Жоспар: •Конфликт психологиясы

Конфликт
психологиясы.
Әлеуметтік-
психологиялық
конфликт

Жоспар:
•Конфликт психологиясы
•Конфликтінің негізгі құрылымдық
элементтері
•Алдын алу шаралары
•Әлеуметтік-психологиялық конфликт
•
Қақтығыстар мәселесі
•
Қорытынды

Конфликт
дегеніміз...
Конфликт – (лат.тіл. conflictus- қақтығыс) –
күрделі қайшылықтардың пайда болуы, қарама-
қарсы қызығушылықтардың қақтығыстары, күшті
эмоциялық күйлермен байланысты әр түрлі
мәселерге бойынша өзара түсіністіктің болмауы.
Кез-келген конфликтінің астарында қандай да бір
мәселеге байланысты қарама-қарсы 
позициялардан, мақсаттардан тұратын ситуация
жатады. Яғни конфликтілі ситуация конфликт
субъектілері мен объектілердің міндетті түрде бар
болуын талап етеді. Дегенмен де конфликт ары
қарай даму үшін инцидент болу керек. Егер
қарама-қарсы жақ тура солай жауап қайтарса,
онда конфликт болашақта тікелей және жанама,
деструктивті және структивті болып дамуы
мүмкін.

Конфликтінің негізгі
құрылымдық элементтері
Конфликтіні
ң негізгі құрылымдық элементтері:
- конфликтіге т
үсуші жақтар;
- конфликтіні
ң пәні;
- конфликтілі жа
ғдайдың кейпі;
- конфликтіні
ң мақсаттары;
- конфликтіге т
үсуші жақтардың позициялары.
Конфликтіге т
үсуші жақтар деп тікелей қызығушылықтары бұзылған әлеуметтік қарым-қатынас субъектілері немесе ашық түрде конфликтіні қалап тұрған
субъектілер есептеледі.
«Конфликтіні
ң пәні - қарама-қарсы жақтардың арасындағы күрестің туындауына себепкер болатын объективті түрде бар немесе бар секілді болып көрінетін
мәселе (билік, 
қарым-қатынас мәселелері, қызметкерлер арасындағы бәсекелестік және т.б.)».
Конфликтіге т
үсуші жақтардың позициялары - конфликт кезінде немесе келісім процесінде бір-біріне айтылатын нәрсе.
Мысалы: кез-келген ресурсты б
өлу. Егер, бұл ресурсты бөлудің ережесі болып, барлық қатысушылар сол ережемен келісетін болса, онда ешқандай мәселе де, дау-
дамай да туындамайды.
Егер, ереже болмаса немесе бар ережемен бір 
қатысушы келіспесе, ресурсты қалай бөлу керектігі туралы сұрақ туындайды. Бұл мәселе уақытылы шешілмеген
жа
ғдайда ресурсты бөлу кезіндегі қарым-қатынас ережелерінің болмауы басты себеп болатын конфликт туындайды.
Конфликтілік жа
ғдай және қандай да бір оқыс оқиға – конфликтінің туындауына алғышарт ретінде.
Екі немесе одан да к
өп субъектілер көзқарастарының айырмашылықтары бар екенін түсініп қана қоймай, өзара қарсы күрес жүргізгенде ғана конфликт пайда
болады. К
өзқарастар мен қызығушылықтардың бір-біріне қарама-қайшы келуі және екі жақтың оны саналы түрде түсінуі конфликтінің шығуына жеткіліксіз.
Конфликтіні
ң басталуына әлеуметтік жүйедегі шиеленісті жағдайдың туындауы алғышарт болады.
Болуы м
үмкін шиеленісті жағдайдың шынайы, яғни, айқын көрінетін шиеленіске айналуы конфликтілік жағдайды туындататын даулы әрекеттің субъектісі пайда
бол
ғандығының айқын көрінісі.
Субъект дегеніміз - билікке, материалды немесе рухани байлы
ққа байланысты қарсыласына қарағанда өзінің әділетсіз қатынасын саналы түрде түсінетін
әлеуметтік топ немесе индивид.
Біра
қ, конфликтілік жағдайдың субъектісі конфликтінің обьектісін құрайтын өмірлік маңызы бар ресурстың жетіспеушілік фактісін индивид немесе белгілі бір топ
саналы т
үрде түсініп немесе сезінгенде пайда болады. Оның үстіне конфликтінің пайда болуы үшін өздерінің мақсаттарына жету үшін субъекті тарапынан
жасалатын активті іс-әрекет болу керек.

Конфликтіні аяқтау нәтижелігіне ықпал етуші маңызды фактор оны
реттеуге үшінші жақтың қатысуы болып табылады. Конфликтіні реттеу-
оппоненттер арасындағы қайшылықтарды үшінші жақтың қатысуымен жою.
Мұндай іс-әрекетті медиация деп атау қабылданған. Медиация-үшінші
жақтың қатысуымен конфликтіге түсуші жақтардың проблемалық
конфлитктіні тоқтатуға мүмкіндік беретін шешімін табу процесін
қолайландырумен сипатталатын іс-әрекеттің арнайы түрі.
Медиация конфликтілерді шешудің ең ежелгі және жалпыға бірдей
тәсілдерінің бірі болып табылады. Ол Қытайда, Африка елдерінде болды, бұл
елдерде тайпа немесе ру басылары проблеманы конфликтілі ситуацияларды
конфликтісіз шешуді қамтамасыз ете отырып, өзінше бір кәсіби
медиаторлар ретінде болды. Қоғамдық мәнді іс-әрекет ретінде медиация
60-жылдардың басында АҚШ-та қалыптасты.
Конфликтіде кім үшінші жақтың рөлінде бола алады? Формальді немесе
ресми медиаторлық медиаторда нормативті мәртебенің немесе
оппоненттерге ықпал ету мүмкіндіктерінің болуын ұйғарады. Формальді
емес, ресми емес медиаторлық медиатордың нормативті мәртебесінің
жоқтығымен сипатталады, бірақ конфликтіге қатысушылар осы тәріздес
проблемаларды шешуде осы адамдардың формальді емес беделін
мойындайды.