Е. Ш. ДҮсіпов, Т. Е. Уразымбетов

145
§ 7. Сөздің аяқталуы 
ашады және бір бөліктілігін толық көрсетеді. Синтетикалық 
қорытынды эпидейктологиялық дәлелге тән. 
Элокуция. 
Элокуция (лат. Elokuto – білдіру) құрылым этопоның аяқтауы-
деп аталады, онда шешен сөйлеу текстін құрайды. Бұл бөлікте жалпы 
шешендік сөздердің маңызы талқыланады.
 
Сөздің аяқталуында пафос жол тауып 
тұрақтанады; тезаның мазмұны немесе 
ритор сөйлемін сөз сомдаумен сезімін ұйымдастыратын, жария айтуды 
жанданарлық түрде рәсімдейді. Ритордың мақсаты сезімді жай қана құрап 
қана қоймай, сондай-ақ оны мәнді, сонымен конструктивті етуден тұрады. 
Сол себептен сөз айтудың аяқталуы екі элементтен тұрады: рекапитуляция 
және оятудан. 
Рекапитуляция – тезаны қалыптастыру. Сөз сомдаумен дың дұрыс 
құрылуы тыңдарман-дәрісхананың тәжірибесін байытады: Дәйектерді ашу 
шарасы бойынша сөз сомдаумен дың иесі деректерді талқылап және 
сынай бағалап және жеке келісімге келеді. Бірақ дәйектер, керек десеңіз 
ритор аяққы түйін жасаған болса да негіздеу немесе әшкерелеу соңында ол 
бүтіндік болмай қалады; сөз мазмұнына қарай күрделі және алдындағы 
келісімге келуге немесе келіспеуге көп бөлікті және дауысты сөздердің өзі 
толық мағына бермейді. 
Шешім қабылдай отырып, біз бөлшек түріне шыдамды болуымыз 
керек, біздің көңілімізге ұнамайтын, бірлік үшін және бастылық үшін, 
компромис үшін. Міне осы ритордың негізгі мағынасы рекапитулацияны 
жүйелейді. 
Рекапитуляцияның негізгі бөлімінде, мазмұнына қарай күрделі және 
жан-жақты, тыңдармандар оның түпкі мағынасын түсіну жағдайында
емес. 

жүктеу/скачать 2.91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: