Жүйке тіні белгілі бір қызмет атқаратын жүйке жасушаларынан және қорғаныс, трофикалық және тірек қызметтерін атқаратын нейроглиялардан тұрады
жүктеу/скачать 13.76 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жүйке жасушалары
|
Жүйке тіні Жүйке тіні белгілі бір қызмет атқаратын жүйке жасушаларынан және қорғаныс, трофикалық және тірек қызметтерін атқаратын нейроглиялардан тұрады. Жүйке жасушалары немесе нейрон тітіркендіргішті қабылдау, олардың қозу күйіне ену , дененің басқа жасушаларына беру қабілетімен сипатталады. Осының арқасында мүшелер мен тіндердің өзара байланысы, ағзаның барлық қызметтерінің реттелуіне,қоршаған ортаның бейімделуіне қарай жүзеге асырылады. Жүйке тіні эктодермадан бастау алады. Жүйке жасушалары Бұл жасушалар сыртқы құрылысы жағынан әр түрлі құрылымды пішіндер мен өлшемдерге ие. Жасуша денесі мен бөліктерден тұрады. Нейрон диаметрі 4-6 мкм-ден 130 мкм-ге дейін өзгереді. Қозу процестері дененің әртүрлі аймақтарына берілуіне байланысты процестердің ұзақтығы да өзгереді және бірнеше микроннан 1-1,5 м-ге дейін жетеді. Жүйке жасушасының құрылысы екіге бөлінеді: жүйке импульсі жасуша денесінен таралатын нейриттер немесе аксондар. Жүйке импульсі жүйке жасушасының дененсіне келетін дендриттер. Барлық нейрондарда жұмыс атқаратын бұлшықетте, бездерде терминалдық аппаратпен аяқталатын бір неврит кездеседі. Жүйке жасушасындағы дендриттердің саны әртүрлі және олар әдетте тармақталған күйде болады. Кей жағдайларда дендриттердің шеткі ұшында арнайы қабылдау аппараттары мен қатар сезімтал жүйке ұштары және рецепторлар болады. Жұмыс жасау процесіне қарай оларды 3 топқа бөліп қарастырамыз. Униполярлы - бір өсінділі, биполярлы - екі өсіндісі бар, мультиполярлы – үш немесе одан да көп өсінділері бар нейрондар тобы. Адамдарда кеңінен таралған түрі - мультиполярлы нейрондар. Олардың бір бөлігі аксон, ал қалғандары дендрит болып табылады. Бір аксон және бір дендриті бар биполярлы нейрондар тобы адамдарда бас сүйекте және жұлын ганглийлерінде орналасқан псевдоуниполярлы деп аталатын жасуша түрінде кездеседі. Бұл жасушаларда периферияға баратын дендрит және орталық жүйке жүйесіне бараттын аксон бар Жүйке жасушасының өсінділері жасуша денесінің ортақ өсіндісінен басталады, ол кейінгі ағымда екі тармақ түрінде бөлінеді. Униполярлы жасушалар адамда табылмаған. Жүйке жасушасының ядросы дөңгелек пішінді және оның тура ортасында орналасқан. Нейрон цитоплазмасында жіңішке құрылымды болып табылатын арнайы органоидтар – нейрофибрилдер кездеседі. Денеде жүйке жасушасы тығыз орналасқан тор тәрізді. Нейрофибрил өсінділері бір біріне параллель орналасады. Жүйке жасушасының цитоплазмасында , ядроның айналасында орналасқан ерекше құрылым тигриодты зат немесе кесек түйіршіктері бар. Бұл құрылым рибосомалардың жинақталуына себепкер болып , базофильді , ірі түйіршікті зат түрінде болады. Тигроидты зат дендрит құрамында кездеседі , ол аксонда кездеспейді. Жүйке жасушасы белсенді болған кезде ол жоғалып кетеді де , тыныштық күйде қайта өз қалпына келеді. Аксонның цитоплазмасы аксоплазма деп аталады. жүктеу/скачать 13.76 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|