– 2009 жылдары өсімдік шаруашылығы өнімін

Минералдық тыңайтқыштар көлемінің жеткіліксіздігі салдарынан облыста химияландыру деңгейі төмен. Минералдық тыңайтқыштармен қамтылу минималдық тұтынудың 5% құрайды.

7 кесте

Облыста тұқым шаруашылықтары 23-тен 38 бірлікке дейін өсті, оның ішінде 8 шаруашылық – элиталық тұқым өндірушілер. 2009 жылы күнбағыстың элиталық және гибридтік тұқымын өндіретін 4 элиталық тұқым шаруашылығы құрылды. Олар келешекте аталған дақылдың элиталық тұқымымен облысты және республиканың басқа аймақтарын да қамтамасыз ететін болады.

Облыстың тұқым өндірушілері 575 тонна дәнді дақылдар тұқымын, 8,5 тонна күнбағыс тұқымын, 19 тоннакөпжылдық шөп және 1 тонна картоп тұқымын өндірді.

2009 жылы ШҚ АШҒЗИ негізінде агроном-апробаторларды даярлау курстары өткізілді, онда 11 агроном «агроном-апробатор» мәртебесін алды. Барлығы облыс бойынша 59 маманға апробатор мәртебесі берілді.

Жекелеген аудандарда тұқым шаруашылығын дамытуға, тауар өндірушілерді дақылдардың өнімділігі жоғары тұқымдарымен қамтамасыз етуге жеткілікті көңіл бөлінбейді. Күршім ауданында бір де бір тұқым шаруашылығы құрылған жоқ. Көкпекті ауданында қажетті 4 шаруашылық орнына 2 шаруашылық жұмыс істейді.

Облыс халқын ерте пісетін көкөніспен қамтамасыз ету үшін 13 жылыжай салынды, оның ішінде жалпы аумағы 5,14 га 5 жылыжай 2008-2009 жылдары салынған.

Жалпы қуаты 88,3 мың тонна 116 көкөніс қоймасы, оның ішінде жұмыс істеп тұрғаны- 44,8 мың тонналық 88 қойма. Жалпы қуаты 3,0 мың тонна 2 көкөніс қоймасы салынып жатыр (Аягөз ауданында - «Кумашев С.» ЖК - 2,5 мың тонналық) Бескарағай ауданында - «Стелла» ШҚ 500 тонналық). 2005-2009 жылдары кәсіпорындардың өз қаражаттары есебіне 17 көкөніс қоймасы салынды.

АӨК сапалы техникалық жарақтандыру үшін 5 жылда 9,5 млрд. теңгеге 3 мың бірлік техника сатып алынды.

Агросервистік қызметтер көрсету ауқымын кеңейту үшін облыста 2005-2009 жылдары 17 машина-технологиялық станция, 8 техникалық қызмет көрсету пункті және ауылшаруашылық техникасын жеткізуші 3 сервистік орталық құрылды. қазір олардың саны: 20 МТС, 8 ПТО және 4 сервистік орталық.

Облыста балық шаруашылығы дамыған. Облыста 173 табиғи су қоймасы, 3 су қоймасы, республикалық маңызы бар 2 көл бар, оның ішінде 37 жануарлар әлемін пайдаланушыларға ұзақ мерзімге (10 жылға дейін) бекітіліп берілген. Бөлінетін лимитке байланысты жыл сайын 9 мың тонна балық ауланады. Су қоймаларын пайдаланушылар оны жыл сайын 13,0 млн. теңге өз қаражаттарына балық толтырады.

Ауылда өмір сүрудің қалыпты жағдайын жасау үшін ауылдарды әлеуметтік және инженерлік нысандармен қамтамасыз ету қажет.

Ауылдық жерлерде халықтың денсаулығын сақтауды қамтамасыз ету үшін 14 аудандық орталық аурухана, 3 аудандық аурухана, 2ауылдық учаскелік, 13 аулдық аурухана, 3 туберкулезге қарсы аурухана бар.

Жеке меншік нысанындағы 4 АДА, 178 ауылдық дәрігерлік амбулатория, 16 ЦПМСП, 396 МП, 103 медициналық қызметкер бөлек орынсыз жұмыс істейді.

Облыста Семей және Өскемен қалаларының теміржол ауруханаларының фельдшерлері қызмет көрсететін 17 ауыл бар.

Жалпыға білім беретін 591мектеп және 49 балабақша бар, оларда 153928 бала бар. Ауылдық мектептерде 13225 мұғалім жұмыс істейді. Мектеп жасына дейінгі балалар оқумен 100% қамтылған.

Ауылдық жерде 259 кітапхана, 256 клуб және мәдениет үйі, 1 кинотеатр және 1 мұражай бар.

785 ауылдық елді мекеннің ішінде 222 орталықтандырылған су жүйесін пайдаланады немесе барлық халықтың 51,4%.

«Ауыз су» бағдарламасы осыған дейін тасымалданатын суды пайдаланып келген 1993 адамды ( Аягөз ауданының Мәдениет, Бидайық ауылдары) құбырмен жеткізілетін суға қолын жеткізді.

Автомобиль жолдары – көлік-коммуникациялық кешеннің маңызды бөлігі. Жергілікті маңызы бар ауылдық жолдардың жалпы ұзындығы 8 421,8 км., оның ішінде асфальтбетонды жолдар – 175,4 км, қара асфальпен жабылғаны – 3 357 км, қиыршық тас төселгені – 4 132,7 км, топырақ төселгені – 756,7 км.

785 елді мекеннің ішінде 5 (0,6%) телефон байланысымен қамтылмаған

785 ауылдық елді мекеннің ішінде 12 ауылда немесе 1,5% электр желісі жоқ, оның ішінде 5 ауылда 50-ден артық халық тұрады және 7 ауылда 50-ден кем адам тұрады.

Ауылдық елді мекендердің әлеуметтік-экономикалық даму деңгейін және экономикасының серпінді өсуін анықтайтын негізгі индикатор, әлеуеті жоғары ауылдық елді мекендер санының артуы болып табылады.

2010 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 785 ауылдық елді мекен бар, оның ішінде 247 (31,5%) әлеуметтік-экономикалық даму әлеуеті жоғары санатқа, 534 (68%) – даму әлеуеті орташа санатқа және 1 (0,1%) - даму әлеуеті төмен санатқа жатады, 3 (0,4%) елді мекенде халық тұрмайды.

Бағдарламаны іске асыру басталғалы әлеуметтік-экономикалық даму әлеуеті жоғары елді мекендер саны 2,3 есе артты, соның нәтижесінде орта санаттағы елді мекендер саны 24% азайды.

Мемлекеттік қолдау шаралары ең алдымен әлеуметтік-экономикалық даму әлеуеті жоғары елді мекендерде тұратын халықтың кірісін қамтамасыз ететін өмір сүру инфрақұрылымын дамытуға бағытталды.

Ауылдық жерлерде орташа айлық еңбекақы деңгейі өсіп келе жатқаны байқалады. Ауылдық жерде зейнетақының орташа мөлшері 15000 теңгені құрайды. Кедейлік шегінен төмен тұратын тұрғындарға мемлекеттік атаулы көмек көрсетіледі. Ондай отбасылар және көмекті алатындар саны жылдан жылға азайып келеді. 2010 жылғы 1 қаңтарда 8067 отбасы (2009 жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 961 адамға аз) болды, алушылар – 27497 адам (2126 адамға аз), орташа айлақы мөлшері 1458 теңге (17 теңгеге аз).

Еңбекақы, зейнетақы, жәрдемақының өсуі халықтың ақшадай кірісіне оң ықпал етіп отыр. 2009 жылдың төртінші тоқсанында халықтың жан басына шаққандағы орташа атаулы кірісі 13,5% өсіп, 37192 теңге болды. Ауылдағы жан басына шаққандағы орташа атаулы кіріс қаладағы орташа кірістен шамамен 20-30% төмен.

Сонымен қоса, ауылда халқында ақшадай емес кіріс көзі үй жанындағы шаруашылығы болып отыр. Үй шаруашылығында өндірілген өнім отбасының әр мүшесіне ай сайын 3500-4000 теңгеден айналады.

2015 жылға қарай басты индикаторлар мынаған жетеді:

- еңбек өнімділігінің артуы - 1,5 есе;

- аграрлық саланың экспорттық әлеуетінің жалпы экспорт көлеміндегі үлесі - 8%-ға дейін;

- ауылшаруашылық өнімдерін қайта өңдеу үлесі: ет - 25,2%-ға дейін, молока - 21,3 %-ға дейін;

4. 
   Негізгі бағыттар, мақсаттар, міндеттер, мақсатты индикаторлар және нәтижелер көрсеткіштері.
   
   0. 
      4.1. Экономикалық даму