Механикалық тербелістер

жүктеу/скачать 0.74 Mb.

Дата	31.01.2024
өлшемі	0.74 Mb.
	#490266

Тербелістер

Тербелістің сипаттамалары
Период – толық бір тербеліс жасауға кеткен уақыт.
Гармоникалық тербеліс
Тербелмелі жүйе
Серіппелі маятник.

Механикалық тербелістер

Тербеліс
Механикалық тербеліс – дененің бірдей уақыт аралығында дәлме дәл немесе жуықтап қайталанып отыратын қозғалысы.
Тербелмелі қозғалыс пайда болуы үшін қажетті шарттар:

Денені тепе теңдік қалпынан шығарған кезде бастапқы қалпына қайтаратын күштің болуы.
Үйкелістің аз болуы керек.

Тербелістің сипаттамалары

Дененің тепе теңдік күйден ауытқуы ығысу деп аталады.
Амплитуда – тербелетін бөлшектің тепе теңдік қалпынан ең үлкен ауытқуы

Период – толық бір тербеліс жасауға кеткен уақыт.

Тербелістің сипаттамалары

Жиілік – бірлік уақыт ішінде жасаған тербеліс саны. (Жиілік – периодқа кері шама.)

Жүйенің еркін тербелісінің жиілігін меншікті жиілік дейді.

Циклдің жиілік - 2π секундтағы тербеліс саны

Тербелістің сипаттамалары

Тербеліс фазасы– уақыт мезетіндегі тербелмелі жүйенің күйін сипаттайтын шама.
Алғашқы фазасы (ол дененің t=0 уақыт мезетіндегі тепе-теңдік жағдайдан ауытқуын көрсетеді). Тербеліс фазасы (амплитудамен қатар) өзгеретін x шамасының берілген уақыттағы мәнін анықтайды. Фаза бұрыштық бірліктермен (градус немесе радиан) өлшенеді.
Гармоникалық тербеліс
Тербеліп тұрған нүктенің ығысуына пропорционал және осы ығысуға қарама-қарсы бағытталған күштер әсерінен туындайтын тербелістер гармоникалық болып табылады. F=-kx
Гармоникалық тербеліс – синус немесе косинус заңы бойынша өтетін тербелістер.

Гармоникалық тербеліс

немесе

мұндағы х — уақыттың t моментіндегі тербеліп тұрған
нүктенің тепе-теңдік қалпынан ауытқуы;
А — тербеліс амплитудасы - тербеліп тұрған нүктенің
тепе-теңдік жағдайынан максимал ауытқуын көрсететін шама;
ω — циклдік жиілік, 2π секунд ішіндегі болатын толық
тербелістердің санын көрсететін шама;

φ0’ = φ0 +π/2
Тербеліс графигі
Х
t
0
А
- А
Тербелістің түрлері:

Еркін тербеліс дене тепе теңдік күйінен шығарылған соң сыртқы күштердің әсерінсіз болатын тербелістер.
Еріксіз тербеліс сыртқы периоды күштің әрекетінен болатын тербелістер.
Автотербелістер деп - өздігінен-өзі қозып, үздіксіз тербелетінін және тербеліс жиілігі осы жүйенің қасиеттеріне (параметрлеріне) байланысты құбылысты айтады.

Тербелмелі жүйе

Тербелмелі жүйе – еркін тербеліс жүре алатын жүйе.(Маятник).

Серіппелі маятник
Математикалық маятник.

Математикалық маятник

0
V
V
V
V
mg
mg
mg
mg
T
T
mg
T
T
T
V
V
A
A
X
X

Серіппелі маятник.

F
У
V
А
А
F
У
F
У
V
V
F
У
X
X
0
V
F
У
Өшетін тербеліс
Тербелістің өшу себебі – кедергі күштері.
X
t
0
Физикалық диктант
1) Дененің бірдей уақыт аралығында дәлме-дәл немесе жуықтап қайталанып отыратын қозғалысын ----------- айтады
2.Серіппелі маятниктің формуласы:
3.Толық бір тербеліске кеткен уақыт ------ деп аталады.
4. = --------- формуласы.
5.Ығысуды ------ әрпімен белгілейді
Физикалық диктант
1) Дененің бірдей уақыт аралығында дәлме-дәл немесе жуықтап қайталанып отыратын қозғалысын тербеліс деп атайды.
2.Серіппелі маятниктің формуласы:

3.Толық бір тербеліске кеткен уақыт тербеліс периоды деп аталады.
4. = тербеліс жиілігінің формуласы.
5.Ығысуды х әрпімен белгілейді

жүктеу/скачать 0.74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: