Математика пәнінің мұғалімі Дюсембаева Раушан Меирбековна Алматы қаласы Түрксіб ауданы №195 жалпы білім беретін мектеп кмм
жүктеу/скачать 23.16 Kb.
|
1 2
Раушан мақала 195 мектеп Алматы- Бұл бет үшін навигация:
- Шортанбай жырау 72/2 Экология математика көзімен
|
Математика пәнінің мұғалімі Дюсембаева Раушан Меирбековна Алматы қаласы Түрксіб ауданы №195 жалпы білім беретін мектеп КММ Әлмерек ықшам ауданы Шортанбай жырау 72/2 Экология математика көзімен "Экология – бұл барлық жаратылыстану ғылымдарының бір бірімен етене байланысқан жалпы ортақ ғылымдар жиыны. Қазіргі кезде экология мәселелері деп қоршаған ораны қорғау мәселері де қарастырылады. Осы бұл анықтамаларды оқи отырып, кейбір мәселерді шешуде математика ғылымы көмекке келе алатыны көреміз. Бұл анықтамада "сома"сияқты математикалық ұғым пайда болады. Сома (лат. summa-жиынтық, жалпы Сан), шамаларды қосу нәтижесі (сандар, функциялар, векторлар, матрицалар және т.б.). Адамға өмір сүру үшін таза ауа, қосыпасыз су, ластанбаған топырақ, өсімдіктер, энергия ресурстары және басқалар қажет, бірақ ғылымның - өркениеттің дамуымен адамзаттың табиғатқа зиянды әсері өте жоғары. Сол арқылы қоршаған ортаға адамдар орасан зор зиян келтіріп жатыр. Алайда, адамның санасын өзгертпесек, онда табиғатты құтқарудың барлық жоспарлары тек жақсы сөздер және қағаз жүзінде ғана болып қала береді. Сондықтан мектептегі маңызды міндеттердің бірі экологиялық сананы қалыптастыру деп санаймыз. Бұл ғана емес, мектепті бітіргеннен кейінгі өмірінде де табиғатқа деген сүйіспеншілік пен ұқыпты қарым-қатынасы қалыптастыру, жеке жауапкершілік сезімін, яғни табиғат аясында жүріп, оны қорғауға қажетті іс-әрекеттерді келешек ұрпаққа үйрету. Математика экология мәселелерін шешуге көмектесе алады ма? Мақсаты: математиканың экологияға қандай үлес қосатынын анықтау және қоршаған орта экологиясы мәселелерін шешуде математиканың практикалық қолданылуын көрсету. Экологияны математика арқылы қарастыруға талпыныс жасалды. Зерттеу нәтижелері бойынша алынған ақпаратты сынып сағаттарында, ата-аналар жиналыстарында, математика сабақтарында қолдануға болады Адамзат экологиясы – ғылыми-техникалық революцияның өсуі негізінде пайда болған өте ауқымды тақырып. Ол урбанизация мәселелері, демография және шалғай мекендерде адамдардың өмір сүруімен де айналысады. Тек бір мәселелерді ғана қарастыру аздық етеді. Қазіргі замандағы мәселе бойынша биосфераны бір бүтін ретінде зерттеу қажет, ал биосфераның адамзатпен ара-қатынасын жеке бір бүтін ретінде қарастыру қажет. Осыдан келе «ғаламдық экология» ғылымның маңызды бөлігіне айгалады. Экологиялық проблемалар бүгін туындаған жоқ. Бірақ қазіргі кезде жағдай күрт нашарлады: планетада әр минут сайын 23 га орман және 9 биологиялық түрлер жоғалады. Сондықтан, экологияға мұқият назар аудара отырып, адам, ең алдымен, өзін сақтауға тырысады. Бірақ өзіңізді құтқара отырып, табиғатты сақтау керек. Осы мәселерді зерттеуге деген мұқраждық жақында пайда болды, алайда осы мәселені көтеретін бірнеше кітаптар мен көптеген халықаралық конференциялар өткізілуде. Әлем халықтарының назары ауған Мәселенің өзектігі оның қортындысына келіп тірелетін соғысқа қарсы қозғалысқа рөлімен түсіндіріледі. Алайда, адамның санасын өзгертпестен, табиғи ортаны құтқарудың барлық жоспарлары тек жақсы тілектер болып қала береді. Сондықтан мектептегі маңызды міндеттердің бірі экологиялық сананы қалыптастыру деп санаймыз. Бұл ғана емес, сүйіспеншілік пен ұқыпты қарым-қатынасы бүкіл өмірін емес, жеке жауапкершілік сезімін, яғни айналасында жүріп, қажеттілік әрекет етеді Тиімді реактивті қозғалтқыштарды дамыту 50 жылдан астам уақыт бойы жүргізіліп келеді, алайда қазіргі кезде бұрынғы қозғалтқыштарды қолданатын авиокомпаниялардың бар екендігін айта кетеміз. Тіпті жаңа буындағы Boeing 737 немесе Airbus A321 ең заманауи жолаушылар ұшақтары үнемді қозғалтқыштармен және отын тұтынуды азайтатын винглеттермен жабдықталған, ұшу сағатына 3000 литр (немесе бір шақырымға 3-3, 5 литр) тұтынады. Осы авиолайнерлер бір рейс кезінде авиациялық отынды бір автомобиль 1 жыл ішінде жағатын бензин мөлшерімен салыстырылатын көлемде тұтынады. Бүкіл әлем бойынша тәулігіне он мыңдаған әуе рейстертері қоршаған ортаға айтарлықтай ауыртпалық түсіреді, өйткені әрбір өртенген литр авиациялық отын 2,5 кг-нан астам CO2 газын шығарады. Сондай-ақ, бұл масштабта бұл көрсеткіш қорқынышты көрінеді, бірақ СО2 шығарындыларының 1000 км қашықтықта бір рейске қанша шығарылатынын есептейік. Бүгінгі таңда азаматтық авиация әлемдегі парникті газ шығарының 3% - ына жауап береді. Мұның өзі өте көп, бұл атмосфераның жоғарғы қабаттарының ластануы болғандықтан, мұндай ластанудың әсері одан да күшті. Төмен биіктікте қысқа қашықтыққа ұшатын ұшақтар парниктік әсерге аз әсер етеді, бірақ абсолютті түрде олар ластанудың ең көп мөлшерін береді. Қозғалтқыштар толық қуатта жұмыс істеген кезде, жиі ұшулар мен қону салдарынан пайда болған ластану статистиканы нашарлатады. SAS авиакомпаниясының жүктеу/скачать 23.16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2