Хх ғасырдың 90-жылдарының басына дейін дүниежүзі елдері бөлінді
жүктеу/скачать 42.69 Kb.
|
|
ХХ ғасырдың 90-жылдарының басына дейін дүниежүзі елдері бөлінді: социалистік дамыған капиталистік дамушы Кеңестік жүйе ыдырағаннан кейін пайда болған топтар: үшөлшемді топ: өтпелі, экономикасы дамыған дамушы елдер, өтпелі экономика тəн елдер екіөлшемді топ: дамыған жəне дамушы елдер Экономикалық жіктеменің негізгі критерийі: жан басына шаққандағы ЖІӨ мөлшерімен көрсетілетін мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық даму бағыты Үшөлшемді типология тəн елдер: экономикасы жоғары дамыған капиталистік елдер өтпелі экономика дамушы елдер Қазіргі уқытта БҰҰ шешімімен экономикасы жоғары дамыған елдерге жататын елдер саны: 60 ел Экономикасы жоғары дамыған елдерге тəн сипаттар: Нарықтық қатынастардың жоғары деңгейде дамуы Жоғары техникалық әлеуетке ие Әлемдік саясат пен экономикада үлкен рөл атқарады Әлеуметтік-экономикалық даму көрсеткіштері жоғары АӘДИ көрсеткіші жоғары Бәсекелестікке қабілеттілігі жоғары Бәсекелестікке қабілеттілігі жоғары Экономикасы жоғары дамыған елдер бөлінетін топтар: "Үлкен жетілік" елдері ЖІӨ көрсеткіші жоғары, әлемдік саудаға белсенді қатысатын елдер "Қоныс аударған капитализм елдері" "Үлкен жетілік" елдері: да АҚШ Жапония Ұлыбритания Германия Франция Италия Кана Нарықтық қатынастардың жоғары деңгейімен, ауқымды экономикалық жəне саяси қызметтерімен айырмашылық жасайтын əлемдік көшбасшылар: Үлкен жетілік елдері (G-7) "Үлкен жетілік" елдеріне əлемдік ЖІӨ мен өнеркəсіптік өндірістің қанша пайызы тиесілі: 50%-ға жуығы "Үлкен жетілік" елдеріне əлемдік ауылшаруашылық өнімдерінің қанша пайызы тиесілі: 25%-дан артығы "Үлкен жетілік" елдерінің ЖІӨ-нің жан басына шаққандағы үлесі: 20-30 мың доллар ЖІӨ көрсеткіші жоғары елдер: Швейцария Норвегия Дания Аустрия Бельгия Нидерланд "Қоныс аударған капитализм елдеріне" жататын елдер: Аустралия Жаңа Зеландия ОАР Израиль (еуропалық елдер емес) «Қоныс аударған капитализм елдеріне» кезінде жатқан, қазір қатарына кірмейтін ел: Канада «Қоныс аударған капитализм елдеріне» тəн сипат: Әлемдік экономикада жетекші орын алады Жан басына шаққандағы ЖІӨ-і жоғары Өнеркәсіп пен ауылшаруашылығы жоғары дамыған Минералды ресурстарға бай "қоныс аударған капитализм елдері": Аустралия мен ОАР Өтпелі экономикалық елдер (постсоциалистік) жəне социалистік елдер: бұрынғы социалистік лагерьде болған елдер Өтпелі экономикалық елдерге жатады: Шығыс Еуропа КСРО-да болған елдер Өтпелі экономикалық елдерге тəн сипат: саясатында өзгерістер орын алды әлемдік нарық шаруашылығының жүйесіне өту үшін экономикасын қайта құрылымдады мемлекеттік меншіктен жеке меншікке өтті ТМД елдерінде қорғаныс кешенін реформалады, әскери өндірісті конверсиялау жүрді Барлық елдерінде АӘДИ көрсеткіші жоғары Бұрынғыша социалистік бағыт ұстанып келе жатқан елдер: Қытай Куба Вьетнам КХДР Социалистік бағыт ұстанушы нарықтық қатынастар дамып келе жатқан елдер: Қытай мен Вьетнам Дамушы елдерде дүниежүзі халқының түратын үлесі: 3/5 бөлігі Дамушы елдерге жататын мемлекет саны: 150-ге жуық Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін тəуелсіздігін алған көптеген Азия мен Африканың елдері, Латын Америкасының елдері қандай топқа жатады: дамушы елдер Дамушы елдер бөлінеді: 6-ға жаңа индустриалды елдер негізгі елдер мұнай өндіруші елдер классикалық дамушы елдер артта қалушы елдер кедей мемлекеттер Жаңа индустриалды елдерге кіретін елдердің екінші атауы: "Азия жолбарыстары" Жаңа индустриалды елдердің бірінші эталонына жататын елдер: Корея Республикасы Сингапур Тайвань (бірінші эталоны) Жаңа индустриалды елдердің екінші этолонын құрайтын елдер: Малайзия Тайланд Индонезия Жаңа индустриалды елдерге тəн сипат: ЖІӨ жан басына шаққан көрсеткіші бойынша экономикасы дамыған елдерге біршама жақындайды қызмет көрсету секторы жылдам дамып, әлемдік саудада белсенді қатысады экономикасының құрылымында ауқымдылық пен алуантүрлілік басымдық танытады Негізгі елдерге жатады: Үндістан Бразилия Мексика Негізгі елдердің ерекшелігі: еңбек ресурстарына біршама бай, экономикалық әлеуетінің жоғарылығы және көптеген көрсеткіштер бойынша дамушы елдердің ішінде көшбасшы Мұнай өндіруші елдер: Сауд Арабиясы Кувейт БАӘ Катар Иран Ливия Бруней және т.б Мұнай өндруші елдерде ЖІӨ жан басына шаққандағы үлесі: 6-18 мың доллар Əлеуметтік-экономикалық даму деңгейі салыстырмалы түрде жоғары, жан басына шаққандағы ЖІӨ мөлшері 2-5 мың долларға жететін елдер: классикалық дамушы елдер Классикалық дамушы елдерге жатады: Аргентина Уругвай Латын Америкасының көпшілік елдері Азия (Түркия, Сирия, Ливан және т.б) Солтүстік Африка елдері Жан басына шаққандағы ЖІӨ көлемі 1 мың доллардан аз болатын елдер: артта қалушы елдер Артта қалушы елдер: Африка елдері Азия Латын Америкасының кебір елдері туризмі дамыған елдер (Ямайка, Багам, дүниежүзілік мұхиттағы кейбір елдер) Ауылшаруашылығын тұтынумен сипатталатын мемлекеттер: кедей мемлекеттер Кедей мемлекеттерде ЖІӨ жан басына шаққандағы үлесі: 100-300 доллар Кедей мемлекеттерге жатады: Бангладеш Непал Ауғанстан Мали Эфиопия Гаити және т.б «Қоныс аударған капитализм елдеріне» кезінде жатқан, қазір қатарына кірмейтін ел: Канада ХХ ғасырдың 90-жылдарының басына дейін дүниежүзі елдері бөлінді: социалистік дамыған капиталистік дамушы Кеңестік жүйе ыдырағаннан кейін пайда болған топтар: үшөлшемді топ: өтпелі, экономикасы дамыған дамушы елдер, өтпелі экономика тəн елдер екіөлшемді топ: дамыған жəне дамушы елдер Экономикалық жіктеменің негізгі критерийі: жан басына шаққандағы ЖІӨ мөлшерімен көрсетілетін мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық даму бағыты Үшөлшемді типология тəн елдер: экономикасы жоғары дамыған капиталистік елдер өтпелі экономика дамушы елдер Қазіргі уқытта БҰҰ шешімімен экономикасы жоғары дамыған елдерге жататын елдер саны: 60 ел Экономикасы жоғары дамыған елдерге тəн сипаттар: Нарықтық қатынастардың жоғары деңгейде дамуы Жоғары техникалық әлеуетке ие Әлемдік саясат пен экономикада үлкен рөл атқарады Әлеуметтік-экономикалық даму көрсеткіштері жоғары АӘДИ көрсеткіші жоғары Бәсекелестікке қабілеттілігі жоғары Бәсекелестікке қабілеттілігі жоғары Экономикасы жоғары дамыған елдер бөлінетін топтар: "Үлкен жетілік" елдері ЖІӨ көрсеткіші жоғары, әлемдік саудаға белсенді қатысатын елдер "Қоныс аударған капитализм елдері" "Үлкен жетілік" елдері: да АҚШ Жапония Ұлыбритания Германия Франция Италия Кана Нарықтық қатынастардың жоғары деңгейімен, ауқымды экономикалық жəне саяси қызметтерімен айырмашылық жасайтын əлемдік көшбасшылар: Үлкен жетілік елдері (G-7) "Үлкен жетілік" елдеріне əлемдік ЖІӨ мен өнеркəсіптік өндірістің қанша пайызы тиесілі: 50%-ға жуығы "Үлкен жетілік" елдеріне əлемдік ауылшаруашылық өнімдерінің қанша пайызы тиесілі: 25%-дан артығы "Үлкен жетілік" елдерінің ЖІӨ-нің жан басына шаққандағы үлесі: 20-30 мың доллар ЖІӨ көрсеткіші жоғары елдер: Швейцария Норвегия Дания Аустрия Бельгия Нидерланд "Қоныс аударған капитализм елдеріне" жататын елдер: Аустралия Жаңа Зеландия ОАР Израиль (еуропалық елдер емес) «Қоныс аударған капитализм елдеріне» кезінде жатқан, қазір қатарына кірмейтін ел: Канада «Қоныс аударған капитализм елдеріне» тəн сипат: Әлемдік экономикада жетекші орын алады Жан басына шаққандағы ЖІӨ-і жоғары Өнеркәсіп пен ауылшаруашылығы жоғары дамыған Минералды ресурстарға бай "қоныс аударған капитализм елдері": Аустралия мен ОАР Өтпелі экономикалық елдер (постсоциалистік) жəне социалистік елдер: бұрынғы социалистік лагерьде болған елдер Өтпелі экономикалық елдерге жатады: Шығыс Еуропа КСРО-да болған елдер Өтпелі экономикалық елдерге тəн сипат: саясатында өзгерістер орын алды әлемдік нарық шаруашылығының жүйесіне өту үшін экономикасын қайта құрылымдады мемлекеттік меншіктен жеке меншікке өтті ТМД елдерінде қорғаныс кешенін реформалады, әскери өндірісті конверсиялау жүрді Барлық елдерінде АӘДИ көрсеткіші жоғары Бұрынғыша социалистік бағыт ұстанып келе жатқан елдер: Қытай Куба Вьетнам КХДР Социалистік бағыт ұстанушы нарықтық қатынастар дамып келе жатқан елдер: Қытай мен Вьетнам Дамушы елдерде дүниежүзі халқының түратын үлесі: 3/5 бөлігі Дамушы елдерге жататын мемлекет саны: 150-ге жуық Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін тəуелсіздігін алған көптеген Азия мен Африканың елдері, Латын Америкасының елдері қандай топқа жатады: дамушы елдер Дамушы елдер бөлінеді: 6-ға жаңа индустриалды елдер негізгі елдер мұнай өндіруші елдер классикалық дамушы елдер артта қалушы елдер кедей мемлекеттер Жаңа индустриалды елдерге кіретін елдердің екінші атауы: "Азия жолбарыстары" Жаңа индустриалды елдердің бірінші эталонына жататын елдер: Корея Республикасы Сингапур Тайвань (бірінші эталоны) Жаңа индустриалды елдердің екінші этолонын құрайтын елдер: Малайзия Тайланд Индонезия Жаңа индустриалды елдерге тəн сипат: ЖІӨ жан басына шаққан көрсеткіші бойынша экономикасы дамыған елдерге біршама жақындайды қызмет көрсету секторы жылдам дамып, әлемдік саудада белсенді қатысады экономикасының құрылымында ауқымдылық пен алуантүрлілік басымдық танытады Негізгі елдерге жатады: Үндістан Бразилия Мексика Негізгі елдердің ерекшелігі: еңбек ресурстарына біршама бай, экономикалық әлеуетінің жоғарылығы және көптеген көрсеткіштер бойынша дамушы елдердің ішінде көшбасшы Мұнай өндіруші елдер: Сауд Арабиясы Кувейт БАӘ Катар Иран Ливия Бруней және т.б Мұнай өндруші елдерде ЖІӨ жан басына шаққандағы үлесі: 6-18 мың доллар Əлеуметтік-экономикалық даму деңгейі салыстырмалы түрде жоғары, жан басына шаққандағы ЖІӨ мөлшері 2-5 мың долларға жететін елдер: классикалық дамушы елдер Классикалық дамушы елдерге жатады: Аргентина Уругвай Латын Америкасының көпшілік елдері Азия (Түркия, Сирия, Ливан және т.б) Солтүстік Африка елдері Жан басына шаққандағы ЖІӨ көлемі 1 мың доллардан аз болатын елдер: артта қалушы елдер Артта қалушы елдер: Африка елдері Азия Латын Америкасының кебір елдері туризмі дамыған елдер (Ямайка, Багам, дүниежүзілік мұхиттағы кейбір елдер) Ауылшаруашылығын тұтынумен сипатталатын мемлекеттер: кедей мемлекеттер Кедей мемлекеттерде ЖІӨ жан басына шаққандағы үлесі: 100-300 доллар Кедей мемлекеттерге жатады: Бангладеш Непал Ауғанстан Мали Эфиопия Гаити және т.б «Қоныс аударған капитализм елдеріне» кезінде жатқан, қазір қатарына кірмейтін ел: Канада жүктеу/скачать 42.69 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|