Лекция-3 Орман шаруашылығын жоспарлау. Орман фондының жерлеріндегі жерді пайдалану құқығы
жүктеу/скачать 19.23 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бұл ерекшеліктерге жатады
- Бақылау сұрақтары
|
Лекция-3 Орман шаруашылығын жоспарлау. Орман фондының жерлеріндегі жерді пайдалану құқығы. Орман шаруашылығын жоспарлау. Орман фондының жерлеріндегі жерді пайдалану құқығы. Орман шаруашылығын құрудың перспективті жоспарын дайындаудағы орманды өсірудің ең басты тапсырмасына орман өсіру ұйымы мен орманшылықта орманды пайдалану формаларын үйлестіру жатады, сонымен қатар халық шаруашылығының мағынасына және орманның белгілі бір мақсатқа пайдалануына байланысты бұл ұйымдардың формалары әр түрлі болуы керек. Орман шаруашылығын жоспарлаудағы орманды орналастырудың қажеттілігі сол шаруашылық объектілерінің табиғи спецификалық ерекшеліктерімен түсіндіріледі. Бұл ерекшеліктерге жатады: а) орман өсіру процесінің ұзақтығы, бірнеше ондаған жылдармен есептеледі; б) орман фондының уақытпен динамикалығы, жасына байланысты сандық және сапалық көрсеткіштерінің өзгеруі, сонымен қатар екпелердің өскіндер түрінде өнімділігі және орман шаруашылығының басқа да салаларымен кең байланыста болуы, яғни орманның көптеген пайдалы қасиеттері. Барлық орманды орналастыру жоспарын құратын шаралар, барлық ұйымдастырылатын объектіде жоспарға сай жасалуы керек. Сондықтан орманды орналастырудың басты міндетіне халық шаруашылығының және салалық жоспардың 5 жылдық тапсырмасын орындау. Бекітілген перспективті халық шаруашылық және салалық жоспарлар және де әрбір мекемеге дейін жеткізілген жоспарлар директивті құжат болып есептеледі, соған орманды орналастыру үшін әрбір мекеме арқа сүйеп, орман шаруашылығын құрудың перспективалық жоспарын жасайды. Орман шаруашылығы мен орман өнеркәсібінде 5 жылдық салалық жоспарды құруда орманды орналастыру материалдары, мемлекеттің орман шикізаттық қоры мен экономикалық аудандар мен облыстар аймағында орналастыру осы немесе басқа шешімдерді қабылдауда негізгі болып табылады. Осы мәліметтер болмаса орманды орналастыру жоспары көрсетілген халық шаруашылығының салаларынсыз негізсіз болар еді. Жоспарлаудың жаңа формасына сай кең ауқымды орман массивтерінде орман өнеркәсібін игеруіндегі басты жоспарлау сызбалары, ал кіші орманды аймақтарда басты жоспарлаудың сызбасы (мағынасы) орман дақылдарын дамытудың кең етек жаюы. Өнеркәсіптік орманды игерудің басты сызбалары орман өнеркәсібін жоспарлау институттарында жүргізіледі. Оларда орманды пайдаланудың сұрақтары мен орман шарушылығының (жыл бойынша шабу көлемі, орман қорының жеке игеру кеңділігі, орманды аймақтандыру және т.б.) негізгі сұрақтары көрсетілуі керек. Орман шаруашылығының дамуының басты жоспары көбінесе ұзақ уақыт (20-30 жыл) жасалады, үлкен аймақтарға (мемлекет, аймақ, экономикалық аудан). Орманды орналастыру орманшылық пен орман шаруашылығының облыстық басқармаларының перспективті бес жылдық жоспарымен, сонымен қатар орманшылықтың жылдық жоспарымен тығыз байланыста. Бұл жоспарлар мемлекеттің халық шаруашылық жоспарына негіздеме облыс немесе орманшылықтан алынған қорытынды сандармен негізделіп жасалады. Орманшылықта осы жоспарларды дайындау үшін орман құраушы материалдар үлкен көмек көрсетеді. Ауданда өндірістік орманды пайдалану жоспарларымен орман құрау арнайы айналыспайды. Бұл сұрақтарды арнайы жоспарлаушы институттар шешеді (Гипролестранс, Гипролеспром, т.б.). бірақта орман құраушы материалдар жоспарларды құруда ерекше маңызды рөл атқарады. Орман құру мен орман басқарудың арасында кең байланыс бар. Бізге белгілідей, кез келген объектідегі орман құру жұмыстары орманды басқару ұйымына жоспар құрумен аяқталады. Орманшылықтағы барлық орман шаруашылық іс шараларын толығымен зерттегеннен кейін, орманның қолданылу мақсатына байланысты басқару анализін, ревизиялық аралықтағы келер жұмыс көлемімен орман құру шаруашылықтағы белсенділігіне қатысты орман басқару ұйымы жаңадан шешім қабылдайды, орманшылық, техникалық бөліктер мен айналмалар, олардың саны мен территорияда орналасуы өзгереді. Орман басқару органдары орман орналастыру жұмыстарының құрылымы мен мінезін анықтап, өздері белсенді түрде орындалуын, жетістікпен аяқталуы үшін барлық іс-шараларды қабылдайды. Орман фондының жерлерінде жерді пайдалану құқығы. Орман фондының жерлерін пайдаланушы субъектері болып орманшылық, қорықтар, ұлттық табиғи парктар, колхоздар, совхоздар, басқа да ауыл шаруашылық құрылымдар, оқу және тәжірибелік орман шаруашылығы, орман шаруашылығын жүргізуді жүзеге асыратын ұйымдар жатады. Жерді пайдалану құқықтық объектісіне орман фондының жер телімдері жатады. Орман фондының жерін пайдаланушылар орманның жеке иесі болмайды. Олар мен орталық арасында бірегей жерді пайдалану мен басқарудың міндеттері қарастырылады. Орман фондының жерлерін пайдаланушыға тән қызмет, ол орман фондын иелену заңды түрдегі құзыры. Иелену орман фондының иесінің құқықтық мәртебесі, оған қоса заңмен белгіленген құқықтың айналасындағы нұсқаулық және белгілі бір мақсатқа пайдалану кіреді. Орман фондының иесі бірнеше міндеттерді атқарады, есеп, орман фондының жер телімдерін қысқа немесе ұзақ уақытқа жалға беру, кеспеағаштарды бөліп беру және орманды кесуге рұқсат қағаздарды беру, орманның өртке қарсы және санитарлы жабдықтау, орман ағаштарын қайта жанарту және өнімділігін арттыру, орманды пайдалануды қадағалау. Бұл жұмыстарды толығымен орындау орманшылықтарға тән. Сол уақытта қорықтар, ұлттық саябақтар және осындай субъектер орманды жалға беруге, кесу билеттерін, кеспеағаштарды беруге құқықтары жоқ. Осындай шектеулер колхоздарға, оқу және тәжірибелік алаңдар иелеріне де қойылады. Жер телімдерін жалға беру орман фондының иесі мен жергілікті әкімшіліктің біріккен шешімімен қоршаған ортаны қорғау органдарымен келісуімен жүзеге асады. Орман фондының жерін жалға беру қатынасы реттеліп отырылады. Келісімшарт бойынша жалға алушылар құқылы: орман шаруашылық саласын таңдауға, кесудің барлық түрлерін жүргізуге (келісімшартта көрсетілген), ғимараттар салуға (орманды пайдалану үшін), оны қорғау мен күзету. Сонымен қатар жалға алушы міндетті: орманды қорғау ережелерн сақтауға, өртке қарсы шараларды жүргізуге, орманды қайта қалпына келтіруге. Жұмыс біткеннен кейін жалға алушы орманның жер телімін мақсатына пайдалануға болатын жағдайға келтіруі керек. Жалға беру лицензия берумен іске асады. Жер телімін жалға беру мөлшерін орман шаруашылығы шешеді. Жалға беру келесі орман пайдалану жұмыстары үшін беріледі: ағаш дайындау, шайыр дайындау, екінші сортты орман материалдарын дайындау, орманды қосымша пайдалану үшін. Жалға алушылар заңды тұлғалар, шетелдіктер және орманды пайдалануға рұқсаттары бар азаматтар болады. Жер телімдерін пайдаланушылар жалға алу ақысын төлейді. Жалға алу ақысы орманды пайдалану, ресурс түріне, олардың орналасуына сәйкес өзгереді. Орманшылықтың иесі үнемі жалға алушының келісімшартты орындауын қадағалап отырады. Егер пайдалану ережелерін бұзған жағдай туындаса орманшылық иесі жалға беру келісімшартын бұзып, оны сотқа (зардаптарды) зиян келтіргені үшін бере алады. Бақылау сұрақтары: Орман шаруашылығын жоспарлау. Орман фонды жерлерінде жерді қолдану құқығы. Список литературы: Лесоведение и лесоводство: Учебник для студентов вузов. – М.: Издательский центр. «Академия», 2005, 256 стр. 2. Лесной кодекс Республики Казахстан. – Алматы: Юрист, 2000. жүктеу/скачать 19.23 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|