Ми бөліктерінің топографиясы мен физиологиясы
жүктеу/скачать 257.05 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ми жарты шарларының бөліктері
- Төбе бөлігі
- Шүйде бөлігі
- Самай бөлігі
№ 3 ОМӨЖ Ми бөліктерінің топографиясы мен физиологиясы1. Ми жарты шарларының бөліктері2. Мидың жалпы рельефіК.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті 2. маңдай. 3. төбе. 4. самай. 5. шүйдеМи жарты шарларының бөліктері1. Ми жарты шарларының бөліктері
Төбе бөлігіТөбе бөлігі жарты шарының жоғарғы-бүйір бетін алып жатады. Оның шекаралары: алдында роланд саласы, төменгі жағында сильвий саласы, артқы жағында тұрақсыз алдыңғы желке саласы. Төбе аймағының қыртысы маңдай бөлігімен салыстырғанда жұқарақ болады – 1,5-2,5 мм. Роланд саласына параллель артқы орталық қатпар орналасады, ол төбе бөлігінің біріншілік алаңдары болып табылатын 3-ші, 2-ші, 1-ші алаңдарға бөлінеді; бұл алаңдарда беткей және терең сезгіштіктің жолдары аяқталады. Төбе бөлігінің төменгі шетінде 40-шы үлкен алаң (екіншілік алаң) орналасады, онда беткей және терең сезгіштіктің (кинестезия) қабылдау негізінде үйреншікті қимылдар бекітіледі – праксис. Артикуляциялық бұлшық еттер үшін бұл 40-шы алаңның төменгі бөліктері – оральды праксис. Төбе аймағының үшіншілік алаңы (39-шы алаң) төбе, желке және самай аймақтарының түйіскен жерінде орналасады және көру-кеңістік синтезді қалыптастыру (конструктивті праксис) – кеңістікте және дене жобасында бағдарлану сияқты күрделі қызметті орындайды. Төбе аймағының осы бөлігінің қалыптасуы әлдеқайда кеш және мидың көру, есту бөліктерімен тығыз байланыста өтеді.Шүйде бөлігіЖелке немесе шүйде бөлігі ми жарты шарларының артқы жағында орналасады, мидың төбе және самай бөліктерімен тығыз байланыста және айқын шекарасы жоқ. Бұл ең кеш пайда болған құрылым, оның қалыңдығы 1,5-2,5 мм. Қыртыстың микроскопиялық құрылысы бірдей емес, соған байланысты барлығы үш алаңды ажыратады – 17-ші,18-ші,19-ші. Цито- және миелоархитектоника жағынан талшықтардың горизонтальды түрі басым болып келген төртінші (дәнді) қабат әсіресе дамыған.Желке аймағының біріншілік алаңы 17-ші алаң болып табылады, онда көру жолы аяқталады. Бұл алаң ең ескі құрылым болғандықтан, ол мидың ішкі бетіне толығымен ығысқан. 17-ші алаңда көру анализі мен синтезінің қарапайым емес, кешенді түрлері бекітіледі. Екіншілік 18-ші алаң біріншілік алаңның үстіне орнатылған және басқа бөліктермен бірге көру импульстарын қабылдау қызметін атқарады. Құрылымы жағынан ең күрделі 19-шы үшіншілік алаң болып табылады, ол қыртыстың сыртқы бетінде орналасқан (самай және төбе бөліктерімен қиылысқан аймақтар) және сөйлеумен тығыз байланысты.Самай бөлігіСамай бөлігі жарты шарылардың төменгі бүйір бетінде орналасқан. Қыртыстың бұл аймағы маңдай және төбе бөліктерінен сильвий саласымен бөлінген. Желке бөлігімен шекарасы шартты. Самай бөлігінің сыртқы бетінде үш самай салалары орналасқан: жоғарғы, ортаңғы және төменгі. Олардың арасында сәйкес самай қатпарлары бар. Самай аймағында көлденең Гешль қатпары көзге түседі, онда есту жолы аяқталады. Өте ерте пайда болған Гешль қатпары толығымен сильвий саласына ығысқан. Онда 41-ші және 42-ші алаңдар орналасқан – есту аймағының біріншілік (проекциялық) алаңдары.Самай бөліктің сыртқы бетінде жоғарғы самай қатпары (22-шы алаң) орналасады, бұл алаңда жасушалардың ассоциативтік қабаты басым болады, олар мидың самай бөлігін қыртыстың басқа бөлімдерімен, атап айтқанда желке, төбе және моторлы (қыртыстың төменгі премоторлық аймақтарымен) аймақтарымен байланыстырады. Самай аймағының ортаңғы бөліктері – 21-ші алаң, ол үшіншілік алаң болып табылады да, тек қана адамдарға тән және сөз тіркестерін (лексика-грамматикалық құрылымдарды) қабылдаумен және есте сақтап қалумен байланысты болады.Ми рельефі, қыртысы (лат. cortex cerebrі) – адам мен сүтқоректі жануарлардың үлкен ми сыңарларының сыртын жауып тұратын, нейронның сұр затынан түзілген қабат.
1. Ляпидевский С.С. Невропатология. – М.: ВЛАДОС, 2000.-384 с. 2. https://melimde.com/ouli-azastan-respublikasini-bilim-jene-filim-ministrligi-bekit.html?page=13 Пайдаланылған әдебиеттер жүктеу/скачать 257.05 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|