Жас кезеңдері туралы ақпарат Жас кезеңдері
жүктеу/скачать 20.37 Kb.
|
| Периодтау принциптері
Выготский периодизацияның үш тобын бөлді (балалық және жасөспірімдік кезеңдердің периодталуына қатысты): сыртқы критерий бойынша, баланың дамуының бір немесе бірнеше белгілері бойынша. Периодизацияның бірінші тобы адамның физикалық және психикалық дамуымен байланыссыз, сыртқы критерийге негізделген. Мысалы, «онтогенез филогенезді қайталайды» қағидасынан тіршіліктің әр кезеңін биологиялық эволюция мен адамзаттың тарихи даму кезеңдеріне сәйкес орналастыра отырып, периодтау алынған. Осы уақытқа дейін «мектепке дейінгі жас», «бастауыш мектеп жасында» және т.с.с. сияқты ұғымдармен жұмыс істейтін білім беру және оқыту жүйесінің деңгейлеріне сәйкес кезеңдеу бар. Білім беру құрылымы даму психологиясын ескере отырып дамыған кезден бастап , мұндай кезеңдеу жанама түрде баланың дамуындағы бетбұрыс кезеңдерімен байланысты. Периодизацияның екінші тобы бір ішкі критерийге негізделген. Жіктеудің негізін қалайтын критерийді таңдау субъективті болып табылады және әр түрлі себептермен жүреді. Осылайша, психоанализ шеңберінде Фрейд баланың жыныстық дамуының периодизациясын жасады (ауызша, анальды, фалликалық, жасырын, жыныстық кезеңдер). П.П.Блонскийдің периодизациясы тістердің пайда болуы мен өзгеруі сияқты объективті және қарапайым физиологиялық ерекшелікке негізделген. Алынған классификацияда балалық шақ үш кезеңге бөлінеді: тіссіз балалық шақ, сүт тістерінің балалық шағы және тұрақты тістердің балалық шағы; ересек жас даналық тістерінің пайда болуынан басталады. Периодизацияның үшінші тобы дамудың бірнеше маңызды ерекшеліктеріне негізделген және критерийлердің уақыт бойынша маңыздылығының өзгеруін ескере алады. Мұндай периодизацияның мысалы ретінде Выготский мен Эльконин жасаған жүйелерді келтіруге болады. Жасқа байланысты дамудың көптеген кезеңдік кезеңдері бар. Периодизацияларды өңдеудің егжей-тегжейі әр түрлі жаста бірдей емес; балалық шақ пен жасөспірімді кезеңдеу, әдетте, жетілу кезеңіне қарағанда психологтардың назарын көбірек аударды, өйткені жетілу кезінде даму сапалы өзгерістер әкелмейді және жетілудің мағыналы кезеңдеуі қиын. Даму психологиясының шеңберінде спекулятивті принциптерге негізделген догматикалық периодизациялар баланың дамуын алдын-ала зерттеуге негізделген периодизациялармен алмастырылды, оның ішінде Арнольд Гезель жасаған сол балалардың бойлық (ұзақ мерзімді) зерттеулері бар. жүктеу/скачать 20.37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|