Философиядағы адам мәселесі Орындаған – Есіркесін айдана

Адам мәселесі

• 
  Қайта өрлеу заманында адам мәселесіне жаңаша бетбұрыс болды. Оны философиялық талдау:
  
• 
  Адам мәселесі – бұл философияның Конфуций, будда Сократтан бастап орта ғасырға дейін философияның өзекті сұрағы болған. Орта ғасырдағы бұл мәселенің шешімі адамның қайшылықты пенде екенін ашуда болды.
  
• 
  Адам жан дүниесі, рухы бар пенде ретінде әрқашанда аспанға ұмтылған, құдайға жақсы тұлға.
  
• 
  Оның денесі бар, ал оны жердегі қызықтарға құмартуға, оның еркінің соған қарай жетілуіне әкеліп, оны күнәға батырады.
  

Бірінші рет философияда «антропология» терминін Кант кіргізді. Адам философиясы немесе антропологиялық философия дегеніміз – адам туралы ілім. Ол адам мәселесін екі жақты қарады. Біріншіден, ол табиғат әлемі мен табиғи қажеттілікке тәуелді болса, екіншіден, адам еркіндік әлемі ретінде қаралды. «Адамның барлық іс-қимылының басқа біреудің еркіне бағынышты болуынан асқан сорақы сұмдық мүмкін емес»,-деді

• 
  Бірінші рет философияда «антропология» терминін Кант кіргізді. Адам философиясы немесе антропологиялық философия дегеніміз – адам туралы ілім. Ол адам мәселесін екі жақты қарады. Біріншіден, ол табиғат әлемі мен табиғи қажеттілікке тәуелді болса, екіншіден, адам еркіндік әлемі ретінде қаралды. «Адамның барлық іс-қимылының басқа біреудің еркіне бағынышты болуынан асқан сорақы сұмдық мүмкін емес»,-деді
  

Орта ғасырдағы шығыс философы әл-Фараби: «бақыт – әр адамның көздейтін мақсаты, үлкен игілік. Адамда сол мақсатқа жетуге мүмкіндік беретін үш түрлі тамаша табиғи қабілет болады, ол: ерекше жасалған дене құрылысы, жан құмарлықтары, ой-парасатыә,-деген

• 
  Орта ғасырдағы шығыс философы әл-Фараби: «бақыт – әр адамның көздейтін мақсаты, үлкен игілік. Адамда сол мақсатқа жетуге мүмкіндік беретін үш түрлі тамаша табиғи қабілет болады, ол: ерекше жасалған дене құрылысы, жан құмарлықтары, ой-парасатыә,-деген
  
• 
  Әл-Фараби адамның жан дүниесін жетілдіру мәселесін философиялық тұрғыдан зор білгірлікпен жан-жақты терең зерттеп, талдау жасайды. Ал қайта өрлеу дәуірінде адам өзін-өзі билеу еркі, мақсаты бар тіршілік иесі ретінде қабылдады. Ол өзінің көптеген эстетикалық қасиеттеріне байланысты сезімтал дене иесі.
  

Қытай философиясында Конфуций СЯО-ға (ұлдың сый-сияпат көрсетуі, әке-шешені және үлкендерді сыйлауы), ең икемді әдіспен үлкен отбасын, елді басқаруға, этикет, әділеттілік пен мінез-құлыққа ерекше көңіл аударады. Конфуций ең алғашқы болып «Өзіңе қаламағанды өзгегеде қалама»,-деп , ең басты моральдік-этикалық принципті өмірге әкелдіі.

• 
  Қытай философиясында Конфуций СЯО-ға (ұлдың сый-сияпат көрсетуі, әке-шешені және үлкендерді сыйлауы), ең икемді әдіспен үлкен отбасын, елді басқаруға, этикет, әділеттілік пен мінез-құлыққа ерекше көңіл аударады. Конфуций ең алғашқы болып «Өзіңе қаламағанды өзгегеде қалама»,-деп , ең басты моральдік-этикалық принципті өмірге әкелдіі.
  
• 
  Даосизм, оның негізін қалаушы Лао-цзы бойынша, Дао жол – көрінбейтін, барлық жерде бар, өзінен өзі пайда болатын табиғат, заңдылық, оған жеке адамның мінез-құлқы мен ойлары да жатады. Адам өмір бойы дао принципін ұстануы керек, адам өз мінез-құлқын табиғатпен бүкіл әлеммен келістіруі керек Бұл ілім кейін Қытайдың негізгі бір діні ретінде дамыды.
  

Жаңа Заман философиясының өкілдері: Бэкон, Декарт, Гоббсс, Спиноза – адамның өз болашағы өз қолында, Құдайдан да, басқадан да тәуелсіз, ол тапқыр да белсенді жасампаз тағдыр иесі, өз өмірінің саналы субъектісі. Адамның ерекшелігі де, рухани күйі де оның ақыл-ойында, яғни ойлау қабілетінде деп есептеледі. Декарт: ойлауды адамның өмір сүруінің нақты куәсі дейді. «Мен ойлай аламын олай болса өмір сүремін». Адам – ақыл-ойы бар тіршілік иесі. Дене мен жанның арасында ортақтық жоқ. Дене белгісіздікте болса, жан ойлайды, жанның ақын маңызы – сана, ақыл-ой».

• 
  Жаңа Заман философиясының өкілдері: Бэкон, Декарт, Гоббсс, Спиноза – адамның өз болашағы өз қолында, Құдайдан да, басқадан да тәуелсіз, ол тапқыр да белсенді жасампаз тағдыр иесі, өз өмірінің саналы субъектісі. Адамның ерекшелігі де, рухани күйі де оның ақыл-ойында, яғни ойлау қабілетінде деп есептеледі. Декарт: ойлауды адамның өмір сүруінің нақты куәсі дейді. «Мен ойлай аламын олай болса өмір сүремін». Адам – ақыл-ойы бар тіршілік иесі. Дене мен жанның арасында ортақтық жоқ. Дене белгісіздікте болса, жан ойлайды, жанның ақын маңызы – сана, ақыл-ой».
  

Назарларыңызға рахмет !!!