Диплом жүмысы тақырыбы: «Бастауыш сыныпта есім сөздерді оқыту»
II. 2.2. Сөз таптарын оідыту барысында есім сөздерді уғындыру
жүктеу/скачать 1.89 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. Зат есімді тауып, оның астын бір сызықпен сызыңдар.
| 45
II. 2.2. Сөз таптарын оідыту барысында есім сөздерді уғындыру жүмыстары. Бастауыш мектепте сөз таптары оқытылғанда затпен байланыстыра аталады. Олар заттың атын, сынын, санын, қимылын білдіретін сөздер ретінде бірінші сыныпта, келесі сыныптарда тікелей грамматикалық атаумен аталады. Төртінші сыныпта үстеу, шылау, одағай, есімдік сияқты сөз таптары қарастырылады. Бұл оқушыға қазақ тілін ғылыми ұғымдарды берумен қатар олардың грамматикалық қателіктерді болдырмауын қалыптастырады. Бастауыш мектеп оқушыларының сөздік қорын молайту жұмыстары олардың сөз таптары туралы білімдерді дүрыс түсіну, сөздерді дұрыс тіркестіре алу дағдылары мен икемділіктерін қалыптастырып және дамытуға негізделді. Оқушыларға сөз таптарының ерекшеліктері туралы арнайы құрылған жаттығулар негізінде, олардың бойында грамматикалық тұлғалардың құрылымын, құрылысын, анықтамаларын, өзіндік белгілерш бір-бірінен дұрыс ажыратуға дағдыландырады. Арнайы құрылған жаттығулар негізінде оқушылар түрлі грамматикалық тұлғаларды бірбірінен ажыратады салыстыру, жинақтау , талдау қарама-қарсы қою арқыл-ой әрекетгерін жасауға дағдыланған оқушылар өздерінің сөздік қорындағы сөздерді ауызша және жазбаша сөйлеу процесі кезінде мағынасы мен қызметіне қарай орынды қолдануға дағдыланады.Сөздік қорды молайтута арналған лексикалық негіздерді байланыстырып, сөз таптарына арналған жаттығулардың бірнеше түрін үлгі ретінде қарастырайық: 1. Зат есімді тауып, оның астын бір сызықпен сызыңдар. 1-тапсырма. Мақалдағы "кднағат" сөзінің мағынасын түсіндір. "Қанағат қарын тойғызар" 46 2-тапсырма. Зат есімді тауып, оның астын бір сызықпен сызыңдар. Әдемі, кднағатсыздық, жабайы, айбынды, ок^іды, ұшты. 3-тапсырма. "Адамның бойындағы жақсы мінез\ер"туралы мәтін құрастырыңдар. 2. Берілген сөздерден зат есім жасаңдар. 1-тапсырма Сөйлемдерден "жақтау" сөзін мағыналарын түсіндіріңдер. "Сен Аскдрды ертең жиналыста жақтауың керек" "Кеше әкем терезенің жақтауын жөндеді". 2-тапсырма. Берілген сөздерден зат есім жасаңдар. Қанағатсыз, жаман, бай, кедей, сыз. 3-тапсырма. Төмендегі сөйлемді дұрыс құрастырыңдар. Жауды жаңбыр ұзақ кеше. 3. Берілген сөйлемді сөз құрамына бөліп түбір зат есім болатын сөзді тап. 1-тапсырма "Серік суды кешіп Ө7771гсөйлеміндегі мағыналық жағынан қандай сөз дұрыс келеді. суды кешш өтті. 2-тапсырма. і Берілген сөйлемді сөз құрамына бөліп, түбірі зат есім болатын сөзді тап. 3-тапсырма. Өздерің тұратьш жерлердегі өзен, көл жөнінде мәтін құрастырыңдар. 4. Жалқы зат есімді тауып, астын ирек сызыкден сызыңдар. 1-тапсырма. "Кербез" сөзіне мәндес сөздерді тауып жазыңдар. 2-тапсырма. Қандай жолмен жүргенде жалқы зат есім болады. Жалқы зат есімді қосып, сөйлем ідаастыр. Астын ирек сызықпен сыз. 47 3- тапсырма. Қазақ халқының батыр қыздары жөнінде мәтін құрастырыңдар. 5. Жалқы зат есімді жалпы зат есімге айналдырыңдар. 1-тапсырма Болжам-жайдары мінезді к^ыз. Берілген сөйлемдегі жайдарлы сөзіне қарсы мәндес сөзді ойлап тауып, қарсы мәндес сөйлем құрастыр. 2-тапсырма. Кеше үйге Мүрат келді. Осы сөйлемдегі Мүрат сөзін төмендегі сөздердің қайсысымен ауыстырсаң, сөйлемнің мағынасы өзгермейді. жүктеу/скачать 1.89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|