Дәнекерленетін материалдар топтары

Төтенше жағдайлар министрінің

2010 жылғы « »

№ бұйрығымен

бекітілген

Дәнекерлеушілер мен

дәнекерлеу өндірісі мамандарын

аттестациялау бойынша

өндірістік қауіпсіздік талаптарына

4 – қосымша

Ескерту:

2. Европалық біліктілік бойынша топтар коды жақшада көрсетілген.

3. Егер нормативті құжатта нұсқаулар болса, түсті металлдар, қорытпалар және полимерлі материалдар, басқа да болат маркаларын қолдануға болады. Бұл жағдайда дәнекерлеушінің практикалық және арнайы емтихан бағдарламалары аттестацияланған ұйымда дайындалады. Хаттамада және аттестациялық куәлікте материалдың маркасы мен МОО тобын көрсетеді.

Негізгі материалдардың типті маркаларының топтары

Материалдар тобы	Материалдардың маркасы
M01(W01)	Ст2кп, Ст2пс, Ст2сп, Ст3кп, Ст3пс, Ст3Гпс, Ст3Гсп, Ст4кп, Ст4пс, Ст4сп, 08, 08Т, 08ГТ, 10, 15, 15Г, 18, 18Г, 20, 20Г, 25, 15К, 16К, 18К, 20К, 22К, 15Л, 25Л, 20ЮЧ, А, В, 09Г2, 10Г2, 14Г2, 16ГМЮЧ, 12ГС, 12ГС, 12ГСБ, 12Г2С, 13ГС, 13ГС-У, 15ГС, 16ГС, 17ГС, 17Г1С, 17Г1С-У, 20ГСЛ, 20ГМЛ, 08ГБЮ, 09Г2С, 09Г2СА, 09Г2С-Ш, 10Г2С, 10Г2С1, 10Г2С1Д, 14ХГС, 09Г2СЮЧ, 09ХГ2СЮЧ, 09ХГ2НАБЧ, 07ГФБ-У, 15ХСНД, 14ГМА, 16ГНМА, 10ГН2МФА, 10ГН2МФАЛ, 15ГНМФА, А32, D32, Е32, категориялы құрылыс болаттары К50, К52, К54, беріктік классты құбырлық болаттар
M02(W02)	12МХ, 12ХМ, 15ХМ, 20ХМ, 20ХМА, 20ХМЛ, 10Х2М, 10Х2М-ВД, 20Х2МА, 1Х2М1, 12ХМ1, 10Х2М1А, 10Х2М1А-А, 10Х2М1А-ВД, 10Х2М1А-Ш, 12Х1МФ, 15Х1М1Ф, 20ХМФЛ, 15Х1М1ФЛ, 12Х2МФСР, 12Х2МФБ, 12Х2МФА, 15Х2МФА, 15Х2МФА-А, 15Х2НМФА, 15Х2НМФА-А.
M03(W03)	13Г1СБ-У, 13Г2АФ, 14Г2АФ, 15Г2АФД, 16Г2АФ, 18Г2АФ, 09ГБЮ, 09Г2ФБ, 10Г2Ф, 10Г2ФБ, 10Г2СФБ, 10Г2ФБЮ, 09Г2БТ, 10Г2БТ, 15Г2СФ, 12Г2СМФ, 12Г2СБ, 12Г2СБ-У, 12ГН2МФАЮ, Д40, Е40, 10ХСНД, 10ХН1М, 12ХН2, 12ХН3А, 10Х2ГНМ, 10Х2ГНМА-А, 30ХМА, 18Х2МФА, 25Х2МФА, 12Х2Н4А, 18Х3МВ, 20Х3МВФ, 25Х3МФСМА, 15Х3НМФА, 15Х3НМФА-А, 20ХН3Л, 30ХГСА, 38ХН3МФА, А36, D36, Е36, А40, D40, Е40 категориялы құрылыс болаттары К55-К60, Х60, Х65, Х70 беріктік классты құбырлық болаттар
M04(W04)	20Х13, 08Х14, 20Х17Н2, 12Х13, 12Х11В2МФ(1Х12В2МФ), 08Х13, 08Х17Т, 15Х25, 15Х25Т, 15Х28, 05Х12Н2М, 06Х12Н3ДЛ, 07Х16Н4Б.
M05(W05)	15Х5, 15Х5М, 15Х5М-У, 15Х5ВФ, Х8, 12Х8, 12Х8ВФ, Х9М, 20Х5МЛ, 20Х5ВЛ, 20Х5ТЛ, 20Х8ВЛ.
M06	СЧ10, СЧ15, СЧ17, СЧ20, СЧ25, СЧ30, СЧ35, СЧ15М4, СЧ17М3, ЧНХТ, ЧН1МШ, ЧН2Х, КЧ30СШ6, КЧ33-8, КЧ35-10, КЧ37-12, КЧ45-7, КЧ50-5, КЧ55-4, КЧ60-3, КЧ65-3, КЧ70-2, КЧ80-1,5, ВЧ-35, ВЧ-40, ВЧ-45, ВЧ-50, ВЧ-60, ВЧ-70, ВЧ-80, ВЧ-100.
M07	18Г2С, 10ГТ, 25Г2С, 32Г2Рпс, 80С, 20ХГ2Ц, 23Х2Г2Т, 22Х2Г2АЮ, 22Х2Г2Р, 20Х2Г2СР, 27ГС, 20ГС, 28С, Ст5пс, Ст5сп, 35ГС.
M11(W11)	12Х21Н5Т, 07Х16Н6, 08Х22Н6Т, 08Х21Н6М2Т, 08Х18Г8Н2Т, 10Х21Н6Н2Л, 07Х13АГ20, 07Х13Н4АГ20, 10Х14Г14Н4Т, 03Х17Н14М3, 08Х17Н13М2Т, 10Х17Н13М3Т, 10Х17Н13М2Т, 08Х17Н15М3Т, 12Х18Н9Т, 03Х16Н9М2, 08Х16Н9М2, 08Х16Н11М3, 08Х18Н9, 09Х19Н9, 10Х18Н9, 12Х18Н9, 04Х18Н10, 08Х18Н10, 06Х18Н10Т, 08Х18Н10Т, 12Х18Н10Т, 02Х1811, 13Х18Н11, 12Х18Н12Т, 08Х18Н12Б, 03Х19АГ3Н10Т, 03Х20Н16АГ6, 03Х21Н21М4ГБ, 10Х18Н9ТЛ, 10Х18Н12М3Л, 10Х18Н12М3ТЛ, 10Х18Н9Л, 20Х18Н9ТЛ, 12Х18Н9ТЛ, 12Х18Н12М3ТЛ.
M21(W21)	АД0, АД00, АД1, А5, А6, А7, А8, А85, А97, А99, АМц.
M22(W22)	АМг1.АМг2, АМг3, АМг4, АМг5, Амг6.
M23(w23)	Д20, АД31, АВ, В95, В96, ВАД-23.
M31	М1, М2, М3, М1р, М2р, М3р.
M32	Л60, Л63, Л68, Л90, ЛС59-1, ЛО62-1, ЛО70-1, ЛМц58Ж-2, ЛЖМц59-1-1, ЛАН59-3-2, ЛН65-5, ЛА77-2, ЛК80-3.
M33	МНЖ5-1, БС-3с, МНЖМц30-1-1, НЖМц28-2.5-1.5.
M34	БрХ1, БрКМц3-1, БрАМцЖН8-10-3-2, БрАМц9-2, БрАЖНМц7-2,5-1,5-9, БрАЖ9-4, БрАЖНМц9-4-4-1, БрАЖМц10-3-1,5, БрАНЖ7-4-2, БрАНМцЖ8,5-4-4-1,5, БрОЦ8-4, БрОЦ10-2, БрОФ6,5-0,15, БрОФ8-0,3.
M41	BTI-0, BTI-00, BT3-1, BT4, BT-5, BT5-1, BT-6, BT-8, BT-14, BT-16, BT20, BT22, BT-28, ПТ-IМ, ПТ-3В, ПТ-7М, ОТ4, ОТ4-0, ОТ4-1, АТ2.
M51	ХН77ТЮ, ХН70ВМТЮ, ХН67ВМТЮ, ХН65МВ, ХН65МВУ, ХН78Т, ХН63МБ, ХН70МФ-ВИ, ХН60МЮВТ, ХН75МВТЮ, ХН65ВЮТ, Х20Н80, Х15Н60.
M61	ПЭ80, ПЭ100.
M62	Тігілген полиэтилен (РЕ-Х).
M63	Поливинилхлорид (PVC).
M64	Полипропилен (РР).
M00	Жоғарыда белгіленген топтарға кірмеген материалдар

Бақылау дәнекерлеу қосылыстары және аттестацияның таралу аймағы

Материалдар	Қалыңдығы t, мм	Таралу аймағы
Болаттар	t ≤ 3 3  t ≤ 12 t > 12	t­дан 2t* дейін 3 мм-ден 2t** дейін 5 мм-ден жоғары
Шойындар	3 ≤ t ≤ 12 t > 12	3 мм-ден 2t дейін 5 мм-ден жоғары
Алюминий және оның қорытпалары	t ≤ 6 6  t ≤ 15	0,7t­дан 2,5t дейін 6  t ≤ 40***
Мыс және оның қорытпалары	t ≤ 3 3  t ≤ 10 t > 10	0,7t­дан 2,5t* дейін 3 мм-ден 2t** дейін 10 мм-ден жоғары
Титан және титанды қорытпалар	t ≤ 6 6  t ≤ 15	0,7t­дан 2,5t дейін 6  t ≤ 40
Никель және никельді қорытпалар	t ≤ 3 3  t ≤ 12 t > 12	t­дан 2t дейін 3 мм-ден 2t дейін 5 мм-ден жоғары

Ескертпе:

* ­ t ­ дан 1,5 t дейін газдық дәнекерлеу кезінде;

** ­ 3 мм - ден 1,5t дейін газдық дәнекерлеу кезінде;

*** ­ қалыңдығы 40 мм – ден жоғары бұйымдарға жеке аттестация өткізіледі және ол аттестациялық куәлікте және аттестасция протоколында белгіленеді.
Құбырды дәнекерлеу кезіндегі бақылау дәнекерлеу қосылыстарының диаметрі мен аттестацияның таралу аймағы

Материалдар	Диаметр, d, мм	Таралу аймағы, мм
Болаттар	d≤25 25 d>150	d­дан 2d дейін 0,5d­дан(25мм кем емес) 2dдейін0,5d­дан жоғары
Шойындар	d≥100	0,5d­дан жоғары
Алюминий және оның қорытпалары	d≤125 d>125	0,5d­дан 2d дейін 0,5d­дан жоғары
Мыс және оның қорытпалары	d≤125 d>125	0,5d­дан 2d дейін 0,5d­дан жоғары
Титиан және титанды қорытпалар	d≤125 d>125	0,5d­дан 2d дейін 0,5d­дан жоғары
Никель және никельді қорытпалар	d≤25 25 d>150	d­дан 2d дейін 0,5d­дан(25 мм кем емес) 2d дейін 0,5d­дан жоғары

Ескерту. d - құбырдың сыртқы диаметрі

Белгі:

 - бақылау дәнекерлеу қосылыстарының ұсынылатын өлшемдері 4-қосымшада көрсетілген;

 - газбен жабдықтау жүйесі құбыржолынан басқа.

Бақылау дәнекерлеу қосылыстары мен балқытуды бақылау мен сынау әдістері

Белгілеу:

 - бақылау қолдануды есепке алумен міндетті болады;

 - полимерлы материалды дәнекерлеу қосылыстары үшін қолданбайды;

 - бақылау міндетті болмауы да мүмкін.
Ескертпе:

1. Радиографикалық бақылау және сынуға сынақ өткізіледі (8 - қосымша), бірақ екі бақылау тәсілі бірге емес.

Полимерлі материалдардан алынған дәнекерлеу қосылыстары үшін радиографикалық бақылау немесе сынуға сынақ қолданылмайды.

2. Құбырдың номинальды ішкі диаметрі 30 мм кем құбырларды дәнекерлеудің бақылау бұрыштық дәнекерлеу қосылыстарынан басқа табақшаларға не құбырларға дәнекерлеу және құбырларды құбыр торларына дәнекерлеу қосуы.

3. Бақылауды өтінімде көрсетілген радиографиялық бақылауға қосымша немесе орнына нормативтік құжаттармен қарастырылған жағдайларда орындайды, бұл ретте сынуға сынақ орындалмайды.

Полиэтилен құбырлардың түйіскен дәнекерлеу қосылыстарының газбен жабдықтау жүйесіне ультродыбыстық бақылау міндетті түрде керек.

4. Дәнекерленетін құбырлардың (келте құбыр, штуцер) номиналды ішкі диаметрі 100 мм кіші болғанда бақылау дәнекерлеу қосылысынан басқа және құбырлы торкөздердің бақылау дәнекерлеу қосылыстары.

5. Активті газдар мен қоспаларда еріген электрод дәнекерлеуі мен газдың дәнекерлеу арқылы орындалатын соңғы дәнекерлеу қосылыстары үшін бұл бақылау міндетті түрде өтілуі керек. Полимер материалдардың түйісу дәнекерлеу қосылыстары үшін қолданылмайды.

6. Сыналуға 2-ден кем емес макрошлиф жатады.

7. Бақылауды аттестациялық комиссия шешімі бойынша аттестациядан өтуге арналған өтінімді есепке алумен орындайды.

8. Сынауды табақшаларды қосу үшін жүргізеді.

9. Ультрадыбыстық бақылауды балқытып қапсырудың шарбылануына жүргізеді.

10. Муфт салу құрылғыларымен газбен жабдықтау жүйесінің құбыржол полиэтилен құбырларын пісіру қосылыстары үшін, қосымша жылытқышымен муфта көмегімен майыстыруға сынау міндетті болып саналады.

11. Газбен жабдықтау жүйесі құбыржолының полиэтилен құбырдың ершікті қайтаруы үшін жұлып алуға сынау міндетті болып саналады.

Белгілеулер:

* - cоңғы дәнекерлеу қосылысы орындалған жазықтық;

х - аттестация таралатын, жазықтық;

хх - 150 мм үлкен диаметрлі құбырлар үшін;

- - аттестация таралмайтын жазықтық;

ххх - В2 жағдайында ғана таралып, Н45 орындалатын «жоғары - төмен» әдісімен дәнекерлеу соңғы дәнекерлеу қосылысының аттестациясы.
Бақылау дәнекерлеу қосылысы жігінің түбі қалыптасуы тәсіліне тәуелді аттестацияның таралу аймағы

Соңғы пісіру қосылысының түрі		Таралу аймағы
		Біржақты пісіру		Екіжақты пісіру
		Төсемше үстінде	Төсемшесіз	Жік түбін тазарту арқылы	Жік түбін тазаламай
Біржақты пісіру	Төсемше үстінде		–	x	–
	Төсемшесіз	x		x	x
Екіжақты пісіру	Жік түбін тазарту арқылы	x	–		–
	Жік түбін тазаламай	x	–	x	

Белгілеулер:

* - бақылау дәнекерлеу қосылысының түрі;

х - аттестация қорытындысы таралатын, бақылау дәнекерлеу қосылысының түрі;

Белгілеулер:

* - бақылау дәнекерлеу қосылысының материалдар топтары;

х - аттестацияның қорытындысы таралатын материал топтары;

– - аттестацияның қорытындысы таралмайтын материал топтары;

Ескерту:

2. МЕСТ 5781 және 10884 бойынша беріктігі жоғары класты М07 топты болаттарды дәнекерлеуге аттестациялау МЕСТ 14098 бойынша дәнекерлеу тәсілдері мен дәнекерлеу қосылыстарының типтеріне арналған М07 тобының шегінде беріктігі төмен класты болаттарды пісіруге таралады.

Ескерту. Түрлі топ материалдарынан дәнекерлеу жүргізгенде қосымша материалдың маркасы химиялық құрамы бойынша негізгі топ материалдарының құрамымымен сәйкес келеді.

Белгілеу:

* - электрод қаптамасының түрі, дәнекерлеу кезінде негізгі қосылымда қолданылуы;

х – электрод қаптамасының түрі,оған аттестациялық аймағы таралады;

– - электрод қаптамасының түрі, оған аттестациялық аймағы таралмайды;

Ескерту. «П» қаптамасы үшін аттестация қорытындысы бақылау дәнекерлеу қосылысы кезінде қолданылатын, тек электрод жабыны түрі үшін жарамды.

_____________________