Investment Bank);
   
7. 
   Ислам даму банкі (the Islamic Development Bank);
   
8. 
   Америкааралық даму банкі (the Inter-American Development Bank);
   
9. 
   Дамудың халықаралық ассоциациясы;
   
10. 
    Халықаралық қаржы корпорациясы (the International Finance Corporation);
    
11. 
    Халықаралық қайта құру және даму банкі (the International Bank for Reconstruction and Development);
    
12. 
    Халықаралық валюта қоры;
    
13. 
    Халықаралық инвестициялық дауларды реттеу орталығы;
    
14. 
    Инвестициялар кепілдігінің көпжақты агенттігі;
    
15. 
    Скандинавия инвестициялық банкі (the Nordic Investment Bank);
    
16. 
    Жеке меншікті секторды дамыту жөніндегі ислам корпорациясы (ICD).
    

15. 
    Нарықтық шығындарды өтеу үшін капиталға қойылатын талаптар Банктің валюталық және пайыздық тәуекелдерді басқару жөніндегі ішкі құжаттарына сәйкес есептелген айлық валюталық және айлық пайыздық тәуекелдер сомасы ретінде анықталады.
    
16. 
    Операциялық тәуекелді өтеуге арналған капиталға қойылатын талаптар Банктің операциялық тәуекелдерді басқару жөніндегі ішкі құжаттарына сәйкес анықталады.
    
17. 
    Тәуекелділік деңгейі бойынша топтастырылған активтер мен шартты міндеттемелерге қойылатын талаптар сомасына 8,3 көбейтілген нарықтық және операциялық тәуекелдерді өтеуге арналған капиталға қойылатын талаптар қосылады.
    

2. 
   Борыштық жүктеме деңгейін есептеу
   

18. 
    Борыштық жүктеме деңгейі мына формуламен есептеледі:
    

Жиынтық табыс - халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес анықталатын шоғырландырылған негіздегі міндеттемелердің жалпы сомасы.

Жеке капитал - халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес анықталатын шоғырландырылған негіздегі Банк капиталының мөлшері.

2. 
   Қорытынды ережелер
   

18. 
    Бірінші және екінші деңгейлі капиталдың жеткіліктілік коэффициенттерінің шекті мәндерін, сондай-ақ борыштық жүктеме деңгейін есептеу үшін халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес әзірленген шоғырландырылған қаржылық есептілік қолданылады.
    
19. 
    Банк акционері қаржылық есептілік көрсеткіштерін (коэффициенттерін) қолдау аясында Банк қызметін бақылау тетіктері жазылған ішкі актілерді бекітеді. Банктің Директорлар кеңесі Банк тәуекелдерін корпоративтік басқару жүйесіне іштей бақылауды қалыптастыруды және жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.
    

__________________________________

Қазақстан Республикасы Үкіметінің

№_______ қаулысымен бекітілген

Қазақстанның Даму банкі

қаржылық тұрақтылығы көрсеткіштерінің

(коэффициенттерін) шекті мәндерін

есептеу әдістемесіне

№1 Қосымша

__________________________

201__ жылғы «____» ___________

Қазақстан Республикасы Үкіметінің

№_______ қаулысымен бекітілген

Қазақстанның Даму банкі

қаржылық тұрақтылығы көрсеткіштерінің

(коэффициенттерін) шекті мәндерін

есептеу әдістемесіне

№2 Қосымша