Ы сйз Физика гректіЈ физис таби

›±былыстар космоста, микроЩлемде, бейорганикалы› жЩне органикалы› заттарда, йлі жЩне тірі таби“атта болып жатыр. љазіргі кезде физиканы материяныЈ ›±рылысы мен ›асиеттерін, материяныЈ ›арапайым жЩне к±рделі ›оз“алыстарын зерттейтін “ылым деп айту“а болады. Сонды›тан физика заЈдары бЇкіл таби“ат танудыЈ негізі болып табылады.

исімдіктер мен жануарлар йзін-йзі бас›аратын биологиялы› жЇйелерге жатады, оларда ЩртЇрлі физикалы› процестер – механикалы›, жылулы›, электрлік, оптикалы›, сонымен ›атар к±рделі биохимиялы› реакциялар жЇреді. Сонымен биология, физика жЩне химия арасында“ы байланыстан жаЈа “ылым саласы – биофизика пайда болды. Биофизика – биологиялы› жЇйелердегі ЩртЇрлі деЈгейлерде болып жат›ан физикалы› жЩне физика-химиялы› процестерді, физикалы› факторлардыЈ тірі организмге Щсерін зерттейді.

Биофизика кйптеген биологиялы› ›±былыстарды тЇсіндіруде Їлкен маЈыз“а ие. Б±гінгі кЇні биофизика электрофизиологиямен, офтальмологиямен, фармакологиямен, зоогигиенамен ты“ыз байланысты. Физиктер, биофизиктер, биохимиктер мен физиологтардыЈ бірлескен зерттеулері биологиялы› молекулалардыЈ ›±рылыстары мен ›асиеттері, жасаушаныЈ ›±рылысы мен жасауша мембранасыныЈ Щсер ету механизмі туралы кйп ма“л±маттар алу“а кймектесті.

љазіргі кездегі физикалы› Щдістерді ветеринария мен зоотехникада ›олдану ар›ылы диагностика, аурудыЈ алдын алу жЩне емдеу ж±мыстары жаЈа деЈгейге жетіп, Їлкен жетістіктерге жетті. Мал дЩрігері мен зооинженер мал а“засында йтіп жат›ан биофизикалы› процестерді, сонымен ›оса физикалы› жЩне электронды› аппараттардыЈ ж±мыс істей мЇмкіндіктерін жа›сы білуі ›ажет.

Осы о›у-Щдістемелік н±с›аудыЈ ма›саты ›ашы›тан о›итын студенттерге физика мен биофизиканыЈ негіздерін о›ып-Їйренуге кймектесу. Б±л ›±ралда пЩнніЈ бйлімдері туралы ›ыс›аша ма“л±маттар, есептерді шы“ару жолдары, йзін-йзі тексеруге арнал“ан с±ра›тар, сонымен ›атар ба›ылау тапсырмалары берілген.

Н±с›аудыЈ еЈ соЈында ›ажетті шамалардыЈ кестелері де берілген.


ЖАЛПЫ ШДІСТЕМЕЛІК Н°СљАУ
Есеп шы“ару“а арнал“ан н±с›аулар
Физика есептерін белгілі бір ретпен шы“ару ›ажет:

1. 
   ЕсептіЈ берілгенін жазу керек.
   
2. 
   Барлы› шамаларды бірліктердіЈ халы›аралы› жЇйесіне келтіру керек.
   
3. 
   Есеп шы“ару“а ›ажетті заЈдар мен теЈдеулерді еске тЇсіріп, оларды жазып ›ою керек.
   
4. 
   Егер ›ажет болса сурет, график, с±лба сызу керек.
   
5. 
   ЕсептіЈ шы“ару жолына ›ыс›аша тЇсініктеме беру керек.
   
6. 
   Есепке ›ажетті теЈдеулерді ›орытып шы“ару белгілі бір ретпен жазылу керек (соЈынан тексергенге ыЈ“айлы болу Їшін).
   
7. 
   Алын“ан теЈдеуге сан мЩндерін ›ойып, ізделінетін шаманы табамыз.
   
8. 
   Есеп шы“ар“ан кезде кестелерді ›олдану ›ажет.
   
9. 
   Шрбір бйлім алдында ›ажетті заЈдар мен теЈдеулер кестесі берілген. Есеп шы“армас б±рын осылармен танысып алу керек.
   

ар›ылы іске асады. Ба›ылау ж±мысы вариантына сЩйкес келмейтін студенттіЈ ж±мысы ›абылданбайды. Ба›ылау ж±мысын саба› йткізетін о›ытушы тексереді. Ба›ылау ж±мысын орындама“ан студент емтихан“а жіберілмейді.

љойылатын талаптар:

1. 
   Ба›ылау ж±мысы жеке дЩптерге жазылып, орындалады.
   
2. 
   ДЩптерде о›ытушы ескерту жазу ±шін орын ›алтыру керек.
   
3. 
   ЕсептіЈ берілгені толы“ымен, аны› жазылуы ›ажет.
   
4. 
   Есепті шы“ару жолы тЇсіндірмелермен, сйздерді ›ыс›артпай толы› тЇрде жазылу керек.
   

а) Массасы материалы› нЇктеніЈ айналу осінен ›ашы›ты›та“ы инерция моменті

Щ) радиусы іші ›уыс цилиндрдіЈ инерция моменті

б) радиусы т±тас цилиндр немесе дискініЈ инерция моменті

в) біртекті ±зын стерженніЈ бір шеті ар›ылы йтетін оське ›атысты инерция моменті

Импульс моменті Импульс моментініЈ са›талу заЈы Айналатын дененіЈ кинетикалы› энергиясы

1. 
   Б±рышты› жылдамды› аны›тамасын беріЈдер. Б±рышты› Їдеу. СЩйкес теЈдеулерді жазыЈдар. Б±л шамалар ›андай бірліктермен йлшенеді?
   
2. 
   Бір›алыпты айналмалы ›оз“алыста“ы б±рышты› жылдамды›ты аны›тайтын теЈдеуді ›орытыЈдар.
   
3. 
   Бір›алыпты айналмалы ›оз“алыста“ы б±рылу б±рышын аны›тайтын теЈдеуді ›орытыЈдар.
   
4. 
   КЇш моменті дегеніміз не? ОныЈ йлшем бірлігі ›андай?
   
5. 
   Айналмалы ›оз“алыс динамикасыныЈ негізгі теЈдеуін ›орытып шы“арыЈыз.
   
6. 
   Инерция моментініЈ аны›тамасы жЩне йлшем бірлігі. ОныЈ физикалы› ма“ынасы ›андай?
   
7. 
   Айналмалы ›оз“алыстыЈ кинетикалы› энергиясын аны›тайтын теЈдеуді ›орытып шы“арыЈдар.
   

УльтрацентрифуганыЈ цилиндр барабаныныЈ диаметрі , массасы . БарабанныЈ айналу жиілігі . Осы барабан кейін то›тау Їшін, о“ан ›андай Їйкеліс кЇшін тЇсіру керек? Осы Їйкеліс кЇшініЈ ж±мысы неге теЈ?

Берілгені:

Айналмалы ›оз“алыс динамикасыныЈ негізгі теЈдеуі , м±нда“ы - б±рышты› Їдеу.

Табу керек: , осыдан

. Біра› барабан есептіЈ шарты бойынша то›тайды, ендеше .

Осы теЈдеуді (1)-ге ›ойса›, аламыз

(2)

БарабанныЈ ›оз“алысын бір›алыпты кемімелі деп алып, б±рылу б±рышын мына тЇрде жазу“а болады: , біра› . Ендеше

Екінші жа“ынан б±рылу б±рышы мен барабанныЈ толы› айналу саны арасында мынадай байланыс бар:

Осы (3) жЩне (4) теЈдеулердіЈ оЈ жа›тарын теЈестірсек, онда

БарабанныЈ толы› то›тауы Їшін ›ажетті Їйкеліс кЇшініЈ ж±мысы оныЈ кинетикалы› энергиясына теЈ болады, я“ни

(2), (5), (6) теЈдеулерге сан мЩндерін ›ойып, ›ажетті шамаларды табамыз.

№ 2 есеп

Массасы вертикаль осьтіЈ бойымен жиілікпен айналып т±р“ан горизонталь платформаныЈ шетінде массасы адам т±р. Егер осы адам платформаныЈ дЩл центріне т±рып алса, онда платформаныЈ жиілігі ›алай йзгереді? Платформаны біртекті т±тас цилиндр деп, ал адамды материалы› нЇкте деп алыЈдар.
Шешуі:

Берілгені:

Платформаны біртекті дискі, ал адамды материялы› нЇкте деп алса›, онда

Табу керек:

Адам платформаныЈ центріне т±р“анда, оныЈ инерция моменті нйлге теЈ болады, ендеше . Ал .

, осыдан . Осы теЈдеуге сан мЩндерін ›ойса›, онда

№ 3 есеп

Шйп шап›ыш косил“а мал азы›тарын ±нта›тау“а да ›олданылады. Осы косилка барабаныныЈ б±рылу б±рышыныЈ уа›ыт›а тЩуелділігі мына теЈдеумен беріледі: , м±нда“ы . Айналыс бастал“аннан кейін 10 с йткеннен кейінгі барабан беті нЇктелерініЈ сызы›ты› жылдамды“ы мен барабанныЈ б±рышты› жылдамды“ын аны›таЈдар. БарабанныЈ диаметрі .

Берілгені:

Сызы›ты› жылдамды› .

Табу керек:

Сан мЩндерін ›ойып, аламыз

2. Ц4-70 желдеткіші 4 мин йткеннен кейін йзініЈ ж±мысты› жиілігігіне ие болады. Егер ол б±рышты› жылдамды“ы -›а теЈ бір›алыпты Їдемелі ›оз“алатын болса, онда ол осы уа›ыт ішінде желдеткіштіЈ ж±мыс дйЈгелегі неше рет айналыс›а тЇседі? ЖелдеткіштіЈ ж±мыс жиілігі ›андай?

3. МК-100 ±нта›та“ыш барабаныныЈ инерция моменті . айналу моменті Щсерінен барабан толы› 10 рет айналады. Барабаннын айналысын бір›алыпты деп алып, айналу уа›ытын табыЈдар.

4. Сиыр ›ора“а орналастырыл“ан МЦ желдеткішініЈ ж±мыс дйЈгелегініЈ айналу жиілігініЈ уа›ыт›а байланыстылы“ы мына теЈдеумен берілген: , м±нда“ы , . 2 мин ішінде барабан неше айналыс жасайды?

5. Адам ›олыныЈ иы››а ›атысты инерция моментін аны›таЈдар. љолдыЈ массасы 4,1 кг, оныЈ ±зынды“ы 0,56 м (ала›анын ж±дыры››а ж±мып т±р“ан кезде). Есептеулерді жеЈілдету Їшін ›олды біртекті стержень деп алыЈдар. љолдыЈ масса центрі иы›тан 28 см ара ›ашы›ты›та орналас›ан. Меншікті салма› нЩтижесінде адам ›олы горизонтарль кЇйден вертикаль кЇйге ›андай Їдеумен орын ауыстырады?

6. Вертикаль кЇйде т±р“ан адамныЈ масса центрі ар›ылы йтетін айналу осіне ›атысты инерция моменті . АдамныЈ осы айналу осіне ›атысты толы› инерция моментін табыЈдар. Иы› сЇйегі осьтен 20 см ›ашы›ты›та орналас›ан жЩне Щрбір ›олдыЈ массасы 4,2 кг.

7. Жуковский орынды“ында екі ›олын созып т±р“ан адам вертикаль ось бойымен 1секундта 1 айналыс жасайды. Егер адам ›олын жинап алса оныЈ айналу жиілігі ›андай болады? Адам денесініЈ инерция моменті , ал ›олдыЈ горизонталь кЇйдегі инерция моменті . Жуковский орынды“ыныЈ инерция моменті .

8. Адам жиілікпен айналып т±р“ан горизонталь платформа Їстінде т±р. Адам платформаныЈ Їстіне айналу осі масса центріне дЩл келетіндей етіп жатып алса, платформаныЈ айналу жиілігі неге теЈ болады? АдамныЈ вертикаль жЩне горизонталь кЇйлердегі инерция моменттері сЩйкесінше жЩне . ПлатформаныЈ массасы , ал диаметрі 2 м.

9. Желдеткіш дйЈгелегі б±рышты› Їдеумен айналады жЩне 17 с йткеннен соЈ импульс моментіне ие болады. ДйЈгелектіЈ 25с уа›ыт йткеннен кейінгі кинетикалы› энергиясын аны›таЈдар.

10. айналу моментініЈ Щсерінен С-100 тракторыныЈ валы бір›алыпты Їдемелі айнала бастады жЩне ›андай да бір уа›ыттан соЈ кинетикалы› энергия“а ие болды. ВалдыЈ екпін алуы ›анша уа›ыт›а созылады? ВалдыЈ инерция моменті .

1. 
   Дыбыс тербелістерініЈ ›андай кйздері бар? Мысал келтіріЈдер.
   
2. 
   ШртЇрлі орталарда“ы дыбыстыЈ жылдамды“ы неге байланысты?
   
3. 
   Дыбыс ›ар›ындылы“ы, акустикалы› ›ысым жЩне заттыЈ меншікті акустикалы› кедергісініЈ аны›тамаларын беріЈдер. ОлардыЈ йлшем бірліктері ›андай?
   
4. 
   Екі орта шекарасында“ы дыбыстыЈ ша“ылу коэффициенті неге байланысты? Дыбыс бір ортадан екінші орта“а максимал ену Їшін не істеу керек?
   
5. 
   Доплер эффектісі дегеніміз не? Доплер жиілігі деп нені айтамыз, ол неге теЈ?
   
6. 
   ДыбыстыЈ ›ар›ындылы“ы 100, 1000 есе артса, онда дыбыстыЈ ›ар›ындылы› дЩрежесі неше децибельге артады?
   
7. 
   Вебер-Фехнер заЈы ›алай айтылады?
   
8. 
   Акустикалы› шу дегеніміз не?
   
9. 
   Ультрадыбысты алу жолдары ›андай?
   
10. 
    УльтрадыбыстыЈ затпен йзара Щсерлесу механизмі ›андай?
    

№ 1 есеп

Тауы› фермасында орналас›ан зертханада“ы шудыЈ ›ар›ындылы› дЩрежесі жетеді. Шуды азайту Їшін зертхана ›абыр“аларын шудыЈ ›ар›ындылы“ын 1500 есе азайтатын дыбыс ж±татын затпен ›аптау туралы шешім ›абылданды. Осыдан кейін зертханада“ы шудыЈ ›ар›ындылы› дЩрежесі ›андай болады?

Шешуі:
Берілгені:

Осыдан .

Сан мЩндерін ›ойып, табамыз

№ 2 есеп

Су мен ауа шекарасына ›ар›ындылы“ы жазы› дыбыс тол›ыны тЇседі. Судан йткен жары›тыЈ ›ар›ындылы“ы неге теЈ?

Шешуі:
Берілгені:

м±нда“ы - сЩйкесінше ортаныЈ ты“ызды“ы мен сол ортада“ы дыбыстыЈ таралу жылдамды“ы. Сан мЩндерін орнына ›ойып, табамыз:

иту коэффициенті .

Су“а йткен дыбыстыЈ ›ар›ындылы“ы .

Ба›ылау тапсырмалары
11.Сиыр мйЈірегенде шы“атын дыбыстыЈ ›ар›ындылы“ы . Осы дыбыстыЈ ауада“ы акустикалы› ›ысымыныЈ шамасын аны›тау керек?

12.СЩуле шы“ар“ыш пен сЩулеленуге ±шырайтын дене арасында“ы ультрадыбыстыЈ шашырауын азайту Їшін екеуініЈ арасына зат ›ояды. Осы заттыЈ акустикалы› кедергісі ›андай болу керек, егер зат пен кварц сЩуле шы“ар“ыш арасында“ы ша“ылу коэффициенті 0,05 болса? КварцтыЈ ты“ызды“ы , онда“ы ультрадыбыстыЈ жылдамды“ы .

13.Сиыр желіні ауыр“анда емдеу Їшін ›ар›ындылы“ы ультрадыбыс ›олданылады. °лпа ішіндегі ультрадыбыстыЈ энергиясы ›андай болады, егер емдеу ±за›ты“ы 10 мин жЩне сЩуле шы“ар“ыш ауданы . °лпан ішіне ультрадыбыстыЈ ену коэффициенті 0,9.

14. Артерий ар›ылы а“атын ›ан а“ынында“ы эритроциттердіЈ жылдамды“ын аны›таЈдар, егер эритроциттерден ультрадыбыстыЈ шашырау кезіндегі доплерлік жиілігі 1,7 кГц болса. Артерия осіне 60⁰ б±рыш жасай тЇсетін ультрадыбыстыЈ жиілігі 3 МГц, ал оныЈ ›анда“ы жылдамды“ы 1,5 км/с.

15. Тауы› ›ыт-›ытта“ан кезде шы“аратын шуыныЈ ›ар›ындылы› дережесі 90дБ. Осындай 20 тауы› ›ыт-›ытта“ан кезде шы“аратын шудыЈ ›ар›ындылы› дережесі ›андай болады?

16. Сиыр ›орада“ы электр сау“ыш жанында“ы шудыЈ ›ар›ындылы› деЈгейі 95 дБ, ал еЈ алыс ›атарда“ынікі – 70дБ. Сиыр ›ораныЈ осы жерлеріндегі шудыЈ ›ар›ындылы“ыныЈ йзгерісі ›андай?

17. Санитарлы› норма бойынша ›ар›ындылы› дЩрежесі 100 дБ шуы бар ортада адам 30 мин арты› болмауы керек. Ауданы 70 мм² адам ›±ла“ыныЈ жар“а“ы ар›ылы йтетін энергияныЈ шамасы ›андай?

18. љ±ла››а киетін ›±рал шудыЈ ›ар›ындылы“ын 20 дБ-“а дейін тймендетеді. Бйлмедегі шудыЈ ›ар›ындылы“ы ›андай, егер ›±ралды киіп ал“ан адам ›±ла“ыныЈ жар“а“ы ар›ылы 10 мин ішінде йткен энергия шамасы 0,4мкДж болса. Жар“а›тыЈ ауданы 66 мм².

19. Ультрадыбыспен емдеген кезде ультрадыбыс ›алыЈды“ы 1 мм тері мен 5 мм ет ар›ылы йтіп барып, сЇйекке жетеді. Тері бетіндегі ультрадыбыстыЈ ›ар›ындылы“ы сЇйекке жеткенде неше есе кемиді? Жиілігі 1 МГц ультрадыбыстыЈ ж±тылу коэффициенті тері мен етте сЩйкесінше жЩне .

20. Бас сЇйек пен ми шекарасы арасында“ы ультрадыбыстыЈ ша“ылу коэффициентін табу керек. Ми мен бас сЇйек ты“ызды›тары сЩйкесінше жЩне теЈ. Ал оларда“ы ультрадыбыстыЈ жылдамды›тары 1,52 жЩне 3,66 км/с.

1. 
   Идеал с±йы› деп ›андай с±йы›ты айтамыз? Мысалдар келтіріЈдер. љанды идеал с±йы› деп алу“а бола ма?
   
2. 
   С±йы›тыЈ кйлемдік шы“ыны деп нені айтамыз? Ол ›андай бірлікпен йлшенеді?
   
3. 
   А“ынныЈ Їзіліссіздік теЈдеуін ›орытыЈдар.
   
4. 
   Бернулли теЈдеуін жазыЈдар. Б±л теЈдеудіЈ физикалы› ма“ынасы ›андай?
   
5. 
   Бернулли заЈына сЇйеніп жасал“ан ветеринарияда ›олданылатын ›андай ›±ралдар бар, олардыЈ ж±мыс істеу принципі ›андай?
   
6. 
   Т±т›ыр с±йы›тар“а арнал“ан Ньютон заЈы ›андай? Т±т›ырлы›тыЈ динамикалы› коэффициенті дегеніміз не?
   
7. 
   Стокс заЈы. Стокс Щдісі ар›ылы т±т›ырлы› коэффициентін ›алай аны›таймыз?
   
8. 
   ЭритроциттердіЈ шйгу жылдамды“ы неге байланысты? Оны› ›андай Щдіспен аны›тау“а болады?
   
9. 
   Неліктен капиллярда“ы с±йы›тыЈ жылдамды“ы артерияда“ы“а ›ара“анда аз?
   

№ 1 есеп

ЖаЈбырлат›ыш ›ондыр“ыда“ы су алдымен диаметрі 40 мм, сонан соЈ диаметрі 24 мм тЇтікпен а“ады. ТЇтіктіЈ кеЈ жЩне тар бйліктеріндегі статистикалы› ›ысымдар сЩйкесінше 150 кПа жЩне 60 кПа. ТЇтіктіЈ тар бйлігіндегі с±йы›тыЈ жылдамды“ын аны›таЈдар.

Шешуі:
Берілгені:

№ 2 есеп

Диаметрі болат шарикті кастор майына салып, оныЈ ара ›ашы›ты›ты уа›ыт ішінде жЇргені аны›талды. ШариктіЈ ›оз“алысын бір›алыпты деп алып, кастор майыныЈ т±т›ырлы“ын аны›тау керек. Кастор майыныЈ ты“ызды“ы , ал болаттыЈ ты“ызды“ы .

Шешуі:
Берілгені:

1. Ауырлы› кЇші (тймен ›арай)

2. Кері итеруші Архимед кЇші (жо“ары ›арай ба“ыттал“ан)

Табу керек: 3. Стокс заЈы бойынша аны›талатын Їйкеліс кЇші (›оз“алыс›а ›арама-›арсы ба“ыттал“ан) .

Шарик бір›алыпты ›оз“алатын бол“анды›тан осы кЇштердіЈ алгебралы› ›осындысы нйлге теЈ, я“ни

Орындарына мЩндерін ›ойып, тЇрлендірулер енгізсек, онда . деп алса›, онда

Сан мЩндерін ›ойып, есептейміз:

№ 3 есеп

Вискозиметр капилляры ар›ылы ›анныЈ а“у уа›ытын аны›тау керек. Су осы капиллярдан уа›ыт ішінде а“ып йтеді.

м±нда“ы - бірлік уа›ыт ішінде тЇтіктіЈТабу керек: кйлденеЈ ›имасы ар›ылы йтетін с±йы›тыЈ кйлемі,оны с±йы›тыЈ кйлемдік шы“ыны деп атайды.

Бір с±йы›ты эталон ретінде, ал екінші с±йы›ты зерттелетін с±йы› ретінде алатын болса›, онда

Бірдей шамаларды ›ыс›арт›аннан соЈ, аламыз:

Осыдан зерттелетін с±йы›тыЈ а“атын уа›ытын табамыз

Сан мЩндерін орнына ›ойса›

Ба›ылау тапсырмалары

21.Ветеринарияда пайдаланылатын шприцтіЈ поршенініЈ диаметрі . ИнесініЈ ішкі диаметрі . Ветеринарлы› дЩрігердіЈ дЩрі салу уа›ыты болу Їшін поршенге ›андай ›ысым тЇсіру керек? ПоршенніЈ жЇру ±зынды“ы . ДЩрі ерітіндісініЈ ты“ызды“ын деп алыЈдар.

22. СЇт тасу“а арнал“ан ыдыстыЈ тЇтігіндегі ›ысымдар айырмасы теЈ. жылдамды›пен сЇт сЇт айдау Їшін насос ›андай ж±мыс жасау керек? СЇттіЈ ты“ызды“ы .

23. СЇт а“атын горизонталь тЇтіктіЈ кеЈ бйлігіндегі сЇт 2 атм. ›ысымда 8,5 км/са“ жылдамды›пен а“ады. ТЇтіктіЈ жіЈішке жеріндегі арты› ›ысымды аны›таЈдар, егер онда“ы сЇттіЈ жылдамды“ы 20 км/са“ болса. СЇттіЈ ты“ызды“ы .

24. СЇт сауатын станцияда ішкі диаметрі 38 мм тЇтіктен сЇт 10 км/са“ жылдамды›пен а“ады. 12 м ±зынды›тан йтетін сЇттіЈ кинетикалы› энергия жЩне 1 минутта тЇтіктіЈ кйлденеЈ ›имасы ар›ылы йтетін сЇттіЈ массасы ›андай? СЇттіЈ ты“ызды“ы .

25. ЖаЈа сауылып алын“ан сЇттегі май шариктерініЈ орташа диаметрі 3 мкм. МайдыЈ ты“ызды“ы , майы жо› сЇттіЈ ты“ызды“ы , динамикалы› т±т›ырлы› коэффициенті 1,1мПас деп алып, осы шариктердіЈ сЇттіЈ бетіне шы“у жылдамды“ын аны›таЈдар.

26. Ірі ›араныЈ ›ан плазмасында“ы эритроциттердіЈ шйгу жылдамды“ы 0,7 мм/са“. Осы эритроциттердіЈ формасы сфера деп жЩне Стокс заЈын ›олдана отырып олардыЈ диаметрін аны›таЈдар. ЭритроциттердіЈ ты“ызды“ы , с±йы›тыЈ ты“ызды“ы . ПлазманыЈ т±т›ырлы› коэффициенті 8,5 мПас.

27. Шош›а Їшін эритроциттердіЈ шйгу жылдамды“ы ›алыпты жа“дайда 8 мм/са“ болады. Ал ауыр“ан кезде олар бірігеді де, олардыЈ диаметрі бір эритроцит диаметрінен 30% арты› болады да плазманыЈ т±т›ырлы“ы 15% кемиді. Осы кезде эритроциттердіЈ шйгу жылдамды“ы ›андай болады?

28. Ішкі диаметрі 3 мм жЩне ±зынды“ы 10 см артерия бйлігіндегі ›ысымдар айырмасы ›андай болады, егер артерия ар›ылы йтетін ›анныЈ кйлемдік а“ыны болса. љанныЈ т±т›ырлы› коэффициенті .

29. Диаметрі 3,2 см аортаныЈ шы“атын жеріндегі ›анныЈ жылдамды“ы 60 см/с. Осы кезде ›анныЈ а“ысы ламинарлы› немесе турбуленттік а“ыс бола ма? Рейнольдс саныныЈ критикалы› шамасы 2300. љанныЈ т±т›ырлы› коэффициенті , ›анныЈ ты“ызды“ы .

30. А“ыс ламинарлы› болу Їшін, ішкі диаметрі 4 мм болатын артериядан а“атын ›анныЈ максималь кйлемі ›андай болады? љанныЈ т±т›ырлы› коэффициенті . Рейнольдс саныныЈ критикалы› шамасы 2300, ›анныЈ ты“ызды“ы . љанныЈ ›андай максималь жылдамды“ында а“ыс турбулентті болады? Ол жылдамды› мЇмкін бе?