ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ атындағы СемЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
3 деңгейлі СМК құжаты
|
ПОӘК
|
ПОӘК 042-18.1-57/ 01-2014
|
ПОӘК
Мұғалімдерге арналған пәннің бағдарламасы
«Омыртқалылар зоологиясы»
|
№ 2 басылым
16.06. 2014 ж.
|
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
Омыртқалылар зоологиясы
«5В011300» – «Биология» мамандығы үшін
МҰҒАЛІМДЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2014
1.ӘЗЕРЛЕГЕН
Құрастырушы__________«____»_____ 20___ж., Жилкыбаева С.Д.
« Биология» кафедрасының оқытушысы
2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1. Биология кафедрасында отырысында
«____»___________ 20___ж.№____хаттама
Кафедра менгерушісі_______Тлеубаева А.В.
2.2. Жаратылыстану ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында
«____»___________ 20___ж. №____ хаттама
Төрайымы____________ Абдишева З.В.
3. БЕКІТІЛДІ
Университетінің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлданған және ұсынылған
«____»___________ 20___ж. №____ хаттама
ОӘК төрайымы____________ Искакова Г.К.
4. 05.09.2013 ж. №1 БАСПАНЫҢ ОРНЫНА КІРГІЗІЛГЕН
МАЗМҰНЫ:
-
Қолдану саласы
-
Нормативті сілтемелер
-
Жалпы ережелер
-
Пән мазмұны, пәннің модульдік бөлінуі
-
СӨЖ тақырыптары мен мазмұны
-
Оқу – әдістемелік әдебиеттер тізімінің қамту кестесі
-
Әдебиет және қорлар
1.ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
«Омыртқалылар зоологиясы» пәнінің оқу-әдістемелік кешені «5В011300» - «Биология» мамандығының студенттеріне арналған. ПОӘК студенттерді курс мазмұнымен, өзектілігімен, қажеттілігімен, саясатымен және студенттің оқу үдерісінде қандай дағдылар мен іскерлікті үйренетінімен таныстырады.
2. НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР
Осы «Омыртқалылар зоологиясы» пәнінің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК) берілген пән бойынша ұйымдастыру ретін анықтайды және келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сәйкес әзірленген:
- ҚР «Мемлекеттік жалпы міндетті жоғары білім беру стандарты»;
- 5В011300 «Биология» мамандығының элективті пәндердің каталогі;
- «Мектеп жанындағы участок жұмысын ұйымдастыру» 5В011300 «Биология» білім бакалавр дайындауына арналған оқу бағдарламасы;
- 5В011300 «Биология» мамандығының оқу жұмыс жоспары;
- СТУ 042-ГУ-4-2014 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;
- ДП 042-1.01-2014 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны» құжаттандырылған процедурасы.
.
3. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
Зоология – жануарлар туралы ғылым. Ол биологиядан мамандарды дайындау саласында іргелі пәндердің бірі болып саналады.
Зоологияның негізгі мақсаты – жануарлардың алуан түрлілігін, құрылыс ерекшеліктерін, тіршілік әрекеттерін, ортаға бейімделушіліктерін, таралу заңдылықтарын зерттеу, олардың өнімділігін арттыру, тиімді пайдалану және оның табиғаттағы қорын сақтау болып табылады.
Зоологияның міндеттері – жануарлардың негізгі типтерінің және кластарының өкілдерімен таныстыру, олардың морфологиясын, физиологиясын, экологиясын, этологиясын, көбеюін, дамуын, маңызын, филогениясын оқып білу. Халықаралық ғылыми терминдерді меңгерту. Зертханалық құралдармен жұмыс істеуді үйретіп, тірі организмдерді бақылап, объектілермен өз бетімен жұмыс істеуге дағдыландыру.
Жануарлар әлемінің алуан түрлілігіне және оларды зерттеу әдістерінің ерекшеліктеріне байланысты зоология екі үлкен бөлімге бөлінеді: омыртқалылар зоологиясы – хордалылар типіне жататын жануарларға қатысты деректерді біріктерді және омыртқасыздар зоологиясы – жануарлар дүниесінің қалған 22 типтерін зерттеумен айналысады. Осы ұсынылып отырған оқу-әдістемелік кешені омыртқасыздар зоологиясына арналған.
3.2 Пәннің оқыту мақсаты:
- жас маман-зоологтарды ғылыми зерттеушілік жұмыстарға дайындау:
- өткен материалды есте сақтау және айта білу;
- практикалық және зерттеушілік жұмыстарда зоологиялық әдістерді меңгеру;
- өткен материалды анализдей білу;
- өткен материалды дұрыс бағалай білу.
3.3 Пәнді оқытудың басты міндеттері:
омыртқасыздар зоологиясы және омыртқалы жануарлар туралы білімді кеңейту;
зоологиялық объектілердіің құрылысын нақты білу;
арнайы әдебиеттермен өздік жұмыстар;
зерттеу объектілерінің техникалық түрде суреттерін сала білу.
3.4 Оқып-білудің нәтижелелері:
Пәнді меңгергеннен кейін мынаны білу керек:
-
негізгі отрядтарды,
-
омыртқалы жануарлар әлемінің көптүрлілігін.
-
жануарлар әлемінің негізгі эволюциялық этаптарын.
-
жануарларды зерттейтін негізгі биологиялық пәндерді.
-
Зертханалық сабақтарда өздік жұмыс тапсырмаларын орындауда студенттер үйреніп шығады:
-
Жануарлар дүниесіне қолданылатын мөлшерді және сапаны дұрыс қолдана білуді;
-
Практикалық мақсатпен алынған зерттеулерге нақтылы баға, қорытынды беруді.
3.5 Курстың пререквизиттері: омыртқасыздар зоологиясы
3.6 Курстың постреквизиттері: омыртқалы зоологиясының үлкен практикумы, педагогикалық практика.
3.7 Жұмыс оқу жоспарынан көшірме
1 кесте
Курс
|
Семестр
|
Кредиттер
|
Аудиториялық жұмыс
|
СӨЖ және СОӨЖ
(сағ)
|
Барлығы
(сағ)
|
Қорытынды бақылау түрі
|
АС (сағ)
|
ҚК (сағ)
|
2
|
4
|
3
|
15
|
30
|
90
|
135
|
емтихан
|
4. ПӘН МАЗМҰНЫ, ПӘННІҢ МОДУЛЬДІК БӨЛІНУІ
2 кесте
Тақырып атауы және мазмұны
|
Сағат саны
|
1
|
2
|
Дәріс сабақтар
|
Модуль 1. Асгапіаtа тобы.
|
Хордалылар типі. Типтің жалпы сипаттамасы. Личинкахордалылыар немесе қабықшалылар тип тармағы.
-
Хордалылар типі. Типтің жалпы сипаттамасы.
-
Личинкахордалылыар немесе қабықшалылар тип тармағы
|
1
|
Бас сүйексіздер тип тармағы.
-
Ланцетник бас сүйексіздердің өкілі.
-
Бас сүйексіздердің тектері.
|
1
|
Модуль 2. Сгапіаtа тобы.
|
Омыртқалылар немесе басқаңқалылар (Сгапіаtа немесе Vегtеbгаtа). Ұрық қабы жоқ омыртқалылар
-
Дөңгелек ауыздылар класы. Дене құрылысы.
-
Дөңгелек ауыздылардың систематикасы мен экологиясы. Миногалар. Миксиналар.
|
1
|
Балықтар класы. Шеміршекті балықтар. Тұтас бастылар.
-
. Шеміршекті балықтардың жалпы сипаттамасы.
-
Тақтажелбезектілер. Акулалар. Скаттар.
-
Тұтас бастылар немесе химералар.
|
1
|
Сүйекті балықтар классы.
-
Шеміршекті- сүйекті балықтардың жалпы сипаттамасы.
-
Сәулеқанатты балықтар.
-
Қалақанатты балықтар.
|
1
|
Модуль 3. Суыққандылар тобы.
|
Қосмекендiлер немесе амфибилер класы.
-
Жалпы морфологиялық және биологиялық мінездемесі.
-
Қосмекендiлердің систематикасы.
|
1
|
Қосмекенділердің дамуы және эволюциясы.
-
Қосмекендiлердің тіршілік ету жағдайлары және жалпы таралуы.
-
Қосмекендiлердің шығу тегі.
-
Қосмекендiлердің маңызы.
|
1
|
Бауырмен жорғаушылар немесе рептилилер (RЕNТІLIА) класы.
-
Жалпы биологиялық және морфологиялық мінездемесі.
-
Бауырымен жорғалаушылардың сыртқы және ішкі құрылысы.
|
1
|
Бауырымен жорғалаушылардың жіктелу жүйесі және шығу тегі.
-
Қазіргі кездегі бауырымен жорғалаушыларға систематикалық шолу
-
Бауырмен жорғаушылардың экологиясы.
|
1
|
Модуль 4. Жылықандылар тобы.
|
Құстар класы (Aves).
-
Құстарың сыртқы құрылысы.
-
Құстардың ішкі құрылысы.
|
1
|
Құстардың систематикасы және экологиясы.
-
Құстардың систематикасы.
-
Құстардың экологиясы.
|
1
|
Сүтқоректiлер немесе аңдар класы.
-
Сүтқоректілердің сыртқы құрылысы.
-
Сүтқоректілердің iшкi құрылысы.
|
1
|
Сүтқоректiлердің систематикасы, экологиясы, биологиясы, шығу тегi.
-
Сүтқоректілердің систематикасы.
-
Сүтқоректілердің экологиясы.
|
1
|
Алғашқы немесе клоакалы аңдар. Қалталылар.
-
1-класс тармағы. Жұмыртқа салушылар немесе алғашқы аңдар.
-
2-класс тармағы. Нағыз аңдар
|
1
|
Жоғары сатыдағы аңдар немесе плацентарлық сүтқоректілер
-
Плацентарлық сүтқоректілердің негізгі отрядтары.
|
1
|
Барлығы:
|
15
|
Зертханалық сабақтар.
|
1. Тақырып: Личинкахордалылыар немесе қабықшалылар тип тармағы
Сабақтың мақсаты: Асцидиялардың сыртқы және ішкі құрылысының ерекшелікерімен танысу.
|
2
|
2. Тақырып: Басқаңқасыздар тип тармағы. Басхордалылар класы. Қандауыршаның сыртқы және ішкі құрысы.
Сабақтың мақсаты: Басхордалылар класының өкілі ретінде қандауыршаның сыртқы және ішкі құрылысын зерттеу.
|
2
|
3. Тақырып: Миноганың сыртқы және ішкі құрылысы
Сабақтың мақсаты: Дөңгелекауыздылар класының өкілі ретінде миноганың сыртқы және ішкі құрылысының ерекшелікерімен танысу.
|
2
|
4. Тақырып: Шеміршекті балықтардың сыртқы және ішкі құрылысы.
Сабақтың мақсаты: Шеміршекті балықтың ішкі және сыртқы құрылысын зерттеу. Шеміршекті балықтың скелеті.
|
2
|
5. Тақырып: Сүйекті балықтардың сыртқы және ішкі құрылысы
Сабақтың мақсаты: Сүйекті балықтардың сыртқы құрылысын зерттеу.
Балықты кесіп ішкі ұрылысын, мүшелерінің орналасуын зерттеу, балық тұлыбтарынан (чучело) түрлерін анықтау.
|
2
|
6. Тақырып: Сүйекті балықтардың қанкасы
Сабақтың мақсаты: Сүйекті балықтардың қанкасын зерттеу.
|
2
|
7. Тақырып: Қосмекенділердің сыртқы және ішкі құрылысы, систематикалық шолу.
Сабақтың мақсаты: Бақаның ішкі және сыртқы құрылысының ерекшеліктерімен танысу суретін салу.
|
2
|
8. Тақырып: Қосмекенділердің қанкасы.
Сабақтың мақсаты: Бақаның қаңқа жүйесін зерттеу, суретін салу.
|
2
|
9. Тақырып: Бауырмен жорғалаушылардың сыртқы және ішкі құрылысы.
Сабақтың мақсаты: Кесірткені сою, оның ішкі және сыртқы құрылысын зерттеу, систематикасына тоқталу.
|
2
|
10. Тақырып: Бауырмен жорғалаушылардың қанкасы.
Сабақтың мақсаты: Бауырмен жорғалаушылардың қаңқа жүйесіне көңіл бөлу, суретін салу.
|
2
|
11. Тақырып: Құстардың ішкі және сыртқы құрылысы . Құстардың қауырсын жамылғысы.
Сабақтың мақсаты: Құстардың омыртқалылар систематикасындағы орны, оның ішкі және сыртқы құрылысымен, қауырсын жамылғысының ерекшеліктерімен танысу.
|
2
|
12. Тақырып: Құстардың сүйек қанкасы.
Сабақтың мақсаты: Құстардың сүйек қанкасының ерекшеліктерімен танысу.
|
2
|
13. Тақырып: Сүтқоректілердің ішкі және сыртқы құрылысы.
Сабақтың мақсаты: Сүтқоректілердің ішкі және сыртқы құрылысын зерттеу, ішкі мүшелерінің орналасуын, миын, тері жамылғысының қабаттарын суретке түсіру.
|
2
|
14. Тақырып: Сүтқоректілердің сүйек қанкасы.
Сабақтың мақсаты: Сүтқоректілердің сүйек қанкасын зерттеу.
|
2
|
15. Тақырып: Сүтқоректілердің систематикасы.
Сабақтың мақсаты: Сүтқоректілердің негізгі отрядтарына тоқталу.
|
2
|
Барлығы:
|
30
|
5. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ:
-
Дөңгелек ауыздылар класы. Отряд Миксиндер. Құрылыстық ерекшеліктері, биологиясы, таралуы мен маңызы.
-
Қостыныстылар класс тармағы. Сүйекті балықтардың ежелгі тобы. Таралуы мен экологиясы.
-
Бауырымен жорғалаушылар классы. Жылдық циклі, географиялық таралуы, биоценоздағы алатын орыны .
-
Кеміргіштер отряды. Кеміргіштер отрядының негізгі тұқымдастары және кең тараған өкілдерінің сипаттамасы. Кеміргіштердің биологиялық маңызы.
6. ОҚУ – ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІНІҢ ҚАМТУ КЕСТЕСІ
4 кесте
№
|
Оқулық және оқу-әдістемелік Құралдың атауы
|
Саны
|
Студент саны
|
Қамтылу пайызы,%
|
1
|
Омыртқалылар зоологиясы. 1 бөлім :оқулық /К.Б.Олжабеков,Б.Е.Есжанов.-Алматы:Эверо,2011.-400б.
|
25
|
15
|
100
|
2
|
Олжабекова,К.Б. Омыртқалылар зоологиясы. 2 бөлім :оқулық /К.Б.Олжабеков, Б.Е.Есжанов.-Алматы:Эверо,2011.-368с.
|
25
|
15
|
100
|
3
|
К.Ә. Дәүітбаева, Б.Е. Есжанова, Н.С. Сапарғалиева, С.Т. Нұртазин. Жануарлар алуан түрлілігі. Алматы, 2011.
|
20
|
15
|
100
|
4
|
Божбанов, А.Ж. Экологиялық зоогеография негіздері: оқулық / А.Ж. Божбанов, М.Қ. Байбатшанов.- Алматы, 2013.- 339б.
|
20
|
15
|
100
|
7. ӘДЕБИЕТ ЖӘНЕ ҚОРЛАР
7.1 Негізгі:
7.1.1 Омыртқалылар зоологиясы. 1 бөлім :оқулық /К.Б.Олжабеков,Б.Е.Есжанов.-Алматы:Эверо,2011.-400б.
7.1.2 Олжабекова,К.Б. Омыртқалылар зоологиясы. 2 бөлім :оқулық /К.Б.Олжабеков, Б.Е.Есжанов.-Алматы:Эверо,2011.-368с.
7.1.3 Дәуітбаева К.Ә.,т.б. Жануарлар алуан түрлілігі.1 және 2-бөлімдер.Жоғары оқу орындарына арналған оқулық.-Алматы.,2011.-712б.
7.1.4 Божбанов, А.Ж. Экологиялық зоогеография негіздері: оқулық / А.Ж. Божбанов, М.Қ. Байбатшанов.- Алматы, 2013.- 339б.
7.2 Қосымша:
7.2.1 Наумов Н.П. Омыртқалылар зоологиясы. – Алматы.: “Мектеп”, 1970.
7.2.2 Наумов Н.П., Карташев Н.Н. Зоология позвоночных. I, и II тома. – М.: Высшая школа, 1979г.
7.2.3 Адольф Т.А. и др. Руководство и лабораторные занятия по зоологии позвоночных.
7.2.4 Карташев Н.Н., Соколов В.Е., Шилов И.А. Практикум по зоологии позвоночных . – М.: Высшая школа, 1976.
7.2.5 Курс зоологии/Под ред. Матвеева Б.С. – М.: Высшая школа. 1966, т.2.
7.2.6 Лукин Е.И. Зоология. М.: Агропромизд.1989г.
7.2.7 БанниковА.Г.,Денисова М.Н. Очерки по биологии земноводных.– М.: Учпедгиз1956.
7.2.8 Гриффин Д.Э., Новик Э. Живой организм. – М.: Мир, 1973
7.2.9 Жизнь животных 4-7 т.т “Просвещение” 1983г.
Достарыңызбен бөлісу: |