ӘОЖ 87.
Мектептегі музыка сабағында инновациялық технологияларды қолдана отырып оқытудың жаңа әдістері мен тәсілдері
Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті,Шымкент,Қазақстан
Резюме
В данной статье рассматриваются новые методы преподавания уроки музыки с помощью инновационными технологиями
Summary
This article discusses new methods of teaching music lessons using innovative technologies
Білім беруді дамытудың заманауи кезеңдері мектеп түлегіне жаңа талаптар қояды. Қазіргі таңда жаңа ғасыр жағдайында баланың сәтті бейімделуіне, өмір сүруіне және жұмыс істеуіне мүмкіндік беретін кәсіби және жеке қасиеттер бірінші орынға шығып жатыр. Олардың ішінде ойлау, жоғары білім, ақпараттық мәдениет, шығармашылық белсенділік ерекшеленеді. Біздің елге шығармашылық тұрғыдан ойлайтын, стандартты емес шешімдер қабылдай алатын, елді өндірісте, ғылымда, мәдениетте жаңа деңгейге көтеретін адамдар қажет. Осылайша, баланың жеке басының дамуы жаңа типтегі мектептің мақсатына айналады және оның қабілеттері мен қызығушылығына сүйене отырып, әртүрлі қызмет бағыттарын дамытуды көздейді.
Қазіргі мектептегі музыкалық білім мен тәрбиенің міндеттері:
- оқушылардың музыкалық мәдениетін қалыптастыру;
- оқушыларды музыкамен одан әрі өз бетінше айналысу, музыкалық өзін-өзі тәрбиелеу және оны орындау үшін базаны қамтамасыз ететін тірек білім, білік және қызмет тәсілдері жүйесімен қамтамасыз ету;
- оқушылардың рухани дербестікке ие болуы, жеке көркем мәдениеттің негізі ретінде рухани еркіндікті қалыптастыру;
- оқушылардың музыкалық қабілеттерін, вокалдық қабілеттерін дамыту ;
- оқушылардың эмоционалдық мінезін дамыту;
- балалардың өз халқының ұлттық музыкасын тыңдауға ұмтылысын дамыту;
- ән айтуға деген қызығушылық пен сүйіспеншілігін дамыту;
- балаларды заманауи музыкамен таныстыру( оның музыкалық классикалық мұрамен өзара қарым-қатынасында), оларды тыңдауға және заманауи музыкалық ойлау негіздерін меңгеруге деген ұмтылысын бейімдеу;
- балаларды анықтамалық және музыкатану әдебиеттерін пайдалануға үйрету.
Осы міндеттерді қарастыра отырып, білім беру мен оқыту мақсатына қол жеткізе отырып, музыка мұғалімі өз жұмысында дәстүрлі оқытумен қатар (дәстүрлі оқыту – инновация негізі) инновациялық технологияларды, жұмыс әдістері мен нысандарын да қолдану қажет. Әр бір мұғалім өз кәсіби қызметінде тек ең жақсы деген әдісті пайдалана отырып, заман талабына сай оны жаңғыртып отыру қажет. Дәстүрлі оқытудың жағымды жақтарын атап өтетін болсақ:
- оқу материалын дұрыс ұсыну;
- ұйымдастырушылық қабілеттің анықтылығы;
- жаппай оқыту кезінде ресурстардың оңтайлы шығындары.
"Дәстүрлі оқыту" термині XVII ғасырда Дж.А. Коменский тұжырымдаған дидактика принциптерінде қалыптасқан, қазіргі уақытта әртүрлі елдердің мектептерінде басым болып табылатын сыныптық-сабақтық оқытуды ұйымдастыруды білдіреді.
Инновациялық технологиялар-оң түпкілікті нәтиже алуға бағытталған, бір-бірінен туындайтын жүйеде дәйекті әрекеттер алгоритмі.
Бұл мақалада музыка сабақтарында қолданылатын кейбір заманауи технологиялар, әдістер мен формалар туралы сөйлескім келеді.
Дамыта оқыту технологиясы (оқу материалын проблемалық баяндау, ішінара-іздестіру қызметі, өзіндік жобалық зерттеу қызметі);
Музыкалық білім сәйкесінше даму үшін, музыкалық өнер сабақтарындағы оқушылардың іс-әрекеті, мазмұны мен формасы бойынша шығармашылық ретінде жүзеге асырылуы қажет. Оқушылар музыка тыңдап, шығармаға еніп, музыкалық шығармашылық пен білімнің табиғатымен танысады, оның ішкі байланыстары мен қатынастарын ашады, соның арқасында, музыка мектеп оқушыларына өмірдің барлық қарама-қайшылық көріністерінде көркемдік жаңғырту ретінде көрінеді.
Музыка ғылымдарын оқытудағы тұлғаға бағытталған тәсіл баланың жеке тұлғалық қасиеттерінің ашылуына ықпал етеді, ол ойлау процестерінің сипатында, есте сақтауда, назар аударуда, бастамашылық пен шығармашылықтың көрінісінде байқалады.
Жеке тұлғаға бағытталған тәсіл. Жеке тұлғаға бағытталған білім беру оқушылардың шығармашылық жұмыстарды қалай орындайтынын, өз жұмысының дұрыстығын тексере алатындығын, оны түзете алатындығын, бұл үшін қандай ақыл – ой операцияларын жасай алатындығын көрсетеді. Музыка сабақтарында оқытудың жеке тұлғаға бағытталған тәсілі баланың жеке тұлғалық қасиеттерін ашуға ықпал етеді, ол ойлау процестерінің сипатында, есте сақтау, назар аудару, бастама, шығармашылық көрінісінде байқалады.
Мен өз жұмысымда музыкалық білім беруді жетілдіру мақсатында әртүрлі өнер түрлерінің өзара әрекеттесуі негізінде оқытудың кешенді түрін қолданамын. Балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыта отырып, олардың әртүрлі қауымдастықтарға ие болуына ұмтылу қажет.
Музыка сабағында олар музыканы басқа өнер түрлерімен – әдебиет, бейнелеу өнері, кино, театрмен байланыстырып үйренеді. Бұл технологияның әдістерінің бірі-музыканы тыңдау және оны қабылдау, шығарманы талдау. Бұл әдіс ең шығармашыл, өйткені жұмыс барысында баланың шығармашылық әлеуеті, оның ішкі әлемі ашылады. Музыкалық шығарманы тыңдау, содан кейін оны талдау балаларға қағазға көшіруге болатын суретті оймен елестетуге көмектеседі.
Балалар музыкалық бейнелерді көрнекі суреттерге, әр түрлі түстерге, музыкалық қозғалыс сипатының графикалық бейнелеріне немесе өнердің басқа түрлеріне аударады – әңгімелер, өлеңдер жазады немесе тыңдайды, естігендерін пантомимика арқылы білдіреді.
Келесі технологиялардың бірі - арт-терапиялық әсер ету технологиялары. Бұл технологияның мынадай жағымды әсерлері бар:
-оқу үшін қолайлы жағдай жасау (стресс әсерін азайту);
-дененің негізгі функцияларын қалыпқа келтіру – тыныс алу, қан қысымы, жүрек ырғағы;
-музыканы қабылдау кезінде есту белсенділігін ынталандыру;
-Ән айту процесінде дауыс аппаратын сауықтыру;
-есту мен дауыс арасындағы үйлестіруді қалпына келтіру (вокалотерапия);
-ән айту процесінде өкпе функцияларын дамыту;
-музыкаға арналған қозғалыстарды үйлестіруді дамыту (пластикалық интонация, музыкалық-ырғақты қозғалыстар) және т. б.
Музыкалық сабағын оқу процесі барысында жас ұрпақты музыкалық оқыту мен тәрбиелеу үшін ыңғайлы дыбыстық орта құру үшін классикалық музыканы қабылдау мен орындау көлемін арттыру қажет.
Музыка мұғаліміне ақпараттық технологиялар музыка сабақтарында мәтіндік, дыбыстық, графикалық бейне ақпараттарды және оның көздерін жаңаша пайдалануға мүмкіндік береді, яғни,музыка сабағының әдістемелік мүмкіндіктерін байытады, оған заманауи леп береді. Үй тапсырмасын дайындау кезінде АҚТ – технологияларын қолдана отырып, балалар өздері презентациялар жасайды, қажетті терминдер мен анықтамаларды табады, композиторлар мен орындаушылардың өмірбаянымен танысады, бейнелеу өнері мен әдебиет туындыларын, сыныптан тыс іс-шараларды, сынып сағаттарын өткізу үшін сценарийлерді іздестіреді, мультимедиялық кітапхананы құрады және толықтырады.
Сондай-ақ, әртүрлі технологиялардың көмегімен білім берудің гуманистік философиясы жүзеге асырылады, оның мақсаты тек білімді тарату ғана емес, сонымен бірге әр баланың шығармашылық мүдделері мен қабілеттерін анықтау, дамыту, арттыру, оның тәуелсіз өнімді оқу қызметін ынталандыру болып табылады. Осындай технологиялардың бірі-жобалау әдістемесі. Бүгінгі таңда жоба әдісі жас ұрпақты оқытуда жеке тұлғаға бағытталған тәсіл мәселелерін тиімді шешуге мүмкіндік береді. Еуропалық тілдерде "жоба" сөзі латын тілінен алынған: projectus қатысушысы "Алға лақтырылған", "сөйлейтін", "көзге көрінетін"дегенді білдіреді. Шынында да, бұл әдіс назар аударуға тұрарлық.
Музыка сабақтарында инновациялық технологияларды қолдану кез-келген жастағы оқушы үшін оқуды жарқын, есте қаларлық, қызықты етеді, "музыкалық өнер"пәніне эмоционалды жағымды қатынасты қалыптастырады.
Әдебиеттер
1.Методика музыкального воспитания в школе. Дмитриева Л.Г., Черноиваненко Н.М., М, 1998 г.
2.Оптимизация процесса обучения. Бабанский Ю.К., 1977
3.Современный урок музыки: методика конструирования, сценарии проведения. Т.А.Замятина, М., “Глобус”, 2008г.
4. Общая педагогика: курс лекций. Калининград,1996г.
Достарыңызбен бөлісу: |