Бұлттық технологиялардың қолдану салалары
IT технологиялар дамыған сайын, тұтынушылардың сұраныстары артып келеді. Бұлттық технологиялардың өзінің заманауи сервистерінің қарқынды дамуының арқасында қолдану салалары анағұрлым ұлғая түсуде.
Жалпыға қолжетімді және ресурс сыйымдылығы жоғары, қашықтан қолдану мүмкіндігі бар, әріптесімен бір мезетте бір құжатты бірлесіп өңдеуді қамтамасыз ететін бұлттық сервис түрлерінің қай салада болсын тигізер пайдасы көп.
Бұлттық технологиялар мақсатына қарай төрт түрге бөлінеді:
Жеке бұлттар (private cloud). Жеке бұлтты дербес басқара алатын кәсіпорынның өзіне ғана, сондағы жеке тұлғалар мен тұтынушыларының жұмыс істеуіне арналған инфрақұрылым. Кәсіпорынның өзі де үшінші тараптың меншігі болуы мүмкін.
Қоғамдық бұлттар (public cloud). Көпшіліктің Интернетте еркін жұмыс істеуіне арналған инфрақұрылым. Коммерциялық, ғылыми және үкіметтік
ұйымдардың меншігінде болуы мүмкін. Мысал ретінде әлеуметтік желілердегі Facebook, Twitter; Интернет желісіндегі Google, Яндекс т.с.с. қоғамдық бұлттарды алам
Ортақ мақсаттары бар қоғамдық тұтынушыларға арналған инфрақұрылым. Басқару және қызмет көрсету мәселелері бойынша барлық жауапкершілік осы бұлттың иесіне жүктеледі. Кез келген компания мен жеке тұтынушы қолданушы бола алады.
Аралас бұлттар (hybrid cloud). Екі немесе одан көп бұлт түрлерінің (жеке, ортақ, қоғамдық) аралас үйлесімін атауға болады. Осы модельді географиялық түрде әр жерде орналасқан филиалдары бар немесе көптеген программалық жүйелері
бар ірі компаниялар қолдануы мүмкін.
Көрсетілген бұлттық технологиялар мақсаттарына байланысты өмірдің
әртүрлі салаларында қолданылып келеді. Бұлттық технологиялардың қолдану салалары өте ауқымды: онлайн-аудармашылар, жедел төлемдер, видеобайланыс, мемлекеттік қызметтер, сондай-ақ мәтін, кесте, фотосуретпен жұмыс істеуге
арналған әдеттегі программалар және т.б.
Бұлтты қызмет көрсету модельдері
Қазіргі уақытта [4, 5, 7-9] бұлтты технологияның негізгі үш моделін бөліп көрсету әдетке айналған, оларды кейде бұлт қабаттары деп те атайды. Бұл үш қабат – Инфрақұрылым қызметтері, платформа қызметтері және қосымшалар қызметтері – бұлтты технологиялардың ғана емес, сонымен бірге жалпы ақпараттық технологиялардың құрылымын көрсетеді деп айта аламыз. Олардың әрқайсысына толығырақ тоқталайық.
Инфрақұрылым қызметтеріне (Infrastructure as a Service - IaaS) тапсырыс берушілерге ұсынылатын серверлер, желілік жабдықтар және жинақтағыштар сияқты физикалық ресурстар жиынтығы кіреді. Инфрақұрылым қызметтері қажет болған жағдайда есептеу қуатын ұсына отырып, ДӨО тиісті жарақтандыру міндетін шешеді. Әдетте, бұл қызметтер инфрақұрылымды және қолданбалы қызметтермен салыстырғанда тұтынушылардың көп бөлігін қолдайды. Инфрақұрылым қызметтерінің жеке мысалы-қызмет ретінде аппараттық құрал (Hardware as a Service – HaaS). Қызмет ретінде пайдаланушы жабдықты алады, оның негізінде ең қолайлы бағдарламалық жасақтаманы қолдана отырып, өзінің инфрақұрылымын ашады.
Тұтынушы бұлттың негізгі инфрақұрылымын басқармайды, бірақ операциялық жүйелерді, сақтау жүйелерін, кеңейтілген қосымшаларды және желілік компоненттерді таңдауды шектеулі бақылауды (мысалы, желілік экрандары бар хост) басқарады. Бұл жағдайда платформалар мен қосымшаларды қорғауды тұтынушының өзі қамтамасыз етеді, ал бұлт провайдері инфрақұрылымды қорғауды ұйымдастыруы керек. Сұраныс бойынша ресурстарды ұсыну үшін виртуализация жиі қолданылады.
Артықшылықтары. Аппараттық қамтамасыз етуге капитал салымдарын төмендету. Бұл модель әдетте виртуализация әдістерін қолданатындықтан, ресурстарды тиімді пайдалану нәтижесінде үнемдеуге қол жеткізуге болады. Инвестицияны жоғалту қаупін азайту және іске асыру шегі, тегіс Автоматты масштабтау мүмкіндігі.
Кемшіліктері. Бизнестің тиімділігі мен өнімділігі жеткізушінің мүмкіндіктеріне байланысты. Ықтимал ұзақ мерзімді шығындар қажет болуы мүмкін. Орталықтандыру қауіпсіздік шараларына жаңа тәсілдерді талап етеді.
Инфрақұрылым қызметтерінің мысалдары-IBM SmartCloud Enterprise, VMWare, Amazon EC2, Windows Azure, Google Cloud Storage, Parallels Cloud Server және басқалар.
Платформа қызметтері (Platform as a Service – PaaS) – бұл тұтынушыға қызметтер жиынтығы ретінде қосымшалар (жасалған немесе сатып алынған) ұсынылатын қызмет моделі. Оған, атап айтқанда, қызмет ретінде аралық бағдарламалық жасақтама, қызмет ретінде хабар алмасу, қызмет ретінде интеграция, қызмет ретінде ақпарат, Қызмет ретінде Байланыс және т. б. мысалы, қызмет ретінде жұмыс орны (жұмыс орны – WaaS) компанияға жұмыс орындарын ұйымдастыру үшін бұлтты есептеулерді қолдануға мүмкіндік береді. бойынша персоналдың жұмысы үшін қажетті. Қызмет ретінде деректер (Data as a Service – DaaS) пайдаланушыға үлкен көлемде ақпаратты сақтау үшін пайдалануға болатын дискілік кеңістікті ұсынады. Қызмет ретінде қауіпсіздік (Security as a Service – SaaS) пайдаланушыларға веб-технологияларды қауіпсіз пайдалануды, электрондық хат алмасу қауіпсіздігін, сондай-ақ жергілікті жүйенің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін өнімдерді жылдам орналастыруға мүмкіндік береді. Бұл қызмет пайдаланушыларға өздерінің қауіпсіздік жүйесін орналастыруға және сақтауға үнемдеуге мүмкіндік береді.
Басқаша айтқанда, PaaS моделі операциялық жүйемен және оның қолданбалы бағдарламалау интерфейсімен (API – Application Programming Interface) бірге IaaS болып табылады. Тұтынушы бұлттың негізгі инфрақұрылымын, соның ішінде желілерді, серверлерді, операциялық жүйелерді және сақтау жүйелерін басқармайды, бірақ орналастырылған қосымшаларды және хостинг ортасының кейбір конфигурация параметрлерін басқарады. Осылайша, тұтынушы берілген платформаларда орналастырылатын қосымшаларды қорғауды қамтамасыз ету туралы қамқорлық жасауы керек.
Қосымшалар бұлтта да, кәсіпорынның дәстүрлі ДӨО-да да жұмыс істей алады. Бұлтта қажет масштабталуға қол жеткізу үшін ұсынылған әртүрлі қызметтер көбінесе бұрын қарастырылған Инфрақұрылым қызметтері сияқты виртуализацияланған.
Артықшылықтары. Нұсқаларды тегіс орналастыру. Тегіс болу дегеніміз, пайдаланушы бұлттағы бағдарламалық жасақтаманың өзгеруін нашар сезінуі немесе тіпті сезінбеуі керек.
Кемшіліктері. Алдыңғы ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ моделі сияқты, орталықтандыру сенімді қауіпсіздік шараларын қажет етеді.
Платформа қызметтерінің мысалдары IBM SmartCloud Application Services, Amazon Web Services, Windows Azure, Boomi, Cast Iron, Google App Engine және басқалары.
Бағдарлама қызметтері (Software as a Service – SaaS) қосымшаларға қызмет ретінде қол жетімділікті ұсынады, яғни провайдердің қосымшалары бұлтта жұмыс істейді және пайдаланушыларға қызмет ретінде талап етіледі. Басқаша айтқанда, Пайдаланушы Интернет арқылы қашықтағы серверлерде орналастырылған бағдарламалық жасақтамаға қол жеткізе алады және осы бағдарламалық жасақтаманы жаңарту мен лицензияның барлық мәселелерін осы қызметті жеткізуші реттейді. Бұл жағдайда төлем бағдарламалық жасақтаманы нақты пайдалану үшін жүзеге асырылады. Кейде провайдерлер бұл қызметтерді ақысыз етеді, өйткені оларда жарнамадан кіріс алу мүмкіндігі бар.
Қосымшалар әртүрлі клиенттік құрылғылар арқылы немесе веб-шолғыш немесе веб-пошта немесе бағдарламалық интерфейстер сияқты жұқа тұтынушы интерфейстері арқылы қол жетімді. Тұтынушы бұлттың негізгі инфрақұрылымын, оның ішінде желілерді, серверлерді, операциялық жүйелерді басқармайды. Соңғы пайдаланушы тек қол жеткізу параметрлерінің (логиндер, парольдер және т.б.) сақталуына және қосымшаның қауіпсіз параметрлері бойынша провайдердің ұсыныстарын орындауға жауапты.
Бағдарлама қызметтері күнделікті қолданушыға көбірек таныс. Осы типтегі қосымшалардың ең көп таралған мысалы-GMail электрондық пошта қызметтері, Mail.ru, Yahoo Mail. Жалпы, SaaS-тің мыңдаған қосымшалары бар және Web 2.0 технологиясының арқасында олардың саны күн сайын артып келеді.
Бағдарлама қызметтерінің арасында корпоративті қауымдастыққа бағытталған көптеген қосымшалар бар.
Жалақыны есептеуді, кадрлық ресурстарды, ұжымдық жұмысты, клиенттермен және бизнес-серіктестермен қарым-қатынасты және т. б. басқаратын бағдарламалық жасақтама бар.
Артықшылықтары. Аппараттық және еңбек ресурстарына капитал салымдарын азайту; инвестицияларды жоғалту тәуекелін азайту; біртіндеп итеративті жаңарту.
Кемшіліктері. Алдыңғы екі модельдегідей, орталықтандыру сенімді қауіпсіздік шараларын қажет етеді. SaaS мысалдары-Gmail, Google Docs, Netflix, Photoshop.com, Acrobat.com, Intuit QuickBooks Online, IBM LotusLive, Unyte, Salesforce.com, қант CRM және WebEx. Өсіп келе жатқан мобильді қосымшалар нарығының едәуір бөлігі SaaS-ті жүзеге асыру болып табылады.
Қазіргі уақытта қабылданған бұлтты есептеулердің бөлінуі жақын болашақта технологиялар дамыған сайын өткенге айналады деген пікір бар [2]. Болашақтың бұлтты қосымшалары тек бір провайдердің инфрақұрылымдық және платформалық элементтерін ғана емес, сонымен қатар әртүрлі жеткізушілерден жиналған әртүрлі қызметтерді де біріктіреді. Мүмкін, бұлттық есептеулер қызмет ретінде барлық тұжырымдаманың пайда болуына әкелуі мүмкін (барлық қызметтер – EaaS). Сервистің бұл түрінде пайдаланушыға бағдарламалық – аппараттық бөліктен бастап, пайдаланушылар арасындағы өзара іс-қимылды қоса алғанда, бизнес-процестерді басқаруға дейін барлығы ұсынылатын болады.
Достарыңызбен бөлісу: |