ЖҰмыс бағдарламасы қр бжҒМ үлгілік бағдарламасы негізінде құрастырылды, Алматы, 2009ж. Пәні
жүктеу/скачать 131.5 Kb.
|
«Саясаттану және әлеуметтану негіздері» пәні оқу бағдарламасының тақырыптық жоспары және мазмұны
1. Түсінік хат Осы үлгілік оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы 4.05.2008 «Орта білім. Техникалық және кәсіптік білім. Негізгі ережелері» Мемлекеттік жалпыға міндетті орта кәсіптік білім беру стандартына негізделіп әзірленген. Осы «Саясаттану және әлеметтану негіздері» пәні бойынша дайындалған үлгілік оқу бағдарламасы пәннің мазмұны мен мамандарды даярлау деңгейіне қойылатын мемлекеттік талаптарды іске асыруға арналған. Бұл үлгілік оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасының жалпыға міндетті техникалық және кәсіптік білім беретін оқу орындарының жұмыс бағдарламаларын әзірлеуге негіз болып табылады. Бұл үлгілік оқу бағдарламаның негізгі мақсаты: білім алушыларға бүгінгі таңдағы саяси мәселелердің мән-сырын түсінуге, олардың қоғамдық ортада саяси мадениет пен даму сатыларын түсіндіре отырып, білім алушылардың саясатқа деген қызығушылығын арттырады. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының өркениетті елдер қатарына қосылуына, демократиялық құндылықтар мен адам құқығын қадірлеп, бағалауға үйретеді. Қазіргі қоғамымыздың жаңашыл, яғни заманауи өркендеуі кезеңінде елдердің экономикалық, ғылыми-техникалық және мәдени қарым-қатынасы кеңею кезеңінде саяси сенімді тұлғаны тәрбиелеудің маңызы зор. Саясаттану және әлеуметтану пәндерін оқыту Қазақстан тарихы, құқықтану негіздері, философия және тағы басқа қоғамтану ғылымдармен пәнаралық байланыс арқылы жүргізіледі. Пәннің мақсаты: Осы «Саясаттану және әлеуметтану негіздері» пәні бойынша оқушылардың білімін тереңдету, әрі кеңейту мақсатын ұстанды. Саяси ойдың негізгі ұғымдарын, саяси ой тарихын, оның баламаларын, практикалық саяси қатынастар үлгілерімен ұштастырады және қоғамның әлеуметтік портретін жасау әдістемесі мен тәсілдерін оқыту. Материалды меңгеру барысында оқушыларға саяси ғылым мен әлеуметтанудың негізгі ұғымдарын меңгерту. Қазақстан Республикасының дамуына белсенді араласатын азамат болуына ықпал ету. Пәннің міндеті: «Саясаттану және әлеуметтану негіздері» пәнінің қоғамдағы орны мен ролін, оның тоериялық негіздері мен әлемдегі озық үлгілерін меңгерту. Осы пән арқылы студенттердің тоериялық ойлауы мен талдауының қабілеттерін жетілдіру. Пәнге деген, Отанға деген, қоғамға деген сүйіспеншілігін арттыру. 2. Оқу пәнінің жоспарланған нәтижесі
Пәннің үлгілік оқу бағдарламасының мазмұны. Кіріспе. Саясаттану – саясат туралы ғылым және пән. Саясаттанудың қоғамтану ғылымында алатын орны. Саяси білімнің және саяси мәдениеттің қажеттілігі. Саясаттанудың ТМД елдеріндегі оқытудың ерекшеліктері. I бөлім. Саяси ілімдер тарихы 1.1.тақырып. Саясаттану ғылымының пайда болуы мен дамуы Діни-морфологиялық түсінік (Құдай билігі). Саясатты философиялық-этикалық тұрғыдан түсіну (мемлекетті дұрыс басқарудың үлгісін іздеу). Ғылыми-шынайы көзқарас. Қайта өрлеу дәуірі(Макиавелли). Идеологияның саясат туралы ой-пікірлер мен көзқарастардың қалыптасуына әсері. Қазақ жерінде қоғамдық және саси ойлардың шығуы. Абай құнанбаевтың қоғам мен замана туралы ой-пікірлері. «Қара сөздерінің» ұлттық тәрбиелік мәні.
Саясаттанудың қоғамтану ғылымында алатын орны. Саясаттанудың әдіс-тәсілдері мен оның қоғамдық туралы ғылымдар жүйесінде алатын орны. Саясаттанудың негізгі парадигмалары. Саясаттанудың басқа ғылымдармен байланысы. II бөлім. Саясаттану категориялары 2.1. тақырып. Саяси билік ұғымы мен теориясы Биліктің пайда болуы, негізгі белгілері және түсінігі. Билік үлгілерінің эволюциялық тарихы (ананимдік үлгі, индивидуалдық үлгі, институтталған үлгі). Биліктің субъектісі мен объектісі. Биліктің рационалды (ұтымды) және ирронационалды (өлшемге келмейтін) бастауы. Билік түрлері. Саяси билік және мемлекеттік билік. Қоғамдағы мемлекеттік биліктің ролі. Саяси биліктің принциптері. Қазіргі кездегі Қазақстандағы саяси билік. 2.2. тақырып. Саяси жүйенің түсінігі және саяси тәртіп Саяси жүйе – биліктің өмір сүруі және оның қоғамдағы туындысы. «Саяси жүйе» түсінігінің мазмұны. Саяси жүйенің жүйелену механизмі (кіріс және шығыс принциптері). Саяси жүйенің элементтері мен жүйелену факторы. «Саяси тәртіп» ұғымының мәні. Қазақстандағы саяси жүйе және саяси тәртіп. Саяси жүйенің негізгі элементтері. ҚР саяси жүйенің ерекшелігі мен маңызы. Демократия атрибуттары: плюрализм, билік бөлінісі, құқықтық мемлекет. Фашизм, сталинизм, тоталитаризм ұғымдары мен олардың қоғамға әсері. Қазақстандағы саяси институттар. 2.3. тақырып. Мемлекеттің пайда болуы және оның негізгі принциптері Мемлекеттің пайда болуы. Мемлекеттің белгілері және ерекшеліктері. Мемлекеттің типологиялық түрлері: басқару түріне, аумақтық-саяси құрлысына қарай бөлінуі. Мемлекеттің ішкі және сыртқы қызметі. Құқықтық мемлекет. Мемлекеттік билік және азаматтық қоғам. Азаматтық қоғам мен құқықтық мемлекеттің өзара байланыс диалектикасы. Қазақстан – Президенттік Республика. Мемлекет – саяси институт ретінде. 2.4. тақырып. Саяси институттар. Саяси партиялар Саяси институт – субъектілердің рөлдері және мәртебелер жиынтығы. Саяси институттардың элементтері және түрлері. Саяси партиялар және саяси жүйе. Саяси сана мен саяси идеология. Саяси ұйымдар мен қоғамдық бірлестіктер. Партия ұйым ретінде: тарихи даму кезеңдері. Саяси партиялардың типологиясы. Саны және саяси салмағы бойынша партиялық жүйені топтастыру. ҚР саяси партиялар және қазақстандық саяси партиялардың топтасуы. Сайлау жүйелері. Сайлау жүйесінің мағынасы және таңдау факторлары. Сайлау жүйесі және басқару үлгісі. ҚР сайлау жүйесі. 2.5. тақырып. Саясаттың өзге қоғамдық өмірмен қарым-қатынасы. Саясат субъектілері Саясат субъектілеріжәне оның әртүрлілігі. Саясат және экономика. Саясат және дін. Саясат және құқық. Саясат және мораль: ұқсастығы және айырмашылығы. Қазіргі таңдағы адам құқығының және міндеттерінің іске асырылуы. БҰҰ-ның адам құқығын қорғау туралы декларациясы. Саясат субъектісін анықтау. Саяси элитаның пайда болуы және қоғамдағы рөлі. «Элитизм» терминінің мағынасы және мазмұны. Саяси көшбасшы. Көшбасшы типтері. Қазақстанның саяси элитасы.
Тұлға саясат субъектісі ретінде. Саяси қызмет. Тұлғаның саяси әлеуметтенуі және оның мағынасы. Саяси әлеуметтену процессінің шартты факторлары. ҚР-ғы саяси әлеуметтенудің ерекшеліктері. Бұхаралық ақпарат құралдарының рөлі. Саясаттың идеялогияның адам өміріндегі рөлі. Саяси мәдениет түсінігі. Қазіргі замандағы адамзаттық проблемалар: мәселелер мен шешімдер. Саяси мәдениеттің типтері: патриархалды, бағынушы және қатысу мәдениеті. Идеологиялық жүйенің пайда болуы, қалыптасуы және мазмұны атқаратын қызметтері. Идеология және үгіт насихат.
Әлемдік саяси процесс: ұғымы және мазмұны. Халықаралық қатынастар және халықаралық саясат – саяси ғылымның категориясы. Халықаралық саясаттың негізгі теориялары. Халықаралық терроризм және оның әлемдік саяси процеске әсері. Әлемдік қатынастардың заманауи даму тенденциясы. ҚР-ның әлемдік саяси қауымдастықтағы геосаясаттық, этно-демографиялық, экономикалық, саяси-идеялогиялық ерекшеліктері. Сыртқы саясат және ішкі саясат. III бөлім. Әлеуметтану ғылымының қалыптасуы және дамуы. 3.1. тақырып. Әлеуметтану – қоғам туралы ғылым Әлеуметтану ғылымының пайда болуы. Әлеуметтанудың пәндік аумағы О. Конт - әлеуметтану ғылымының негізін қалаушы. Әлеуметтану ғылымының міндеттері мен қызметтері. «Әлеумет» түсінігі және оның әлеуметтік санадағы рөлі. «Әлеуметтік шынайылық», «Әлеуметтік әлем» түсініктемесі. Әлеметтік ойдан - әлеуметтік теорияға қысқаша тарихи шолу. П. Сорокиннің өзара әлеуметтік қатынастар концепциясы. Фрейдтің психо-талдау бағыты. Әлеуметтік қайшылықтар, мобилділік, гендерлік саясат. 3.2. тақырып. Әлеуметтік зерттеулер- әлеуметтік шынайылылық құрылғысы Қоғамның құрылуын және қабаттарын зерттеу. Әлеуметтік топтар түсінігі. Әлеуметтік өзара қатынастардың механизмі және үлгілері. Адамның жүріс-тұрысына, мінез-құлқына әсер етуші әлеуметтік құбылыстар (ғаламдық, биологиялық, әлеуметтік-психологиялық) Әлеуметтік жіктеу. Әлеуметтік зерттеулер бағдарламасы және жоспары. Әлеуметтік зерттеулердегі таңдамалы әдіс. Құжаттарды талдау. Сауалнама – алғашқы ақпаратты алу әдісі. Экспертті бағалау әдісі. Бақылау әдісі. Зерттелер нәтижесінің талдамасы. Әдебиеттер және оқу құралдардың тізбесі. Негізгі әдебиеттер Смағұлов Е.М. Саясаттану негіздері, оқулық, Астана – 2001 Рахымбаеква А.С. Саясаттану, дәрістер жинағы, Астана -2006 Жамбылов Д. Саясаттану Астана -2007 Тажин М. Аяғанов Б. Социология негіздері Алматы 1993 Рахметов Қ.Ж., Болатова А.Н. Социология Астана 2003 Е.С. Қуандық Саясаттану негіздері, Оқу құралы, Астана -2000 Кенжебаев Саясаттану, оқу құралы, Алматы-1998 Нысанбаев А, Политология Алматы 1998 Қосымша әдебиеттер Ы. Алтынсарин – Шығармалар жинағы Т2 Аристотель Политика в 4томах Москва, 1984 Н.Ә. Назарбаев Тарих толқынында, Алматы, 1999 Н.Ә. Назарбаев Қазақстан-2030, Астана 1992 Ә. Бөкейханов Шығармалары Алматы 1994 Ш. Уәлиханов Таңдамалы шығармалар Москва 1992 Ж. Жүнісов Президент. Демократия институттары Алматы 1996 Саясаттану ғылымы I – бөлім Саясаттануға кіріспе Лекцияның тақырыбы: Саясаттану – саясат туралы ғылым және пән. Мақсаты: Саясаттанудың пән ретіндегі және ғылым ретіндегі мағынасын ашып, міндеттері мен әдістері туралы түсінік беру. Міндеті: Саясаттануды ғылым ретінде және пән ретінде не екенін танып білу. Жоспар: 1. Саясаттану пәні, оның міндеттері мен әдістері. 2. Саясаттанудағы түсініктер жүйесі, саясаттану функциялары 3. Саясаттанудың негізгі қарастыратын мәселелері қандай? 4. Саясаттың қызметіне не жатады? 5. Саясаттанудың сіздің мамандығыңызға қажеті бар ма? 6. Саясатты ғылым ғана емес өнер дейді. Неге? 7. Саяси процестерді зерттегенде саясаттану қандай қандай әдістерді пайдаланады? Үй тапсырмасы: Лекцияны оқып келу. Саясаттану саясат туралы ғылым және пән. Семинар Саясаттанудың басқа қоғамдық ғылымдармен байланысы Саясаттану объектісі мен пәні Категориялар жүйесі. Саясаттану әдістері. Саясаттану функциялары. Лекцияның тақырыбы: Саясат – қоғамдық құбылыс Мақсаты: Саясаттың мәні мен пайда болуын, құрылымын, негізгі белгілері туралы түсінік беру. Саясат және экономика, құқық, дінмен байланыстарының мағынасын ашу. Міндеті: Осы тақырып бойынша саясаттың мәні мен құрылымдарын студенттерге меңгеру. Жоспар: 1. Саясаттың мәні мен оның пайда болуының себептері. 2. Саясаттың құрылымы негізгі белгілері, функциялары. 3. Саясат және мораль. Саясат және экономика. Саясат және құқық. Саясат және дін. Бақылау сұрақтары: 1. Жеке адамның құқығы қалай жіктеледі? 2. Қоғамның әлеметтік құрылымы деген не? 3. Қоғамның саяси өміріндегі діннің рөлі қандай? Ұлттық саясат деген не? Саяси биліктің экономикалық, идеялогиялық, діни биліктерден айырмасы қандай? Үй тапсырмасы: Саяси қоғамдық қүбылыс. Лекцияны оқу III тарау III – бөлім Саяси билік Лекцияның тақырыбы: Саяси биліктің ұғымы мен теориясы. Мақсаты: Жалпы саяси биліктің ұғымы, саяси өкілеттілік, биліктің түрлері, билік органдары туралы тақырыпты ашу Міндеті: Билік ұғымы, саяси билік, мемлекеттік биліктің не екені туралы оқушыларға меңгерту Жоспар: 1. Билік теориясы мен биліктік қатынастар. 2. Саяси өкілеттілік 3. Саяси билік органдарына сайлау Бақылау сұрақтары: 1) Қоғам биліксіз өмір сүре ала ма? 2) Биліктің қандай анықтамасын білесіздер? 3) Саяси билік пен мемлекеттік биліктің айырмасы неде? 4) Қазақстандағы билік түрі қандай? 5) Биліктің қорына не жатады? 6) Еегемендік деген не? Үй тапсырмасы: Саяси биліктің ұғымы мен теориясы. Лекцияны оқу Семинар Саяси тәртіп. Жазып келу Билік органдарына сайлау Биліктің объектісі мен субъектісі IV тарау IV – бөлім Саяси жүйе Лекцияның тақырыбы: Саяси өмір мен саяси жүйе. Мақсаты: Саяси өмір, саяси жүйе, саяси тәртіптер, дау-жанжалдар туралы жалпылама түсінік беру. Міндеті: Саяси өмір дегеніміз не? Саяси билік дегеніміз не?осы тақырыптар аясында айтылған мағлұматты игеру. Жоспар: 1. Саяси өмір. Саяси үрдістер мен саяси мүдделер, саяси модернизация 2. Саяси жүйе. Саяси тәртіптер(демократия, тоталитаризм, авторитаризм) 3. Саяси дау-жанжалдар. Бақылау сұрақтары: 1) «Қоғамның саяси жүйесі» деп нені айтамыз? 2) Саяси жүйе қандай қызметтерді атқарады? 3) Саяси жүйенің басты элементіне не жатады? 4) Саяси жүйені жіктегенде қандай өлшем қолданады? 5) Қазақстанның қазіргі саяси жүйесі қандай түрге жатады? 6) Саяси жүйені топтастырудың қандай түрін білесіз? 7) Саяси жүйенің қандай түрі тұрақты тұрады? Үй тапсырмасы: Саяси өмір мен саяси жүйе. Лекцияны оқу Семинар Саяси өмірдің ұғымы мен мазмұны. Оппозиция, илюрализм.БАҚ Саяси жүйе. Ұғымы, құрылымы мен міндеттері Саяси режимдер мен үрдістер. V тарау V – бөлім Лекция 5 тақырып: Саяси иституттар Мақсаты: Саяси институттар ұғымы, құрылымы. Саяси партиялары парламент пен парламентаризм туралы тақырыпты ашып көрсету Міндеті: Саяси институттардың не екендігін, олардың қалай бөлінетіндігі туралы студенттерге ұғындыру. Жоспар: 1. Саяси институттар ұғымы, құрылымы. 2. Мемлекет(ұғымы, функциялары, тарихи түрлері, құқықтық мемлекет). Азаматтық қоғам (ұғымы, идеясы, азаматтық қоғам мен мемлекет байланысы) 3. Саяси париялар(пайда болуы, қазіргі кездегі түрлері, партиялық жүйелер) Парламент пен парламентаризм (ұғымы, құрылымы, функциялары) Президенттік институт (пайда болуы, қазіргі кездегі түрлері) Бақылау сұрақтары: 1) Саяси әлеуметтану институтарына нелер жатады? 2) Саяси партия дегеніміз не? 3) Басқа қоғамдық ұйымдардан партияның айырмашылығы қандай? 4) Партияның негізгі қызметтері қандай? 5) Қазақстан парламенті қандай палаталардан тұрады? Үй тапсырмасы: Саяси институттар. Лекцияны оқу Семинар Саяси институттар құрылымы, жіктелуі. Мемлекет және оның қалыптасуы мен мазмұны, фунциялары. Сайлау жүйелері және оның типологиясыі VI тарау III – бөлім Саясаттық субъектілер. Адам және саясат Лекция 6 тақырып: Саясат субъектілері Мақсаты: Саясаттың субъектісі мен объектісі, саяси элита туралы түсінік беру. Міндеті: осы тақырыптар бойынша саясаттың субъектісі мен объектісін не екенін ажырата білу. Жоспар: 1. Саясаттың субъектісі мен субъективті негізі (саясаттағы субъективтілік пен объективтілік. Саясат субъектілері мен функциялары). 2. Саяси жетекшілік (ұғымы, ерекшелігі, саяси дамуға ықпалы) Саяси элита (ұғымы, белгілері, фунциялары, қалыптасу жолдары) Бақылау сұрақтары: 1) Саясаттың субъектісі, объектісі дегеніміз не? 2) жеке адамның қандай негізгі құқықтары мен бостандықтарын білесің? 3) Қазіргі қоғам қалай жіктеледі, оның өлшемі қандай? 4) Саяси элита дегеніміз не?Ол не үшін керек? 5) Қоғам дамуындағы саяси элитаның рөлі неде? 6) Қазақстандағы ұлттық саясаттың негізгі бағыттарына не жатады? Үй тапсырмасы: Саясат субъектілері Саяси элита. Ұлттық элита қандай, қай санада? Саяси лидер, оның қалыптасу табиғаты Саяси сана мәні, құрылымы Саяси мәдениет: мазмұны мен типологиясы. Қазақстанның саяси мәдениеті. Қазіргі кездегі саяси идеология және оның түрлері. Лекция 7 тақырып: Тұлға және саясат Мақсаты: Адам және саясат, саяси әлеуметтену, саясат идеологиялық туралы түсінік беру Міндеті: Жалпы тұлға мен саясаттың арасында қандай қатынас бар екендігін және оның не екенін меңгеру Жоспар: 1. Адам және саясат. Саясатты адамдық өлшемі мәселесі, адам құқығы мен бостандығы саясындағы негізгі бағыттар. 2. Саяси әлеуметтену (ұғымы, ерекшелігі, кезеңдері) 3. Қазіргі кезеңдегі геосаясатСаяси элита (ұғымы, белгілері, фунциялары, қалыптасу жолдары) Бақылау сұрақтары: 1) Саясаттың субъектісі, объектісі дегеніміз не? 2) жеке адамның қандай негізгі құқықтары мен бостандықтарын білесің? 3) Қазіргі қоғам қалай жіктеледі, оның өлшемі қандай? 4) Саяси элита дегеніміз не?Ол не үшін керек? 5) Қоғам дамуындағы саяси элитаның рөлі неде? 6) Қазақстандағы ұлттық саясаттың негізгі бағыттарына не жатады? Үй тапсырмасы: Саясат субъектілері Саяси элита. Ұлттық элита қандай, қай санада? Саяси лидер, оның қалыптасу табиғаты Саяси сана мәні, құрылымы Саяси мәдениет: мазмұны мен типологиясы. Қазақстанның саяси мәдениеті. Қазіргі кездегі саяси идеология және оның түрлері. жүктеу/скачать 131.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||