Қазақ-орыс елшіліктері
- 1716 жылы қыркүйекте Қайып ханның Бекболат Екешұлы мен Байдәулет Бөріұлы елшілігі Сібір генерал-губернаторы М.П.Гагаринге барды.
- Хан бұл елшілікке өзінің Ресеймен бейбіт қарым-қатынаста болуды, жоңғарларға қарсы бірлесіп күресу жөніндегі келісімге келуді қалайтынын жеткізді.Тобылдағы Ресей өкімет органдарына жеткізуді тапсырды.
- Осындай ұсыныстар Кіші жүз ханы Әбілқайыр тарапынан да болды.
- 1716 жылы қазақ даласында Тобыл бояры Никита Белоусов,
- 1717 жылы – Борис Брянцев пен Федор Жилин болып қайтты.
- 1719 жылы Зайсан көлі мен Қара Ертісті зерттеу үшін Колмаков, Урусов және Сомовтың жетекшілігімен елшілік жіберілді.
- Сауда қатынастары, одақ болу мәселелерімен қатар, Ресей Қазақ хандығын өз қол астына қарату жолдарын да іздестірді. Патша үкіметінің бұл әрекеттері қазақ билеушілері тарапынан қарсылыққа ұшырап отырды.
Қайып хан елшілігі
Ресей елшіліктері
- Майор И.М.Лихарев бастаған әскери отряд 1720 жылы 3 әскери-саяси шеп- Сібір, Ертіс және Колыван шептерінің негізін қалады.
Қазақ хандығы мен Ресей арасындағы шекаралық қақтығыстар
Патша үкіметінің Еділ-Жайық аймағында нығая түсуі қазақ елі билеушілерінің қарсылығын туғызды:
1-ден мал жайылымы үшін күрес күшейді,
2-ден өзара мал барымтасы орын алды,
3-ден қазақтар өз жерінде Ресейдің әскери бекіністер шебін салуына қарсы болды,
4-ден қазақтар башқұрттардың патша үкіметіне қарсы күресіне қатысып жүрді.
1723-1724 жылдары
- Әбілқайырдың әскері Жайық пен Еділдің арасындағы бүкіл аумақты басып алды. Әбілқайыр хан қазақтардың Жайық өзені бойында мәңгілік көшіп-қонып жүру құқығын белсенді қорғады.
- Жайық өзені – 1775 жылға дейінгі Жайықтың (Орал) аты. Е.И. Пугачев көтерілісі талқандалған соң, оның есімін естен шығару үшін өзеннің атын ауыстырған. Жайық қаласы – қазіргі Орал қаласы.
- Қазақтардың Жайық өзенінің бойындағы алқапта мәңгілік көшіп-қонып жүру құқығын белсенді түрде қорғаған Әбілқайыр ханның мына сөздері халықтың есінде ұмытылмастай қалды: «Жайық өзені қашан сарқылып, арнасы кеуіп қалғанша қазақтар оның бойынан кетпейді».
Достарыңызбен бөлісу: |
