Жаксылыков Ерасыл Мв-21-1
13-тақырып Қазіргі заман мәдениеттегі дін философиясы
1. Дін және философиялық білім.
2.Әлемдік діндер феномені
3.Буддизм, христиан, ислам.
Дін – көптеген түсініктерге ие күрделі ұғымдардың бірі. Дін терминінің пайда болуы ежелгі римдік мәдениетте пайда болған және діндарлық, тақуалық, табыну, ғибадат ету, табыну мағыналарын білдіретін латынның religio сөзінің өзі байланыстыру, қайта қосылу деген мағынаны білдіретін латынша religare сөзінің туындысы ретінде түсіндіріледі.
Діннің негізгі түсініктері:
Құндылықтық дін ең жоғары және абсолютті құндылық ретінде көрінеді, адамнан шексіз жоғары, адам өзі үстінен және өзінен жоғары қоятын нәрсе
Антропологиялық дін адамның ең жоғарғы қасиеттері мен қабілеттерін жүзеге асырудың тәсілі ретінде қарастырылады.;
Әлеуметтік функционалды дін мұнда сенімдердің біртұтастығына, қасиетті құндылықтарды мойындауға, діни тәжірибеге және тиісті ұйымдастырушылық құрылымдарға негізделген адамдарды әлеуметтік мәдени шоғырландыру емн басқарудың құралы ретінде қарастырылады.
Діннің басты қызметі адамгершіліктік және әлеуметтік қызмет: ол адамдардың жүректеріне тыныштық, махаббат пен келісім септігін тигізеді. Сонымен, дін ұғымын түрліше анықтайды: біреулері оны латынның religare байланыстыру, ал кейбірі, мысалы, Цицерон relegare жинау сөздерінен шығарады. Анағұрлым сәйкес келетін түбір латынның religio сөзі, яғни құдайға сыйыну, қасиеттілік.
Философия және дін адамның әлемдегі орны, адам мен әлем арасындағы байланыс, жақсылық пен жамандықтың қайнар көзі туралы сұрақтарға жауап іздейді. Дін сияқты философияға да трансценденттік тән, яғни тәжірибе шекарасынан, мүмкіндік шегінен шығу, иррационализм, әрі сенім элементі баршылық. Діни нанымдар үңгірлердегі бейнелеу өнері шығармаларында да өз бейнелерін тапқан. Жартасқа салынған көне суреттердің көпшілігі бұл аңшылық көрінісі, адамдар мен жануарлар бейнесі, кейде аң терісіндегі талдауы ғалымдарға алғашқы қауым адамы адамдар рмен жануарлар арасындағы ерекше бір байланыстың бар екендігіне, әрі андар мінез құлықтарына кейбір магиялық тәсілдер көмегімен әсер етуге болады дегенге сенімінің дәлелі болса керек.
Буддизм
Буддизмнің пайда болуы бұлыңғыр. Жазбаша мәліметтер ол дәуірден сақталмаған, мүмкін жоқ шығар. Алғашқы жазбаша ескерткіштер Ашока патша жазулары (б.д.д ІІІ ғ.) буддизмнің өзіндік шіркеулік ұйымы, қағидасы дәстүрлерімен дін ретінде қалыптасқан уақытына жатады. Буддизмннің ерте тарихы, Ашока дәуіріне дейінгі кезеңі кейінгі буддистік аңыздармен ғана танылған. Түрлі дәуірледе жазылған аңыздаар уақыт өте келе ірі буддистік діни әдебиеттерді құрады.
Буддизм-б.з. д. VI ғасырда Үндістанда пайда болды. Пайда болу уақыты бойынша-бұл бірінші әлемдік дін. Ізбасарларының саны-көптеген елдерде, ең алдымен Азия елдерінде тұратын 500 миллионға жуық адам. Ілімнің негізін қалаушы Сиддхарта Гаутама болып саналады, кейіннен Будда Шакьямуни (ағартылған, дана) деп аталды. Будда 40 жылдан астам уақыт бойы Үндістанды аралап, өзінің ілімі – буддизмді уағыздады. 80 жасында Будда өз шәкірттеріне осы дүниеден қалағанының бәрін тапсырдым деп шешті.
"Төрт асыл шындық"
1-әлемде азап бар-туылу, кәрілік, ауру, қалаған нәрсеге қол жеткізе алмау, өлім…
2-азаптың себебі бар-бұл әлемде өмір сүруге, ләззат алуға деген ұмтылыс.
3-азаптан босату бар (НИРВАНА)- сіз өз қалауыңызды шектеуді үйренуіңіз керек.
4-азаптан арылуға апаратын жол бар.
Типитака ("даналықтың үш себеті") – буддистік жазба. Ступа-жарты шар тәрізді контуры бар буддистік сәулет-мүсіндік ғибадат орны. Будданың күлі ступаларда сақталады. Пагода-діни сипаттағы буддистік құрылым. Буддизмнің негізгі діни мерекелері-Будданың туған күні, ағарту және жер әлемінен кету. Буддистердің Жаңа жылы-Сагаалган.
Достарыңызбен бөлісу: |