БАҒдарламасы семей 2013 Кіріспе

«Жоғары молекулалық қосылыстар химиясы»

мамандығы үшін

Семей

1 ӘЗІРЛЕНГЕН

2.1 Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің «Химия» кафедра отырысында

« 28 » 08 2013 ж., № 1 хаттама
Кафедра меңгерушісі Мусабаева Б.Х.
2.2 Инженерлік-технологиялық факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында

« 12 » 09 2013 ж , № 1 хаттама

Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлдаған және ұсынылған

« 18 » 09 2013 ж, № 1 хаттама
ОӘК төрайымы, ОӘЖ жөніндегі проректор Г.К. Искакова
4 алғаш рет ЕНГІЗІЛГЕН

Мазмұны

- Мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандарты, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Бұйрығымен енгізілген және бекітілген, № 1080, «23» 08 2012 ж.

- СТУ 042-ГУ-4-2013 «Пәндердің оқу әдістемелік кешенін әзірлеуге және рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;

- ДП 042-1.01-2013 «Пәндерің оқу әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны» құжаттандырылған процедурасы.

Жоғары молекулалық қосылыстар химиясы полимерлердің құрылымдары мен қасиеттерін, сондай-ақ пайдалану кезендерің зерттейтін ғылым. Полимерлердің маңызы зор, сондықтан оларды өндіру мен тиімді пайдалану –халық шаруашылығын дамытудағы негізгі бағыттардың бірі.

3.2 Аталмыш курстың мақсаты: студенттерді полимерлер туралы ғылымның негіздерімен таныстыру, полимерлердің химиясы, физика-химиясы және физикасы жөнінде негізгі мағлуматтарды беру және полимерлерді қолданудың маңызды орындарымен таныстыру.

3.3 Пәнді оқып білудің негізгі мақсаты: полимерлі заттың химиялық, физикалық ерекшеліктері жөнінде теориялық мағлуматтар беру және әр түрлі полимерлерді алу, химиялық түрлендіру, олардың құрылымы мен физика-химиялық қасиеттерін зерттеуді жүзеге асыра алатындай практикалық тәжірибеге үйрету.

3.4 Оқып білудің нәтижесінде студент мыналарды:

• 
  Жоғары молекулалық қосылыстардың негізгі ерекшеліктері, олардың ерекше дене мағынасына байланысты практикада қолдануды білу
  
• 
  Полимерлі денелердің құрылысы және негізгі физикалық қасиеттері, полимерлерді алудың негізгі әдістері, полимерлерді зерттеудің соңғы жетістіктері, полимерлі денелерді өндірісте алу және өндеу технологияларының негіздерін білу
  
• 
  Полимерлерді әр түрлі әдістермен синтездегенде қойылған практикалық талапты шешуде пайдалана білу
  
• 
  Макромолекуланың құрылысын зерттеуде соңғы жетістікті экспериментті әдістерді қолдана білу; полимерлердің молекулалық массалық мінездемелерін, физика химиялық зерттеуін пайдалана білу
  
• 
  Полимерлерді өңдірісте алу және өңдеу технологиясы жөнінде алған теориялық және практикалық білімдерін пайдалана білу керек
  

1. Бейорганикалық химия

2. Химиялық саңдық анализ

3. Органикалық химияның теориялық негіздері

4. Органикалық молекулалардың функционалды туындылыраның химиясы

3.6 Курс постреквизиттері:

1. Электрохимиялық анализ әдістері

3.7 Оқу жоспарынан көшірме

1 кесте

Курс	Семестр	Кредит саны	ДС сағ.	СПС сағ.	ЗС сағ.	СОӨЖ сағ.	СӨЖ сағ.	Бар лығы сағ.	Қорытынды бақылау түрі
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
3	6	3	30	-	15	22,5	67,5	135	емтихан

4 ОҚУ ПӘННІҢ (МОДУЛЬ) МАЗМҰНЫ
2 кесте

Тақырыптардың атауы және олардың мазмұны	Сағаттар саны
2	3
Микромодуль 1 – Жоғары молекулалық қосылыстар туралы жалпы мәліметтер
Дәріс сабақтары
Жоғары молекулалық қосылыстар туралы ғылымның мәні мен мәселелері Полимер туралы ғылымның мәні мен мәселелері. Оның дамуының негізгі тарихи деңгейлері. ЖМҚ химиясының негізгі түсініктері мен анықтамалары. Полимерлену дәрежесі.	1
Полимерлердің молекулалық массалары Полимерлердің молекулалық-массалық сипаттамалары. Молекулалық масса бойынша таралуы. Орташаланған молекулалық массалар.	1
Полимерлердің номенклатурасы мен классификациясы Полимерлердің номенклатурасы. Рационалды номенклатура және оның кемшіліктері. Сызықты полимерлердің жүйелік номенклатурасының негізі. Полимерлер классификациясының химиялық құрылымға, алыну жолдарына, пайда болуына тәуелділігі. Табиғи және синтетикалық полимерлер. Органикалық, элементорганикалық және бейорганикалық полимерлер. Гомополимерлер, сополимерлер. Карботізбекті және гетеротізбекті полимерлер.	1
Зертханалық сабақтар
Ұнтақ тәрізді полимерлер тығыздығын анықтау	1
Микромодуль 2 – Макромолекулалар және олардың ерітіндідегі қасиеттері
Макромолекуланың конформациялық изомериясы мен конформациясы Макромолекуланың иілгіштігі. Еркін мүшеленген тізбектің моделі. Гаусс шумақтары. Ішкі айналудың энергетикалық қырғауылы. Тізбектің термодинамикалық және кинетикалық иілгіштігі. Статистикалық сегмент туралы түсінік.	2
Макромолекулалардың ерітінділердегі тәртібі Полимерлер ерітінділерінің табиғаты. Полимер еріткіш жүйелерінің фазалық диаграммалар. Ерудің критикалық температуралары. Полимерлердің ісінуі. Полимердің ерітіндідегі жағдайының теңдеуі. Екінші вириалды коэффициент және полимер ерітіндісінің θ-жағдайы. Макромолекулалардың гидродинамикалық қасиеттері. Ерітінділердің тұтқырлығы. Марк-Кун-Хаувинк теңдеуі.	2
Ионданушы макромолекулалар (полиэлектролиттер) Ионданушы макромолекулалардың ерекшеліктері. Полиэлектролиттердің гидродинамикалық қасиеттері. Амфотерлі полиэлектролиттер. Изоэлектрлік және изоионды нүктелер. Полимерлердің концентрлі ерітінділері, полимерлі гидрогельдер.	1
Зертханалық сабақтар
Полиакрил қышқылының диссоциация констатасын анықтау	1
Тігілген полимерлердің ісіну кинетикасын зерттеу	1
Микромодуль 3- Полимерлердің құрылымы мен физика-механикалық қасиеттері
Полимерлердің фазалық және физикалық күйлері Аморфты полимерлердің құрылымы мен молекуладан ірі құрылымдары. Аморфты полимерлердің қасиеттері. Полимерлердің термомеханикалық қасиеттері. Жоғарыэластикалық күй. Полимерлердің релаксациясы. Гистерезис.	2
Полимерлердің шыны тәрізді күйі Полимерлі шынылардың ерекшеліктері. Мәжбүр эластикалық күй және созылу изотермасы. Мәжбүр эластикалық деформациялардың механизмі. Бұйымдарды қалыптау. Шынылардың серпімді деформациялары мен мәжбүр эластикалық релаксация. Полимерлерді пластификациялау.	1
Полимерлердің тұтқыр-аққышты күйі Тұтқыр ағу механизмі. Полимерлердің ағу қисықтары. Аққыштық температурасының және балқыма тұтқырлығының молекулалық салмақтан тәуелділігі. Тұтқырлық аномалиялары. Механикалық шынылау.	1
Кристалдық полимерлер және олардың физика-механикалық касиеттері Полимерлердің кристалдануына қажетті шарттар. Кристалдану кинетикасы. Кристалдану мен балқу температурасы. Кристалдық полимерлердің құрылымы мен молекуладан ірі құрылымы. Термомеханикалық қисықтары. Кристалдық полимерлердің және полимерлі шынылардың созылуы кезіндегі «суық ағудың» молекулалық механизмі және созылу изотермалары. Кристалды және аморфты полимерлердің бағдарланған құрылымдары. Механикалық қасиеттердің анизотропиясы.	2
Микромодуль 4 – Полимерлер синтезі
Полимерлеу Полимерлеу процестерінің классификациясы. Радикалды полимерлеу. Иницирлеу, тізбектің өсу реакциясы, үзілу реакциясы және тізбектің берілуі. Полимерлеу ингибиторлары. Полимерлеу кинетикасы. Теломеризация. Полимерленуге әсер ететін жағдайлар. Радикалды сополимерлеу. Сополимер құрамының теңдеуі, сополимерлену константасы. Полимерленуді массада, ерітіндіде, суспензияда, эмульсияда жүргізу.	2
Ионды полимерлену және сополимерлеу Катиондық полимерлеу. Аниондық полимерлеу. Иницирлеу реакциясы, катализаторлар, сокатализаторлар түрлері. Тізбектің өсуі. Катиондық полимерлеу кинетикасы. Иондық-координациялық полимерлеу. Циглер-Натта катализаторлары, полимерленудің механизмі және құрылымы.	2
Поликонденсация Гомо- және гетерополиконденсациялау. Полимерлеу және поликонденсациялау процестерінің ерекшеліктері. Поликонденсациялық тепе теңдігі және молекулалық массасы. Сызықты поликонденсацияланудың кинетикасы. Поликонденсацияны балқымада, ерітіндіде және фазалардың бөліну шекарасында жүргізу.	2
Зертханалық сабақтар
Стиролды полимерлеу	2
Новолакты фенолформальдегидті шайырларды алу	2
Резолды фенолформальдегидті шайырларды алу	2
Микромодуль 5 – Полимерлерді химиялық түрлендіру
Полимераналогты және ішкімолекулалық түрлендіру Полимерлердің химиялық түрленуінің ерекшеліктері: тізбектің әсері, конфигурациялық, конформациялық және электростатикалық әсерлерлокалды конфигурацияның, концентрацияның және молекуладан ірі құрылымдардың әсерлері. Ионалмастырғыш полимерлер.	2
Макромолекулалардың полимерлену дәрежесін жоғарлататын химиялық реакциялар Молекулааралық реакциялар. Каучуктарды вулкандау. Блок және жалғанған алу және олардың қасиеттері. Термоэластопластар.	1
Полимерлердің деструкциясы Полимерлердің химиялық және физикалық деструкциясы. Тізбекті және кездейсоқ деструкцияның механизмі. Деполимерлену. Термототығу және фотохимиялық деструкция. Полимерлерді тұрақтандыру.	2
Зертханалық сабақтар
Поливинил спиртін поливинил ацетатының сілтілік алкоголизімен алу	1
Поливинил спиртін поливинил ацетатының қышқылдық алкоголизімен алу	1
Микромодуль 6 – Синтетикалық полимерлер
Карбогомотізбекті полимерлер Карбогомотізбекті полимерлердің сипаттамалары, қолданылуы. Моноолефиндердің және диолефиндердің полимерлері және сополимерлері. Карбоциклды полимерлер.	2
Карбогетеротізбекті полимерлер Карбогетеротізбекті полимерлердің сипаттамасы, қолдану аймақтары. Негізгі тізбегінде оттегі бар полимерлер. Негізгі тізбегінде азот бар полимерлер. Негізгі тізбегінде күкірт бар полимерлер.	2
Элементогетеротізбекті полимерлер Полисилоксандардың сипаттамалары, қолдану аймақтары. Силоксан каучуктары мен қаптамалар	1
Зертханалық сабақтар
Табиғи полимерлердің қасиеттері	1
Пластмассалар қасиеттері	1
Каучук пен резина қасиеттері	1
Натуралды талшықтардың қасиеттері	1

5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАРДЫҢ ТІЗІМІ

5.1 Полимерлердің молекулалық-массалық сипаттамалары. Молекулалық масса бойынша таралуы. Орташаланған (орташа) молекулалық массалар (орташа саңдық, орташа массалық және z-орташа)

5.2 Полимерлердің концентрлі ерітінділері, полимерлі гидрогельдер

5.3 Механикалық шынылау

8.1.1 Семчиков Ю.Д. Высокомолекулярные соединения: Учебник для вузов. М.: Академия, 2010, 368 с.

1. 
   Жоғары молекулалық қосылыстар химиясы. Авторлар ұжымы.Алматы: Санат. – 1995, 320б.
   
2. 
   Стрепихеев А.А., Деревицкая В.А. Основы химии высокомолекулярных соединений: Уч. пособие. М.: Химия, 1976. 436 с.
   
3. 
   Киреев В.В. Высокомолекулярные соединения: Учебник для вузов. М.: Высш.школа, 1992. 512 с.
   
4. 
   Шур А.М. Высокомолекулярные соединения: Уч. Пособие. 3-е изд., перераб. и доп. М.: Высшая школа, 1981. 656 с.
   
5. 
   Тагер А.А. Физико-химия полимеров: М.: Химия, 1978. 544с.
   
6. 
   Кабанов В. Практикум по высокомолекулярным соединениям. – М.: Химия, 1985. 224 с