-  6 а п. Арнаулы, әскери немесе күрметті атақтан, сыныптық шеннен, дипломатиялық

173 
қылмыстық қуқық бузушылық жасаганы үшін соттаган кезде сот үкім шыгарганда сотталган 
адамды осы наградалардан, атақтардан, сыныптық шенінен, дипломатиялық дәрежесінен 
немесе біліктілік сыныбынан айыру туралы усыныс енгізе алады, ал сыбай- лас жемқорлық 
қылмыстар бойынша Қазақстан Республикасының Президентіне усыныс енгізеді. 
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 49-бабы, 1-бөлігінде касақана кылмыстық 
құқық бұзушылық жасаганы үшін соттау кезінде сот айыпкердің жеке басын ескере отырып, оны 
қүрметті, әскери арнаулы немесе өзге де атағынан: сыныптык шені- нен, дипломатиялық 
дәрежесінен, біліктілік сыныбынан айыра алады. 
Қасақана қылмыстық қүқық бұзушылыктың түсінігі Қазакстан Республикасы Қылмыстық 
кодексінің 20-бабында көрсетілген. Қылмыстық кодекстің 40-бабы, 3-бөлігі бойынша бүл 
көрсетілген жаза тек қана қосымша жаза түрі болып табылады. 
Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградалары, сондай-ақ Қазақстан Республикасының 
Президенті берген құрметті, эскери, арнаулы немесе өзге де атагы, сыныптық шені, дипломатиялық 
дэрежесі немесе біліктілік сыныбы бар адамды қасақана қылмыстық қүкық бұзушылык үшін 
соттаган ретте сондай-ак сыбайлас жемқорлық қылмыстар бойынша сот үкім шыгарған кезде ол 
сотталған адамды осы наградалар- дан, атақтардан, біліктілік шенінен, дипломатиялық дәрежесінен 
немесе біліктілік сы- ныбынан айыру туралы Қазақстан Республикасының Президентіне ұсыныс 
енгізудің орындылығы туралы мәселені шешеді (49-бап, 2-бөлігі). 
Мемлекеттік наградалар Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградасы тура- лы арнаулы 
заңында белгіленген. Қүрметті атактар мемлекет алдындағы аса ерен еңбегі үшін Президенттің 
жарлыгымен беріледі (мысалы, Қазақстан Республикасына еңбегі сіңген қайраткер). 
Әскери атақтар - Республика Қарулы күштерінің офицерлік құрамдағы әскерилерге берілетін 
атақтар. 
Арнаулы атақтары әр түрлі ведомстволар мен үкімет саласындағы өкімет функция- сын, 
өкілдігін жүзеге асыратын адамдарға беріледі (мысалы, кеден, салық, ішкі істер ор- гандары 
қызметшілеріне). 
Басқадай атақтарға, мемлекеттік ғылым саласындағы бақылау комитеті беретін ғылыми атақтар 
(профессор, доцент, ғылым кандидаты, ғылым докторы, т.б.). 
Сыныптық шен прокуратура органдарында белгіленген. 
Сондай-ак мемлекеттік қызметшілерге біліктілік сыныптары жоғары, біріншіден - он алтыншы 
сыныпқа дейін белгіленген. 
Дипломатиялық дәреже - Сыртқы істер министрлігі қызметкерлеріне, өкілетті жэне төтенше 
елшілерге, консулдык қызметшілерге беріледі. 
Арнаулы, әскери немесе құрметті атағынан, сыныптық шенінен, дипломатиялық дәрежесінен, 
біліктілік сыныбынан жэне мемлекеттік наградалардан айырылғандар осыған байланысты 
пайдаланатын жеңілдіктер мен артыкшылықтардан қоса айырыла- ды. Осы айтылған атақтардан 
жэне наградалардан айыруды сот мерзімсіз уақытқа бел- гілейді. 
Сотталған адамды атақтары мен наградалардан айыру туралы ұсынысты сот тиісті органдарға 
үкім заңды күшіне енген соң тоқтаусыз тез жолдауы қажет. 
Сотталған адамды атақтары мен наградаларынан айыру туралы үкімнің көшірмесін алғаннан 
кейін тиісті орган занда белгіленген тәртіппен арнаулы кұжаттарға сотталган адамның атақтары мен 
наградаларынан айырылгандығы туралы белгі согыгі, олардың осы атактары үшін пайдаланып 
келген жеңілдіктер мен артыкшылыктан айыру туралы шара қолданып, кабылданган шешім жайлы 
үкім шыгарганын сотқа хабарлайды. 
Егер сот үкімі апелляциялық, кассациялық немесе бақылау тәртібімен кінәлінің іс- эрекетінде 
қылмыстық қүқық бұзушылық қүрамы жоқ болуы немесе оның кінәсінің дәлелденбеуі себепті 
бұзылса, онда сот төралка қаулысын атақтар мен наірадалар берген органга жіберіп, акталған 
адамның бұрынгы кұкыгын қалпына келтіру туралы мәселе қояды. 

174 

жүктеу/скачать 7.26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: