Әлеуметтік- гуманитарлық ғылымдар ғылыми-зерттеу институты
Орта ғасырларда парсылардың ықпалы басым болып, бұл атау «Құдай» деген сөздің
жүктеу/скачать 1.81 Mb. Pdf көрінісі
|
| Орта ғасырларда парсылардың ықпалы басым болып, бұл атау «Құдай» деген сөздің
бүгінгі күнде кең қолданыста кең таралды. Ол қазақ әдебиетінің тарихында ХҮ-ХҮІІ ғасырлар арасын «Хандық дәуір» немесе «Жыраулар поэзиясы» деп аталады. Жыраулардың шығармашылығынан Тәңірді ғана аңғаруға болады. Қазақ тілі, тарихы, мәдениеті, өнері, әдебиетінің тарихы, жалпы рухани әлемі ҮІ-ҮІІ ғасырлардағы жазба жәдігерлер Орхон және Енисей өзендерінің (қазіргі Монғол жерінде) бастау алар жеріндегі тасқа қашалып жазылған «Күлтегін», «Тоныкөк», «Білге қаған» мұраларынан бастап біз жоғарыда айтқан ХҮ-ХҮІІІ ғасыр аралығында «Алла», «Құдай» сөзі тілге алынбай «Тәңір» сөзі ғана пайдаланып келгені байқалады. Ислам діні 751 жылы Атлах шайқасынан кейін Түркі даласына тарады. Суфизм – халқымыздың дүниетанымына айтарлықтай ықпал еткен философиялық жүйе. (С.Дәуітұлы) Сопы – арабтың «жүн» деген сөзінен шыққан. Қыл-жүннен тоқылған ұзын шекпен киген тақуа адамда сопы деп атаған. Адамның өзін-өзі тануына мүмкіндік беретін діни- философиялық ағым. Адамның өзегі жүректі тыңдау болып, соның әмірімен жүріп, жолынан алшақ кетпеу сопылықтың негізі. Дененің патшасы – жүрек иман мен сенімнің тұрағы, Алланы тану орталығының мекені. Сопылық ілімнің дені адам мен оның Аллаға қатысы болып табылады. Оны қолдаушылар «адам Алладан», «адам Алламен», «адам Алла үшін» адам баласының Аллаға деген сенімге негізделген. Сопылық жолы арқылы ол шынның шыңы болған «Ақихатқа жету» болып табылады. Сопылық ілімнің негізін қалаған Қожа Ахмет Ясауи: Өтті ғұмырым шариғатқа жете алмадым, Шариғатсыз тарихатқа өте алмадым. 55 Хақиқатсыз мағрипатқа бата алмадым, - деп, мойындап отырғандығын жүктеу/скачать 1.81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|