«Мектептегі Психология» журналы 2012 жыл №2 Ұлттык бірыңғай тестілеуге окушыларды психологиялык түрғыла лайынлау тренингі

А. МЕНПИБЕКОВА

Оқушылар өз ойларын ортаға салады.

1. 
   Емтиханға қалай әзірленген тиімді?
   
2. 
   ¥БТ-ге әзірлену үшін жұмыс орнын қалай үйымдастыру керек?
   
3. 
   Емтихан алдындағы күнді қалай үйымдастыру керек?
   
4. 
   Емтиханды сәтті тапсыру үшін не істеу керек?
   

Дағдарыс жағдаяттарында сасқалақ- тамау үшін, жоғары мақсаттарға жетуде өзіңізге жоғары міндеттер қоймағаныңыз дұрыс. Жағдай тығырыққа тірелгенше, күтпеу қажет.

• 
  Емтиханға әзірлікті ерте бастау керек, аз-аздан, бөліп-бөліп байсалды әзірлену керек;
  
• 
  Егерде сізге бар күшіңізді салып, ойыңызды жинақтау қиын болса, бірін- ші жеңілдерін есте сақтап, содан кей- ін күрделі материалдарды оқуға көшуге тырысыңыз;
  
• 
  Ішкі күштерді, шаршауды түсіруге арналған босаңсуға жағдай жасайтын жаттығуларды күнде орында.
  

Емтиханға әзірлік кезеңінде көзге ауырлық көп түседі. Егерде көз шарша- са, ағзаның да шаршағаны, яғни емтихан тапсырмаларын орындауға күшіңіз жетпеуі мүмкін. Көзді демалту үшін қажетті әрекет жасау қажет.Жаттығудың кез келгенін орындау:

• 
  Жоғары - темен алма кезек қара (25 секунд), солға оңға;
  

• 
  Көзбен өз есіміңді, әкеңнің атын, тегіңді жаз;
  

• 
  Алыс жердегі заттарға қадалып қара (20 секунд), содан соң алдыңдағы қағаз бетіне қара (20 секунд);
  

• 
  Шаршы, үшбүрыш caл Бірінші сағат тілімен, содан кейін сағат тіліне қарсы сал;
  

• 
  Емтиханға күніне 8 сағат әзірлен;
  
• 
  Спортпен айналыс, таза ауада серу- енде, би кешіне бар;
  
• 
  8 сағаттан кем ұйықтама; егерде қажеттілігің мен тілегің болса, түсқайта демалып ал.
  

Өзіңнің жұмыс орныңды дұрыс ұйым- дастыр. Үстел үстіне сиякөк, сары түсті картина немесе заттарды қой, себебі бұл түстер интеллектуальдық белсенділікті арттырады.

Көлемді материалды қалай есте сақтау керек?

Материалды сұрақтар бойынша қайтала. Бірінші есіңе түсір және оны мін- детті түрде қысқаша жаз, содан кейін ғана даталардың, негізгі фактілердің дұрыстығын тексеруді ұмытпа. Оқулықты оқи отырып, басты ойды анықта, оған жауап бергенде сүйенетін боласың. Әр сұраққа бөлек-бөлек қағаздарға жауаптың қысқаша жоспарын жасауға үйрен. Емтиханның алдындағы соңғы күні, сол әр бетке жазылған қысқаша жоспарды оқып шық.

Еске сақтаудың кейбір заңдылықтары

1. 
   Еске сақтау қиыншылығы көлемге бай- ланысты емес. Шығармадан үзінді оқыған, нақыл сөздерден әлдеқайда жеңіл.
   
2. 
   Бір затты бірнеше рет қайталағанда есте көп қалады, әрі түсініктілік жоғары- лайды.
   
3. 
   Бір материалдан басыңды алмай оқығаннан гөрі, бөліп-бөліп оқыған жөн.
   

5. Егерде екі материалмен жүмыстануда, оның біреуі көлемді, екіншісі шағын болса, көлемдісінен бастаған жөн.

6. Ұйқыда адам еске сақтамайды, бірақ умытпайды да.

Жумыс қабілеттілігін сақтау ережесі

1. 
   Ақыл ой мен дене еңбегін алмастырып отыру;
   
2. 
   Айналу, баспен туру, майшам сияқты гимнастикалық жаттығуларды жасау керек, себебі ми жасушаларына қан жақсы барып, айналыс күшейеді;
   
3. 
   Көзді сақтау керек, әр 20-30 минут сайын үзіліс жасау керек (кітаптан көзді ажыратып, алысқа көз тігу);
   
4. 
   Теледидар бағдарламаларын барын- ша азайт!
   

Ал енді жулдызды аспанды көз алдыңызға елестетіңіз. Жұлдыздар алып және кішкентай, жарық немесе күңгірт. Біреуіңіз үшін ол бір немесе бірнеше жүлдыз. Олар бірде жақындайды, бірде алыстайды. Жулдыздарға анықтап қарап өзіңізге унағанын таңдаңыз. Мүмкін ол сіздің балалық арманыңызға ұқсайтын бо- лар, мүмкін ол сізге қуаныш бақыт, сәттілік серпіліс сәттерін есіңізге түсіретін болар. Тағыда сол жулдызыңызды тамашалап енді бар күшіңізді салып сол жүлдызға қолыңызды созыңыз және міндетті түрде сол жулдызыңызға қол жеткізіңіз. Аспан- нан муқият түсіріп алып, ептеп алдыңызға қойыңыз, қандай екенін, қалай сәуле ша- шатынын есіңізге сақтаңыз. Енді қағаз қаламдарыңызды алып сол жулдыздың суретін салыңыз. Сіздің әрқайсыңыздың әдемі жулдызыңыз сізге мейірімділік, достық өзара көмек қолдау сәулесін шашып турады. Енді жулдыздарыңызды арман кар- тасын жасап соған орналастырасыздар. Ар­ман картасына ҰБТ-дан қанша балл жинай- сыз, алдыңызға қандай мақсат қойдыңыз, соны жазасыз. Арман карталарыңыз өте әдемі болуы керек.

Релаксация «Сиқырлы көл».

Көздеріңізді жұмыңыздар. Біздің жер шарымызда бір жер бар. Ол жердің ауасы таза, шипа, сол ауамен дем алса ләззат сезіміне бөленеді. Айналасы көз тоймай- тын табиғи сұлулық. Жерге қараса ай­наласы толған хош иісті гүлдер қоршап тур. Ол көлдің суы мөлдір, астында булақ болғандықтан дәмі өте тәтті, қайта-қайта ішкің келеді. Айдынында екі аққу жүзіп жүр. Сол жерде бір адам тұрады. Ол өзін ең бақытты адаммын деп сезінеді.

Әрқайсысыңыздың қасыңызға барған кезде көзіңізді ашасыз, мен сол адамды көрсетемін сіз ол адамды көрген кезде күліп қараңыз

Менің түйгенім

Сен үшін тапсырмалардың мазмұны және тест орындауға бөлінген уақыт қана маңызды болуы тиіс. Асықпай жылдамдат. Уақыт сенің жауаптарыңның сапасына эсер етпеуі тиіс;

• 
  Жеңілден баста. Ұзақ ойлауды қажет ететін сұрақтың орнына өзің білетін сұрақтарға жауап беруден баста;
  
• 
  Қиын немесе түсініксіз тапсырмаларды кейінге қалдыр. Есіңде болсын, сен артынан шешетін тапсырмалар кездесіп отырады;
  
• 
  Тапсырманы аяғына дейін оқы;
  
• 
  Өзің қарап отырған тапсырманы ғана ойла. Жаңа тапсырманы көрген кезде, алдын- да не болғаны жөнінде барлығын умыт. Әрбір жаңа тапсырманың балл алуға мүмкіндік екендігі жөнінде ғана ойла;
  
• 
  Уақытты үнемде, барлық берілген уақыттың үштен екісін барлық жеңіл тапсырма­ларды орындауға жумса. Сосын ойлануды қажет ететін тапсырмаларға орал;
  
• 
  Тексер. Өз жүмысыңды тексеріп, қателерді байқауға уақыт қалдыр;
  
• 
  Ойлап, шеш. Жауабыңа күмәнмен қарасаң, жауаптың қайсысы дүрыс екенін индук- тивті түрде анықта;
  
• 
  Ренжіме. Барлық тапсырмаларды орындауға тырыс, бірақ, есіңде болсын: іс жүзінде бүндай болмайды. Тест тапсырмалары қиындықтың ең жоғары деңгейіне есептелген, сондықтан сенің шешкен тапсырмаларың жақсы баға үшін жеткілікті болуы мүмкін.