Дайындаған: Курманалина Аружан
жүктеу/скачать 0.69 Mb.
|
|
Құдайберген Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті СӨЖ ОСӨЖ Тақырыбы: Гүл шаруашылығындағы қорғаулы жер және көшет өсіру, Гүлді-сәндік өсімдіктердің тұқымнан көбеюі. Астралар, амаранттар және целозиялар. Дайындаған:Курманалина Аружан Тексерген:Саржігітова.А.Т Гүл шаруашылығындағы қорғаулы жер немесе қорғаулы топырақ - арнайы қондырғылары бар, маусымдардан тәуелсіз, яғни жыл бойы сәнді гүлдерді өсіруге арналған микроклиматы бар жер үлескілері мен құрылымдары. Қорғаулы топырақ құрылымдарын культивациялық құрылымдар деп те атайды. Қорғаулы топырақтарға жататындар: жылыжай, булыжай, жылытылған топырақ құрылымдары (қарапайым қорғаулы топырақтар). Гүл шаруашылығында гүлдерді өсірудің өндірістік аумағына оранжерея, жылыжай, булыжай секілді жабық грунттың құрылымдары және ашық грунтты жатқызады. Бұл жерлерде төмендегідей бағытта жұмыстар жүргізіледі: -гүлді-сәндік өсімдіктер көшелердегі гүлзарлар мен кеңістіктерді, бақтар, саябақтар мен скверлерді гүлдендіру, жергілікті жерде толық жетіліп үлгермейтін гүлдерді алдын-ала өсіру; - қоғамдық мекемелер мен тұрғын жайлардың ішкі интерьерін көгалдандыру ісіне қажетті гүлдерді өсіру; -ашық грунтта гүл өсіруге болмайтын кезеңде гүл өсіріп, өнім өндіру; - кесілген гүлдер мен құмырадағы гүлдерге деген халықтың сұранысын қамтамасыз етуге бағытталған өсімдіктерді өсіріп, тұқымдық және екпе материалдар даярлау. Арнайы жабық грунтта өсіріледі: – маусымдық гүлдейтіндер (қалампырлар - гвоздика, хризантема, гортензия, раушангүлдер, цикламен т.б.); – жылусүйгіш мәңгі жасыл шөптесін (диффенбахия, сенполия, спатифиллюм) және бірқатар сүректі өсімдіктер (араукария, пальмалар, цитрус, фикустар т.б.); – выгонкаланатын өсімдіктер (нарцисс, мамыргүл-сирень, қызғалдақ т.б.); – ашық, жабық грунттың тұқымнан, вегетативтік жолмен көбейтілетін гүлді-сәндік өсімдіктері; – гүл көшеттері мен басқа да гүл отырғызу материалдары. Гүлді-сәндік өсімдіктер өсірілетін өндірістік көлемге арнайы құрылымдар да жатқызылады, олар: өнімдер мен материалдарды сақтайтын қойма мен қосымша орындар. Оранжерея –жабық грунттың қабырғалары мен төбесі жарық өткізгіш материалдан салынған ірі көлемдегі құрылым, онда жылу, ылғалдылық, ауаның газдық құрамы және т.б. жағдайлар жасанды түрде реттеледі. Оранжерея негізінен экзотикалық өсімдіктерді өсіруге арналады. Өсімдіктер үшін тұрақты өсу ортасы (ашық грунтқа көшіріліп отырғызылмайды). Өсіп тұрған өсімдіктер үшін арнайы микроорта қалыптастырылады. Жылыжай (ағылш.greenhouse) - гүлдерді және басқа да өсімдіктерді жыл бойы өсіруге мүмкіндік беретін, қорғалған, жылытылатын, көлемі әр алуан құрылыс. Жылыжай – гүл шаруашылығында гүл көшеттерін (рассада) өсіру, қоларды көшіріп өтырғызу, гүлдерді выгонкалау мақсатында қолданылады. Көшетханаға қарағанда құралымы, жылыту жүйесі күрделірек келеді. Жылыжайды бір еңісті, екі еңісті, блокты деп бөледі. Көбінесе екі еңісті жылыжайлар салынады, оның жарық түсетін жазықтығы шығысқа және батысқа қарап тұруы тиіс. Жабын ретінде әйнек немесе синтетикалық үлдір (міндетті түрде полиэтилен) пайдаланады. Жылыжайда тәулік бойына температура мен ылғалдылықтың ауытқуы шамалы болатын белгілі бір арнайы микроклимат болуы тиіс. Аталған жағдай тек жылыту мен желдетуді дұрыс ұйымдастырғанда ғана жүзеге асады. Жылыжай түрлі жолмен, атап айтқанды күн сәулесімен, биологиялық (биологиялық отынның жылуы есебінен) және техникалық жолмен (ыстық су, бу, электр және т.б.) жылытылады. Ол табиғи жолмен де (желгек немесе фрамуга арқылы) немесе қолдан да желдетіліп тұруы ықтимал. Қандай мақсатқа арналғанына, пайдалану мерзіміне, жылыту түріне, қолданылған құрылыс материалына байланысты жылыжайдың құралымы түрліше болады. Жылыжайда өсірілетін гүлді-сәндік өсімдік тұқымдары (көбейту материалы) тікелей топыраққа отырғызылады немесе үлдіріктерде (стеллаж) өсіріледі. Көпжылдық тұқымдардың өнуін тездету үшін олар микроэлементтерге, тамыр стимуляторларының ерітінділеріне: гумисол, фумар немесе гетероауксинге салынады. Тұқымның толық сумен жабылмағанына көз жеткізу керек, әйтпесе ауа жетіспей, өспей қалады. Бұған жол бермеу үшін тұқымдарды дымқыл шүберекке ораған дұрыс. Тұқымның өнгіштігі үшін оңтайлы температура 15-25°C қажет, табиғи немесе солтүстік немесе қоңыржай аймақтарда өсетін гүлдердің бойында өну температурасы тропиктердің температурасынан төмен (канн, тунбергия). Көшеттері бар қораптар жақсы жарықтандырылған жерлерде орналастырылады, бірақ күн сәулесі тікелей түспейтін жерде. Топырақ қоспасы қоректік заттармен қанықтырылуы керек, ылғалды жақсы сіңіреді және сақтайды, сонымен қатар аурулар мен зиянкестер жұқпайды Дамып келе жатқан өскін жеткілікті тұрақты суаруды қажет етеді. Егер ылғалдылық аз болса, онда олар тіршілігін тоқтатуы мүмкін. Шамадан тыс ылғал қажет емес, ол өскіндердің ауруын (қара түбір), төменгі бөлігінің ыдырауын тудыруы мүмкін. Шағын тесікті су құйғышпен, жұқа ағынмен суару дұрыс. Топырақтың шамадан тыс ылғалды болмауын қамтамасыз ету өте маңызды және ылғал суару уақыты аралығында кеуіп кетуі керек. Бір немесе екі жұп нағыз жапырақтары пайда болған кезде қалың көшеттерді сиретіледі: әлсіз және аурушаңдары алынып тасталады. Келесі жұқарту көшеттер 10 см-ге дейін көтерілген кезде жүзеге асырылады. Осы процедураның кешігуі созылуға және әлсіз болуғы әкелуі мүмкін. Гүл шаруашылығындағы көшет өсірудің негізігі талаптары: жүктеу/скачать 0.69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|