«Әдебиеттік оқу» пәнін оқып үйренудің нәтижелерін бағалау критериалды бағалау жүйесін қолданумен жүзеге асырылады.
Критериалды бағалау – нақты анықталған, ұжымдасып жасалған критерийлермен оқушылардың оқудағы жетістіктерін салыстыруға негізделген және (оқушылар, мектеп әкімшілігі, педагогикалық қызметкерлер, ата-аналар және басқа заңды өкілдер) және оқушылардың оқу-танымдық қабілеттерін қалыптастыруға көмектесетін бастауыш білім беру мазмұны мен мақсаттарына сәйкес келетін бағалау үдерісі.
Критериалды бағалау білім беру, оқыту және бағалаумен тығыз байланысқа негізделген. Оның нәтижелері білім беру үдерісін тиімді ұйымдастыру үшін пайдаланылады.
Бастауыш мектептегі критериалды бағалау жүйесі қалыптастырушы (ағымдық) бағалау (ҚБ) және ішкі жиынтық бағалауды (ІЖБ) қамтиды.
Қалыптастырушы бағалау - бұл оқушылардың жаңа материалды меңгеру кезінде тапсырманы орындау мен оқу мақсаттарына қаншалықты дұрыс жеткендігін түсінуге мүмкіндік беретін және күнделікті сабақта немесе үйде жұмыс жасау дағдылары мен білімдерінің ағымдағы меңгеру деңгейін анықтайтын және оқу барысында мұғалім мен оқушы арасындағы жедел өзара байланысты жүзеге асырады.
Ішкі жиынтық бағалау – оқушылардың оқу тоқсанын аяқау бойынша оқу бағдарламасының бөлімдерін меңгерудегі дағдаларының қалыптасыуы және меңгерген білімдерінің деңгейін анықтайтын бағалау. Ішкі жиынтық бағалау мектеп мұғалімдері тарапынан жүзеге асырылады.
2-сыныпта ішкі жиынтық бағалау енгізіледі. Тоқсандық баға 1-4 тоқсан кезінде қалыптастырушы бағалау нәтижесі бойынша қойылады. Ішкі жиынтық бағалау жыл соңында бір рет өткізіледі және жылдық баға қалыптастырушы мен ішкі жиынтық бағалаудың белгілі пайыздық үлесіне байланысты қойылады.
3, 4 – сыныптарда оқушылардың оқу нәтижесі төмендегідей түрде көрсетіледі:
- қалыптастырушы және ішкі жиынтық бағалаудың нәтижесі бойынша тағайындалған пайыздық арақатынастың есебімен әр тоқсанның соңында қойылатын тоқсандық баға түрінде;
- төрт тоқсандағы қалыптастырушы және ішкі жиынтық бағалаудың нәтижесі бойынша тағайындалған пайыздық арақатынастың есебімен пән бойынша қойылатын жылдық баға түрінде.
ІІ «Әдебиеттік оқу» пәні мазмұны мен оқу мақсаттарының жүйесі
1 «Әдебиеттік оқу» пәні мазмұны
Оқу бағдарламасын меңгерту оқытудың «Біз осы пән бойынша не білеміз және білімді қалай меңгереміз?» ұстанымы аясында ұйымдастыруды талап етеді. «Әдебиеттік оқу» пәні бойынша білім мазмұны қатысымдық дағдыларды қалыптастыру мақсатына сәйкес құрылған. Пән бойынша ұсынылатын білім мазмұнының ішкі бөлімдері жинақталған білім, түсінік пен дағдыларды қалыптастыруды көздейтін кіші бөлімшелерге бөлінген. Әрбір бөлімше өзара сабақтаса отырып, оқыту мақсаттарын айқындайды. Бұл мұғалім мен оқушыға алдағы қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік береді.
2-4 сыныптар
|
№
|
Бөлім
|
Бөлімше
|
|
Тыңдалым және айтылым
|
1.1 Шығарманың мазмұнын түсіну
|
1.2 Шығарманы мазмұндау
|
1.3 Шығармадағы оқиғаны болжау
|
1.4 Тыңдарманның назарын аудару
|
1.5 Пікірін білдіру
|
2
|
Оқылым
|
2.1 Оқу түрлерін қолдану
|
2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру
|
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойын анықтау
|
2.4 Әдеби шығарманың жанрын анықтау
|
2.5 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін ажырату
|
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау
|
2.7 Әдеби көркемдегіш құралдардың қолданылуын түсіну
|
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру
|
2.9 Дереккөздерден ақпарат алу
|
3
|
|
3.1 Жоспар құру
|
3.2 Түрлі жанр бойынша шығармашылық жұмыс жазу
|
3.3 Шығармашылық жұмыстарды түрлі формада ұсыну
|
3. 4 Жұмысындағы қателерін табу және түзету
|
Бағдарламаның бұл бөлімінде оқу мақсаттары кодтық белгілермен белгіленді: бірінші белгі – сыныбын, екінші және үшінші белгі – бөлімнің және бөлімшенің реттік санын, төртінші белгі оқу мақсатының реттік номерін көрсетеді. Мысалы, 1.1.2.1. кодында «1» - сыныбы, «1» - «Тыңдалым және айтылым» бөлімі, «2» - бөлімшеcі, «1» – оқу мақсатының реттік саны.
2 Оқу мақсаттарының жүйесі
1 «Тыңдалым және айтылым» бөлімі
Бөлімше
|
2-сынып
|
3-сынып
|
4-сынып
|
1.1 Шығарманың мазмұнын түсіну
|
2.1.1.1 Шығарманың мазмұны не жайында екенін түсіну және қарапайым сұрақтарға жауап беру
|
3.1.1.1 Шығарманың мазмұнын түсіну, маңызды тұстарын анықтау үшін сұрақтарға жауап беру
|
4.1.1.1 Шығарманың мазмұнын толық түсіну, кейбір тұстарын нақтылау, оқиғаның себеп-салдарын анықтау үшін сұрақтар қою және жауап беру
|
1.2
Шығарманы мазмұндау
|
2.1.2.1 Шығарманың мазмұнын дайын жоспар бойынша немесе өз сөзімен мазмұндау/ үзіндісін мазмұндау/сахналау
|
3.1.2.1 Шығарманың мазмұнын бірлесе құрастырған жоспар бойынша немесе өз сөзімен толық/таңдауына қарай мазмұндау/ сахналау
|
4.1.2.1 Шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп, т.б.) қолданып шығармашылықпен немесе мұғалім нұсқауы бойынша (қысқаша, толық, ішінара) мазмұндау
|
1.3 Шығармадағы
оқиғаны болжау
|
2.1.3.1 Шығарманың тақырыбы мен үзіндісіне (бастапқы бөліміне) сүйеніп оқиғаның соңын болжау
|
3.1.3.1 Шығармадағы кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне және құбылыстар мен оқиғаларға сүйеніп сюжеттің дамуын болжау
|
4.1.3.1 Шығарманың тақырыбы және қорытынды бөлімі арқылы сюжеттің дамуын болжау және болжамының себебін түсіндіру
|
1.4 Тыңдарман-ның назарын аудару
|
2.1.4.1 Сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану
|
3.1.4.1 Сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді/ ертегілерден үзінділерді/ нақыл сөздерді, вербалды емес тілдік құралдарды қолдану
|
4.1.4.1 Сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді/ өлең жолдарын/ нақыл сөздерді/ шешендік сөздерден, мысалдардан үзінділерді және вербалды емес тілдік құралдарды қолдану
|
3.1.4. 2 Сөйлеу барысында иллюстрациялар/көрнекіліктер/ фотографиялар/ суреттер қолдану
|
4.1.4.2 Сөйлеу барысында иллюстрациялар/көрнекіліктер/ фотографиялар/ суреттер қолдану, презентация/ видеоролик жасау
|
1.5 Пікірін білдіру
|
2.1.5.1 Тыңдалған материалға сүйеніп, ойын, идеясын, сезімін өз сөзімен жеткізе білу
|
3.1.5.1 Ойын, идеясын, сезімін көркем-бейнелі сөздерді қолданып жеткізу
|
4.1.5.1 Ойын, идеясын, сезімін, көзқарасын өмірде болған немесе өзге шығармадағы ұқсас оқиғалармен салыстыра отырып білдіру
|
2 «Оқылым» бөлімі
Бөлімше
|
2-сынып
|
3-сынып
|
4-сынып
|
2.1 Оқу түрлерін қолдану
|
2.2.1.1 Мәтінді дауыстап дұрыс әрі түсініп оқу/ рөлмен/ мәнерлеп оқу
|
3.2.1.1 Мәтінді дауыстап түсініп/ рөлмен/ мәнерлеп/ теріп оқу
|
4.2.1.1 Мәтінді дауыстап түсініп/ рөлмен/ мәнерлеп/ теріп/ шапшаң оқу
|
2.2.1.2 Мәтінді іштей түсініп және қажетті ақпаратты тауып/ таныса оқу
|
3.2.1.2 Мәтінді іштей саналы түрде түсініп, көз жүгіртіп/ шолып/ түртіп алып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып/ сын тұрғысынан бағалап оқу
|
4.2.1.2 Мәтінді іштей көз жүгіртіп/шолып/ түртіп алып/ сұрақтар қоя отырып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып оқу/ талдау жасап оқу/ сын тұрғысынан бағалап оқу/сызбаларды, диаграммаларды оқу
|
2.2 Шығарманың мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру
|
2.2.2.1 Шығарма мазмұны бойынша мұғалім көмегімен қарапайым және нақтылау сұрақтарын қою және оның жауабын мәтіннен таба білу
|
3.2.2.1 Шығарма мазмұны бойынша қолдануға (практикалық), бағалауға және шығармашылыққа негізделген сұрақтар қою және жауап беру
|
4.2.2.1 Шығарма мазмұны бойынша қайта құруға (интерпретациялауға), бағалауға және шығармашылыққа негізделген сұрақтар қою және жауап беру
|
2.3 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойын анықтау
|
2.2.3.1 Мұғалімнің көмегімен тірек сөздер мен сөз тіркестері арқылы шығарманың тақырыбын анықтау және автордың не туралы айтқысы келгенін түсіну
|
3.2.3.1 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойды білдіріп тұрған сөйлемді анықтау, автордың білдіргісі келген негізгі ойын түсіну
|
4.2.3.1 Шығарманың тақырыбы мен негізгі ойын анықтау, автордың ойын мәтіннен деректер келтіре отырып дәлелдеу
|
2.4 Әдеби шығарманың жанрын анықтау
|
2.2.4.1 Халық ауыз әдебиетінің (ертегі, жаңылтпаш, мақал-мәтел, жұмбақ, төрт түлік жырлары, бесік жыры, өтірік өлең, аңыз-әңгіме) жанрлық ерекшеліктерін тану
|
3.2.4.1 Халық ертегілері мен әдеби ертегілерді, нақыл сөздер, аңыздар, күлдіргі әңгімелер, бата, айтыс, батырлар жыры, өлеңдерді ажырату
|
4.2.4.1 Аңыздар, мифтер, мысалдар, шешендік сөздер, батырлар жыры, әңгімелер, өлеңдер, фантастикалық әңгімелерді ажырату
|
2.5 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін ажырату
|
2.2.5.1 Мұғалімнің көмегімен ертегінің басталуын, жалғасуы мен аяқталуын анықтау
|
3.2.5.1 Мұғалімнің көмегімен халық ертегілері мен әдеби ертегілердің, әңгіменің құрылымдық бөліктерін ажырату
|
4.2.5.1 Ертегінің, әңгіменің, мысалдың құрылымдық бөліктерін өздігінен анықтау
|
2.6 Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау
|
2.2.6.1 Шығармадағы кейіпкердің сыртқы бейнесін сипаттау, оның іс-әрекетіне, мінез-құлқына сәйкес қарапайым тілмен пікірін білдіру
|
3.2.6.1 Автордың кейіпкер портретін сомдау тәсілін (сөзі, мінез-құлқы, іс-әрекеті арқылы) анықтау, кейіпкерді мәтіннен дәлелдер келтіре отырып бағалау
|
4.2.6.1 Автордың кейіпкер портретін сомдау тәсілін, автордың кейіпкерге көзқарасын анықтау, өзінің және автордың бағасын салыстыру/ кейіпкерлердің ұқсастығы/қарама-қайшылығы бойынша салыстыру
|
2.7 Әдеби көркемдегіш құралдардың қолданылуын түсіну
|
2.2.7.1 Мұғалімнің көмегімен шығармадан құбылысты/ кейіпкерді суреттейтін үзіндіні және ондағы көркем сөздер мен сөз тіркестерін табу
|
3.2.7.1 Мұғалімнің көмегімен шығармадан әдеби көркемдегіш құралдардың (теңеу, салыстыру, кейіптеу, эпитет, метафора) рөлін анықтау және оларды ажырату
|
4.2.7.1 Шығармадан әдеби көркемдегіш құралдардың (теңеу, кейіптеу, эпитет, метафора, аллитерация, әсірелеу) рөлін анықтау және оларды ажырату
|
2.8 Көркем шығарма элементтерін салыстыру
|
2.2.8.1 Мұғалімнің көмегімен кейіпкердің іс-әрекетіндегі өзгерісті/ эпизодтерді немесе негізгі оқиғаларды салыстыру, сюжеттің дамуындағы өзгерістерді анықтау
|
3.2.8.1 Кейіпкердің іс-әрекетіндегі өзгерісті/ эпизодтерді немесе негізгі оқиғаларды салыстыру, сюжеттің дамуындағы өзгерістерді анықтау
|
4.2.8.1 Кейіпкердің сезімін/ негізгі оқиғаларды шығармадан мысалдар келтіре отырып салыстыру және эпизодтерді, оқиғаларды талдау
|
2.2.8.2 Мұғалімнің көмегімен көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация/ мультфильм/ видеофильм) нұсқасымен салыстыру
|
3.2.8.2 Мұғалімнің көмегімен көркем шығарма үзіндісін басқа үлгідегі (иллюстрация/ музыка/ мультфильм/ видеофильм) нұсқасымен салыстыру
|
4.2.8.2 Мұғалімнің көмегімен көркем шығарманы басқа үлгідегі (иллюстрация/ музыка/ мультфильм/ кинофильм) нұсқасымен салыстыру
|
2.9 Дереккөздерден ақпарат алу
|
2.2.9.1 Берілген тақырыпқа сәйкес анықтамалық кітаптардан/ жинақтардан/ (мақал-мәтелдер, қысқа өлеңдер, т.б.) сөздіктерден қосымша ақпараттар алу
|
3.2.9.1 Шығарманың мазмұнына сәйкес түрлі дереккөздерден нақты ақпараттар және басқа үлгідегі (иллюстрация, әдеби кітаптар, музыка, мультфильм, видеофильм) нұсқаларын табу
|
4.2.9.1 Түрлі дереккөздерден (интернет, газет-журналдар, телебағдарламалар, анықтамалықтар, т.б.) қажетті ақпаратты табу, өңдеу және тұжырым жасау
|
3 «Жазылым» бөлімі
Бөлімше
|
2-сынып
|
3-сынып
|
4-сынып
|
3.1 Жоспар құру
|
2.3.1.1 Мұғалім көмегімен оқылған шығарманы бөліктерге бөліп, әр бөлімі бойынша сұрақтарға жауап бере отырып, жазатын жұмысының жоспарын құру (сұрақтар түрінде)
|
3.3.1.1 Мұғалім көмегімен оқылған шығарманы бөліктерге бөліп, жазатын жұмысының жоспарын құру (хабарлы сөйлем түрінде)
|
4.3.1.1 Оқылған шығармадағы оқиғаның жүйесін сақтап, бөліктерге бөліп, жазатын жұмысының жоспарын құру (атаулы сөйлем түрінде)
|
3.2 Түрлі жанр бойынша шығармашылық жұмыс жазу
|
2.3.2.1 Мұғалім көмегімен шағын ертегілер/ жұмбақтар (үлгі бойынша) жазу немесе дайын ұйқастарды қатыстырып шумақтар мен санамақтар құрастыру
|
3.3.2.1 Ертегілер (үлгі бойынша, кейіпкер қосу, соңын өзгерту, т.б. тәсілдер арқылы)/ өлең шумақтары/ әңгіме (оқығаны, көргені бойынша)/ кейіпкерге хат жазу
|
4.3.2.1 Әңгіме (таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу), шығармашылық жұмыстар жазу
|
3.3 Шығармашылық жұмыстарды түрлі формада ұсыну
|
2.3.3.1 Шығармашылық жұмысын мұғалімнің көмегімен сурет/ калиграмма/ аппликация/ фотосуреттер арқылы ұсыну
|
3.3.3.1 Шығармашылық жұмысын сурет/ сценарий/ комикс арқылы ұсыну
|
4.3.3.1 Шығармашылық жұмысын сызба/ диафильм/ комикс/ презентация түрінде ұсыну
|
3.4 Жұмысындағы қателерін табу және түзету
|
2.3.4.1 Мұғалімнің көмегімен сөйлемдерінің дұрыс құрылуын тексеру, орфографиялық, пунктуациялық қателерін түзету
|
3.3.4.1 Мұғалімнің көмегімен лексикалық, стилистикалық тұрғыдан шығармасын жетілдіру, өздігінен сөйлемдерінің дұрыс құрылуын тексеру және орфографиялық, пунктуациялық қателерін түзету
|
4.3.4.1 Жұмысын өз бетімен, сын тұрғысынан бағалап жетілдіру және қажет жағдайда лексикалық, стилистикалық түзетулер жасау, орфографиялық, пунктуациялық қателерін түзету
|
Достарыңызбен бөлісу: |
